Gelir vergisi rekortmenleri ile ilgili tartışmaları, gelir vergisini asıl ödeyenlerle yani gelir vergisinin yüzde 90’ını stopaj (vergi kesintisi) yoluyla ödeyenlerle devam ettiriyoruz.
2012 yılında yapılan gelir vergisi kesintilerinin de dağılımı belli oldu. Dağılıma baktığımızda, ücretler, mevduat faizi ve işyeri kiralarından kesilen vergiler dikkati çekiyor...
Muhtasar beyanname ile bildirilen toplam gelir vergisi kesintisinin, yıllardır yaklaşık üçte ikisini ödeyen ücretliler bu yıl da lider.
KESİNTİLERİN DAĞILIMI
Kesintilerin, dağılımı tabloda gösterilmiştir.
Buna göre;
- Ücretlerden kesilen vergiler, 2009 yılında yüzde 62.7 iken, 2010 yılında yüzde 66.1’e yükselmiş. 2011’de ise 65, 2012’de ise 66.2 olmuş. 2012 yılında 5 milyon 523 bin ücretliden, asgari ücret üzerinden 7 milyar 306 milyon TL, 2 milyon 530 bin ücretliden de 32 milyar 155 milyon TL gelir vergisi tahsil edilmiş. 2012 yılında her 100 liralık gelir vergisi kesintisinin, 66 lirası ücretlilerden alınmış. Bunun da 12.22’si asgari ücretliden, 53.78’i de diğer ücretlilerden kesilen vergiler.
- Banka mevduat faizlerinden kesilen vergiler, yüzde 9.8 ile ikinci sırada yer alıyor.
- İşyeri kiralarından kesilen vergiler (% 6.9) üçüncü sırada. Ardından kâr dağıtımı nedeniyle kesilen vergiler (% 4.0) ve serbest meslek erbabından (avukat, mali müşavir, doktor vs.) yapılan (% 2.8) vergi kesintisi geliyor.
İŞÇİ DAHA FAZLA ÖDÜYOR
Bu arada, işçilerin memurlardan daha fazla vergi ödediğini fark ediyoruz.
Örneğin, 3 bin lira brüt ücreti olan işçi ve memur farklı vergi ödüyor. Daha açık bir anlatımla, 3 bin lira ücreti olan bir işçi, aynı ücreti alan dört memurun ödediği kadar gelir vergisi ödüyor!
Nedenine gelince;
- Devlet memurlarına yapılan ödemeler; makam tazminatı, özel hizmet tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, yıpranma tazminatı, asayiş tazminatı, askeri tazminat, yargı tazminatı, dil tazminatı, üniversite ödeneği, eğitim-öğretim ödeneği, temsil ve görev tazminatı, yargı ödeneği gibi adlar altında ödeniyor. Bu ödemeler de vergi dışı bırakılıyor. Böyle olunca, devlet memurlarının toplam ücretinin yüzde 70-80’i gelir vergisine tabi tutulmuyor.
- Özel sektörde çalışan işçilerin vergiye tabi olmayan ödemeleri, neredeyse hiç yok.
Özel sektörde, 100 işletmeden 95’inde belki daha fazlasında işçi ile “net ücret” üzerinden anlaşmaya varıldığı için işçinin gelir vergisi ve SSK (4/a) primini işverenin üstlendiği de ayrı bir gerçek.
ANAYASA’YA AYKIRI
Anayasamızın 73. maddesine göre, verginin “mali güce göre” alınması gerekiyor.
Bu yönüyle değerlendirdiğimizde, aynı ücreti alan işçiden, memura kıyasla daha fazla hatta 3-4 kat fazla gelir vergisi kesilmesi Anayasa’ya aykırı!..
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.