Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun en tartışılan maddesi, ortakların şirkete
borçlanma yasağı ile ilgili..
Bir kaç kez yazdığımız için ezberlediniz. Anonim ve limited şirket ortağının
şirketten para çekmesi halinde, 300 günden başlayan “adli para cezası”, bunu 30
gün içinde ödemezse 300 günden başlayan “hapis cezası” uygulanacak.
Borçlanmanın yıl içinde birden fazla olması halinde, yasada aksine bir hüküm
olmadığı için birden fazla para ve hapis cezası uygulanabilecek.
MÜDÜR BORÇLANIRSA
Limited şirketlerde, şirketin yönetimi ve temsili,
“müdür” sıfatını taşıyan üçüncü kişilere yani ortak olmayanlara da verilebilir
(Yeni TTK Md.623).
Ortak olmayan ve şirketi idare eden müdür, şirketten bir
milyon lira çekse bile “adli para cezası” ve “hapis cezası” yok. Bu kadar önemli
bir ayrıntı, Yeni TTK’da unutulmuş!..
Buna karşılık, limited şirket ortağı 1
lira bile borç para çekse ceza var.Burada sözünü ettiğimiz 1 lira, borçlanma
olayına bir taban konulmaması nedeniyle, konunun çarpıcı olması için verdiğimiz
bir örnek. Yoksa 1 lira borçlanmanın hayatın olağan akşına aykırı olduğu
kuşkusuz.
ORTAK OLMAYAN MÜDÜR
Anonim şirketlerde ortak olmayan “genel müdür” ya da
“diğer yöneticiler” de unutulmuş (Bkz. Md. 358 ve 395). Buna göre, şirket genel
müdürü ya da başka bir yönetici, şirketten 2 milyon lira borç aldığında, para ya
da hapis cezası yok. Çünkü Yeni TTK’nın “Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma
Yasağı” başlıklı 358 ve 395’inci maddeleri, pay sahibine ve yönetim kurulu
üyelerine borçlanma yasağı getirmiş. O halde, pay sahibi olmayan müdürler ve
diğer çalışanlar için şirkete borçlanmada yasak söz konusu değil.
Öte
yandan, pay sahibi yani şirket ortağı veya yönetim kurulu üyesi şirketten 2 bin
lira borç para çekse, 300 günden başlayan adli para cezası, ödemezse “hapis”
cezası ile karşı karşıya gelecek. Nasıl iyi mi?
EŞ, ÇOCUK, ANNE-BABA
Belli ki Yeni Türk Ticaret Kanunu ile ilgili
çalışmalar yapılırken, yukarıdaki “ince noktalar” ihmal edilmiş. Bu arada,
şirket ortaklarına yasaklama gelmiş ama yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın; eş
ve çocuğu, anne, babası ve üçüncü derece dahil, kan ve kayın hısımlarına
yasaklama unutulmuş!
İşin doğrusu, şirket yöneticisi için, para çekme
yasağını delebileceği en az 10 alternatif yol var.
ÇÖZÜM NE?
Çözüme gelince... Şirketten borç çekme, Yeni Türk Ticaret
Kanunu’na kıyasla, vergi kanunlarında daha kapsamlı ve gerçekçi olarak
düzenlenmiş. Şirketten çekilen paraya faiz ve KDV hesaplanıyor.
Türk Ticaret
Kanunu’nda da borç çekme yasağı yer alacaksa, bu durum “faiz ve KDV tahakkuk
ettirilmeyen” borçlanmalar için uygulanmalı.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nu
hazırlayanlar arasında, bir kısmını da yakından tanığımız çok değerli bilim
adamları var. 1535 maddelik bir yasa tasarısını hazırlamak kolay değil.
Öncelikle haklarını teslim edelim. Ancak özellikle vergi hukuku ve muhasebe ile
bağlantılı maddelerin, mevcut vergi mevzuatı ile uyumlu hale getirilmesi başta
olmak üzere, ticari hayatı olumsuz etkileyebilecek bazı hükümlerin; şirkete
borçlanma, internet sitesi ve hapis cezasını gerektiren bazı uygulamalar yönüyle
gözden geçirilmesinde yarar var.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.