DÜNKÜ yazımızda; emekliler, ev hanımları, işsizler ve engellilerin, hangi
koşullara emlak vergisi ödemeyeceğini açıklamıştık. Hemen ardından da bu
avantajdan yararlanacak olanların, nereye ve nasıl bildirimde bulunacaklarını
belirtmiştik.
Çok kişi vergi konularını yeterince bilmediğinden, belediyeler de
vatandaşları “böyle bir yasal hakkınız var” diye bilgilendirmediğinden, yüz
binlerce hatta milyonlarca emekli, ev hanımı, işsiz ve engelli, bu avantajdan
yararlanamıyorlar.
FARKLI UYGULAMALAR
Bu kesimin bir bölümü, kendilerine yasalarla tanınan sıfır oranlı emlak
vergisinden yararlandırılmıyorlar.
Oysa bırakın yararlandırmayı, haksız yere
daha önce tahsil ettikleri emlak vergisini de iade etmeleri gerekiyor. Emekli,
ev hanımı ya da işsiz vatandaş, belediyeye gittiğinde “Yok böyle şey” diye
savuşturuluyorlar. Ellerindeki gazete yazısını gösterenlere, “o yazı yanlış”
diyorlar.
Bu kez okuyucu bize yazıyor;
“Hocam, falanca belediye sizin
yazıya yanlış diyor. Ne yapalım?”
Hani Anadolu’da “hem suçlu hem güçlü” diye
bir söz var ya aynen öyle.. Hem mevzuatı bilmiyorlar, hem de doğru yazıya
“yanlış” diyorlar!..
KİME İNANMAK GEREKİYOR?
Ortada bir yasa maddesi, bir tebliğ ve Maliye Bakanlığı’nın bir özelgesi
varsa, bunlara itibar etmek gerekiyor. Olayımızda da bunların hepsi var.
Sözü uzatmadan sıralayalım.
1) Emlak Vergisi Kanunu Madde 8:
Olayın
yasal dayanağını açıklayan bu maddeye göre;
a) Hiç bir geliri olmayanlar
(işsizler ve ev hanımları) ile geliri kanunla kurulan sosyal güvenlik
kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunan emekliler ve (geliri olsa bile)
engelliler,
b) Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskene
sahip olmaları halinde,
bu meskenleri için sıfır oranlı vergi öderler.
2) 38 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği:
Sıfır oranlı emlak
vergisi uygulama esaslarını açıklayan tebliğ.
3) Maliye Bakanlığı’nın 11
Nisan 2011 tarih 006.01-258 sayılı Özelgesi:
Bu özelge ile indirimli bina
vergisi oranından yararlanabilmek için verilecek bildirimde bir süre
belirlenmediği ve söz konusu uygulamadan, “düzeltme zamanaşımı süresi” göz
önünde bulundurulmak suretiyle, geçmişe yönelik olarak yararlanılmasının mümkün
olduğu açıklanıyor.
Bazı belediyeler, emeklilere ve ev hanımlarına “Eşinizin
geliri var, yararlanamazsınız” diyorlar. Oysa Maliye Bakanlığı, 12 Nisan 2011
Tarih ve EVK-2010-5-30 sayılı özelgesi ile “Eş ve çocuğun gelir veya meskene
sahip olmasının, sıfır oranlı emlak vergisine engel teşkil etmediğini” açıkladı.
NE YAPMAK GEREKİYOR?
Yukarıdaki açıklamalardan ve dayanağı olan yasa maddesi, genel tebliğ ve
özelgelerden de fark edileceği gibi, konu çok açık ve net.
Emeklilerin 38
No.lu, ev hanımları ve işsizlerin de 44 No.lu Emlak Vergisi Tebliği’nde yer
alan, bir örneğini de belediyelerden ücretsiz alabilecekleri formları doldurup
ilgili belediyeye vermeleri gerekiyor.
Hemen ardından da ilgili belediyeden
düzeltme yoluyla 2007, 2008, 2009, 2010 ve 2011 yıllarına ait ödedikleri emlak
vergisinin iadesini talep etmeleri gerekiyor.
