Sigara ile ilgili tartışmaların arkası kesilmiyor. Bu günlerde tartışılan konulardan biri de sigaraya, ucuz pahalı ayırımı yapılmadan getirilmesi düşünülen “Sağlık Vergisi” ile ilgili..

FİYATI 449 KURUŞ ARTIRACAK

Açıkçası, sigaraya gelen vergiler ve buna bağlı zamlar, kişisel olarak bütçemi etkilemiyor. Çünkü hayatımda hiç sigara içmedim.

Ancak, ülke ekonomisi, vergi gelirleri ve insan sağlığını “olumsuz” etkileyen yönleri çok kişi gibi beni de yakından ilgilendiriyor.

Önce “Sağlık Vergisi”nin, Tablo-I’deki mali etkilerine bakalım.

1- Sağlık Vergisi olarak getirilecek olan 60 kuruşluk vergi, tüm sigaraların fiyatını 439 kuruş artıracak. Başka bir anlatımla, tüm fiyat noktaları için “çarpan etkisi” 7.27 olacak.

2- Vergilerin, sigaranın fabrika çıkış fiyatına oranı; 8 liralık sigarada yüzde 584’den 958’e, 5.50 liralık sigarada, yüzde 582’den yüzde 1.124’e çıkacak!

ENFLASYON ARTACAK

Farklı fiyatlardan satılan sigaraları ele aldığımızda, Sağlık Vergisi nedeniyle “ağırlıklı ortalama fiyat artış oranı” yüzde 71, bunun “enflasyona katkısı” da 3.5 puan oluyor. TC Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 6.2 (yüzde 5.3 - yüzde 7.1 aralığında). TÜFE ise son 12 ayda yüzde 8.8 düzeyinde arttı.

Bu durumda, 60 kuruşluk vergi artışı; enflasyonla mücadeleyi sekteye uğratabilecek ve faiz oranlarının yükselmesine, kamu borçlanma maliyetinin artmasına neden olacak.

MALİYE KAYBEDECEK KAÇAKÇI KAZANACAK

Tablo-II’de Türkiye ve komşu ülkelerdeki sigara fiyatları gösterilmiştir. İncelediğimizde; Türkiye’de 4.47 dolar olan üst fiyat kategorisindeki sigaranın; Suriye’de 1.50, Irak’da 1.30, İran’da 1.70, Gürcistan’da 1.60, Rusya’da 1.86, Bulgaristan’da 3.60, Yunanistan’da 5.65 dolar olduğu fark ediliyor. Sağlık Vergisi getirilmesi halinde, Türkiye’de fiyat 6.92 dolara fırlayacak.Böyle olunca, sigara kaçakçılarına gün doğacak ve bayram edecekler.

İşin doğrusu, yapılan zam sigara içmeyi bıraktırmıyor. Yapılan yüksek zamlar “kaçak ve sahte sigara” piyasasını canlandırıyor. Kayıt dışılık ve buna bağlı vergi kaybı artıyor. Tüketicilerin bir kısmı da alt düzeydeki sigaralara yöneliyorlar.

Devletin görevi tek başına vergi toplamak değil. Suçun oluşumuna da engel olması ve halkın sağlığına zararlı, karbonmonoksit oranı yüksek sahte sigaraların Türkiye’ye girişini engellemesi gerekiyor.

Sonuç olarak, sigaraya 60 kuruş “Sağlık Vergisi” yanlış ama makul oranda bir vergi artışı doğru olabilir.