1. Mevcut Uygulama:
Şu anda yürürlükte olan Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 80/6. maddesinde, parantez içinde “(ivazsız olarak iktisap edilenler hariç)”, gayrimenkullerin edinme tarihinden başlayarak “beş yıl içinde” elden çıkarılmasından doğan kazançların “değer artışı kazancı” olarak vergilendirileceği yazılı.
Bu şu anlama geliyor;
· Miras kalan veya bağış yolu ile edinilen gayrimenkuller, ne zaman ve kaç liraya satılırsa satılsın, bundan doğan kazanç gelir vergisine tabi tutulmaz.
Nitekim, miras kalan ya da bağış yolu ile edinilen gayrimenkullerin satışında, 50 yılı aşkın süredir gelir vergisi alınmıyor.
Örneğin, ölen anne veya babasından miras kalan evi veya arsayı üç ay ya da üç ay sonra satan bir kişi, bundan doğan kazanç nedeniyle gelir vergisi ödemiyor.
· Satın alınan bir gayrimenkul, beş yıl içinde elden çıkartılırsa bundan doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi tutuluyor.
2. Yeni Gelir Vergisi Tasarısı:
Beş yıllık süre dolduktan sonra, kaç liraya satılırsa satılsın gelir vergisine tabi tutulmuyor.
Yeni Gelir Vergisi Tasarısı ile miras veya bağış yolu ile edinilen gayrimenkullerin elden çıkartılması;
· Gelir vergisine tabi tutulacak.
· Bu gayrimenkullerin, Vergi Usul Kanunu’nun “servetlerin değerlemesi” bölümüne göre tespit edilen değerleri, “maliyet bedeli” yerine geçecek.
· Gayrimenkullerin değerleri “vergi değeri” esas alınarak belirleniyor (VUK Md.297).
3. Değerleme Farkı Herkese Vergi Ödettirecek:
Vergi değeri ise, gayrimenkullerin Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. maddesine göre belirlenen “Emlak Vergisi asgari değeri” oluyor (VUK. Md.268).
Miras veya bağış yolu ile edinilen gayrimenkullerin;
· Ediniminde ödenen veraset ve intikal vergisi alınmayacak.
· Emlak vergisi asgari değeri ile maliyet bedelinin (yani edinme bedeli) belirlenecek.
· Satarken rayiç bedeli yani normal satım bedeli üzerinden gösterilecek.
MİRAS KALAN ARSANIN KAT KARŞILIĞINA VERGİ
Emlak Vergisi asgari değeri, genellikle rayiç bedelden düşük olduğu için miras kalan gayrimenkul, üç gün sonra satılsa dahi gelir vergisi ödenecek.
Mirasçılarla ilgili bir başka sürpriz de; miras kalan arsanın kat karşılığı müteahhide verilmesiyle ilgili.
1- Mevcut Uygulamada Vergi Yok:
Miras kalan veya bağış yolu ile edinilen arsanın, kat karşılığında müteahhide verilmesi halinde, edinilen daire ve dükkanların satışı, gelir vergisine tabi değil.
Nitekim Maliye Bakanlığı da25 Mart 2011 Tarih ve 2011/2 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Sirküleri ile bu yönde açıklama yapmıştır.
2- Tasarıya Göre Vergi Var:
VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KALDIRILIYOR
Yeni Gelir Vergisi Kanunu tasarısı ile miras veya bağış yolu ile edinilen arsaların, kat karşılığı müteahhide verilmesi de gelir vergisine tabi tutuluyor.
ÖZELLİKLİ DURUMLAR
Tasarının “Yürürlükten kaldırılan hükümler” başlıklı 96/b maddesi ile 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi yürürlükten kaldırılıyor.
BAĞIŞLAMADA 2.500 TL İSTİSNA YILLIK UYGULANACAK
· Mevcut uygulamada, bağışlama olayında her defasında 3.244 TL istisna uygulanıyordu.
BAĞIŞLAMALAR ALIM-SATIMA KAYABİLECEK
Yeni düzenlemede, yılda 2.500 TL istisna bir defalık uygulanacak.
· Ev, dükkan, mağaza, büro, arsa ve arazilerin bağışlanması olayından, vergi oranının daha yüksek Oluşu nedeniyle kaçınılacak, alıcı ve satıcının yüzde 2+2 ödediği, alım-satım işlemlerine yönelinecek.
GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ ETKİLENECEK
“Nereden buldun?” olayı da olmadığı için ciddi bir sorun doğmayacak.
DÜŞÜK BEDELLE ALIM-SATIM ARTACAK
· Eş ve çocuklar ile anne, baba ve diğer kişilere gayrimenkul alınması olayındaki gelir vergisi, KDV oran artışı da göz önüne alındığında, sektörü olumsuz yönde etkileyebilecek.
· Gayrimenkullerin, satış bedelinin düşük gösterilmesi, bazı durumlarda daha az gelir vergisi ödenmesi anlamına geleceği için alım-satımlarda, bedelin düşük gösterilmesi yaygınlaşabilecek.
“NEREDEN BULDUN?” YASANIN YUMUŞAK KARNI
Eş ve çocuklara gayrimenkul veya otomobil alınması olayında, gayrimenkulü veya otomobili edinen kişiye, banka hesabına önemli tutarda mevduatı olana “nereden buldun?” diye sorgulama, daha ötesi vergilendirme yapılamayışı, uygulamanın “yumuşak karnı” olarak göze çarpıyor
.ÇOCUKLARIN OKUL PARASI İSTİSNA DEĞİL
· Tasarıda, “aşağıda sayılan karşılıksız edinimler gelir vergisinden müstesnadır” başlığı altında, sıralamalar yapılmış.
Tahsilde bulunanların “giyim giderleri” belirtilmiş olmasına rağmen özellikle okul parası vb. giderlere yer verilmemiş. Bu konu, yurt dışında okuyanlar ve yüksek tutarda okul ödemesi olan çocuklar için ciddi sorun. Düzeltilip, gelir vergisinden müstesna tutulmasında yarar var.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.