Belediyeler, bu iadeleri
yapmak zorundalar. Çünkü ilgili yasa ve tebliğlerde ve bu işin patronu olan
Maliye’nin özelgesinde “vergileri iade edeceksin” deniliyor..
Yeni alınan evin 5 yıllık vergi muafiyeti var
KONUT olarak kullanılan bina veya apartman dairelerinin, emlak vergisi
değerinin 1/4’ü,
inşaatlarının sona erdiği yılı izleyen yıldan itibaren 5
yıl süre ile emlak vergisinden muaf oluyor (Emlak Vergisi Kanunu, Md.5).
Bu
binaların el değiştirmesi halinde, yukarıdaki muaflık kalan süre için de
uygulanır.
ÖRNEK: Ahmet Bey, 2008 yılında inşaatı biten daireyi aynı yıl
satın almış, 2011 yılında da Mehmet Bey’e satmıştır.
Bu durumda,
- Ahmet
Bey için 2009, 2010 ve 2011 yıllarında evin emlak vergisi değerinin 1/4’ü emlak
vergisinden muaf olacak.
- Mehmet Bey ise 2012 ve
2013 yıllarında,
1/4’lük muafiyetten yararlanabilecektir.
GEÇMİŞ YILLARIN EMLAK VERGİSİ
Satın alınan gayrimenkulün emlak vergisi borçlarından, satıcı sorumlu olduğu
gibi alıcı da sorumlu oluyor (Emlak Vergisi Kanunu Md. 30/son). O nedenle
gayrimenkul alırken, emlak vergisi borcu olup olmadığını araştırmakta fayda var.
Ayrıca, gayrimenkulün satıldığı yıla ait emlak vergisini satıcının ödemesi
gerekiyor. Alıcının mükellefiyeti, bir sonraki yıl başlıyor.
Gayrimenkulün değeri ile kira geliri ilişkisi
KİRAYA verilen konut veya işyerinin, “emlak vergisi değeri” ile “beyan
edilecek kira tutarı”
arasında bir ilişki var.
Gelir Vergisi Kanunu’nun
73. maddesine göre, kiraya verilen gayrimenkuller örneğin konut ve dükkanlar
için beyan edilmesi gereken en az kira “emsal kira bedeli” kadar olacak.
Emsal kira bedeli ise, kiraya verilen gayrimenkulün emsal kira bedelinin
yüzde 5’i oluyor.
Bu tutarın altında kira beyan edilmesi durumunda,
gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5’i üzerinden, “beyanı gereken kira
tutarı” hesaplanıyor.
Konutlarda; anne-baba, kardeş, çocuk ve toruna
bedelsiz kiralama veya düşük bedelle kiralama mümkün. Ancak kayınvalide,
kayınpeder, amca, dayı, teyze, hala, görümce, baldız, bacanak gibi yakınlara
veya arkadaşlara bedelsiz ya da düşük bedelle kiralama kabul edilmiyor. Bunlar
için emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oranında kira beyanı isteniyor.
Ancak
kiralanan gayrimenkulün işyeri olması durumunda, bedelsiz veya düşük bedelle
kiralama hiç kimse için kabul edilmiyor (Emsal kira bedeli konusunda ayrıntılı
açıklama ve örnek uygulamalar için 9 Mart 2012 tarihli yazımıza da bakılabilir).
DEVRE MÜLKLERİN EMLAK VERGİSİ
Devre mülklerin emlak vergileri de ödenmek zorunda. Örneğin 15 günlük bir
devre mülk için hisse oranı 1/24 olacağından, emlak vergisinin hisseye isabet
eden kısmı ödenmek durumunda.
Emeklinin yazlık evinin emlak vergisi
EMEKLİ, ev hanımı veya işsizlerin, yazlık evleri, dağ evleri veya ara sıra
dinlenmek amacıyla gittikleri diğer evlerin emlak vergisi özellik taşıyor.
Ara sıra örneğin birkaç hafta veya birkaç aylığına dinlenmek amacıyla
gidilen bu evler, indirimli yani “sıfır oranlı” emlak vergisinden
yararlandırılmıyor.
Ancak bu evlerde yaz-kış sürekli oturulması durumunda,
sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanılabiliyor.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.