Yeni Türk Ticaret Kanunu ile bu kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında
Kanun’da değişiklik yapan yasa tasarısı, Salı gecesi TBMM’de kabul edilerek
yasalaştı.
Yasanın, önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı’nca onaylandıktan sonra, Resmi
Gazete’de yayınlanması bekleniyor.
Kabul edilen yasa ile daha önce
kamuoyunda büyük tepki gören, bazı uygulamalar değiştirildi, bir kısmı da
bütünüyle kaldırıldı.
Ortakların şirkete borçlanma yasağı kalktı
Yeni TTK’nın en çok tepki gösterilen “ortaklara şirkete borçlanma yasağı”
getiren maddesi değiştirildi.
Değişmeden önceki şeklinde, ortak şirketten 1
lira daha borç para alsa, 73 bin TL’ye kadar “adli para cezası” vardı. Bu cezayı
ödemezse, “iki yıla kadar hapse” girecekti. Hapis cezası da ertelenemeyecekti.
Maddenin yeni şekline göre;
“Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan
vadesi gelmiş borçlarını ödemedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte
kârı, geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça, şirkete
borçlanamayacaklar”.
Buna göre şirkete vadesi gelmiş “sermaye taahhüdü
borcu” bulunmayanlar, şirketin kârlılık durumuna göre şirketten borç para
çekebilecekler.
Hapis cezası borç verene uygulanacak
Ortakların, yukarıdaki koşullara uymadan şirkete borçlanmaları halinde, BORÇ
VERENLERE 73 bin liraya kadar “adli para cezası”, ödemezlerse “İki yıla kadar
hapis cezası” uygulanacak.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun önceki şeklinde,
“BORÇLANANLAR” hapse giriyordu. Değişen şekline göre “BORÇ VERENLER” hapse
girecek!
Dede, nine, amca, dayı ve kaynanalar hapse girmekten kurtuldu
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 395/2’inci maddesine göre; şirket yönetim kurulu
üyesi, eşi ve her birinin üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısımları, yönetim
kurulu üyesinin şirketinden vadeli veya taksitle mal (buzdolabı, TV, otomobil,
elbise, apartman dairesi vs.) alırlarsa;
- 73 bin liraya kadar “adli para
cezası” ödeyeceklerdi.
- Para cezasını ödeyemeyen akraba da “iki yıla kadar
hapse” girecekti.
İnsanın okuduğunda gözlerine inanamadığı, uygulandığında
neredeyse herkesin hapse girebileceği bu 395/2. madde, “yürürlüğe girmeden”
değiştirildi.
Maddenin yeni şeklinde “mal karşılığında borçlanma” yasak
olmaktan çıkartıldı. Yani akrabalar da taksitle veya vadeli ödeme şeklinde mal
alabilecekler.
Yapılan bir başka değişikliğe göre de; pay sahibi olmayan
yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan üçüncü
derece dahil yakınları, şirkete “nakit” borçlanamayacaklar. Yani anne, baba, eş,
çocuk, dayı ve diğer akrabalar, şirkete gidip “Şu kadar paraya ihtiyacım var”
diyerek, borç para alamayacaklar. Bu uygulama limited şirket müdürlerinin
yakınları hakkında da geçerli olacak.
Şirketlerin yatak odasına girilemeyecek
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun, en çok tepki gören “internet sayfasında
yayınlanacak bilgiler” maddesi de değiştirildi.
Şirket yetkilileri, “ticari
sır” niteliğindeki bilgilerin (bankadaki paralar, alacaklar, borçlar, mal
mevcudu, yıllık gelir ve giderler, yönetim kurulunun yıllık raporu, denetçi
raporları vs.’nin yayınlanmasına büyük tepki gösteriyorlardı.
Yeni
düzenlemede, internet sitesi ile ilgili “iki önemli değişiklik” var.
Birincisi; ilan edilecek bilgilerin kapsamı daraltılıyor. Örneğin, yukarıda
4 bent halinde sıralanan bilgiler (bankalardaki paralar vs.) yayınlanmayacak.
Yayınlanacak bilgileri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bir yönetmelikle
belirleyecek.
İkincisi; şirketlerin tamamı değil, Bakanlar Kurulu’nca
belirlenecek olan, denetime tabi limited ve anonim şirketler internet sitesi
açmak ve kanunen yapılması gereken ilanları, yayınlamak zorundalar
İnternet sitesi oluşturmayana adli para cezası
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda, internet sitesi oluşturmayanlara, altı aya
kadar “hapis”, 100 günden 300 güne kadar “adli para cezası” uygulanması
öngörülmüşü.
Yapılan değişiklikle; hapis cezası kaldırılıyor ve sadece 100
günden 300 güne kadar “adli para cezası” uygulanacak. Ancak, adli para cezası
ödenmediği takdirde, 100-300 gün hapis cezasına dönüşecek.
Yeni TTK’da
değişiklik yapan yasa ile bağımsız denetçinin kimler olacağı yeniden düzenlendi.
Verilen önerge ile yapılan değişiklikle; kanunun yayın tarihi itibariyle YMM
ünvanına sahip kişiler ile 10 yıllık deneyime sahip Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
denetim elemanları ile 6762 sayılı TTK hükümlerine göre ticaret şirketleri
nezdinde “denetim yetkisi”ne sahip olanlar sınavsız olarak “bağımsız denetçi”
olma hakkı kazandı (Md.400/4).
Bu kişilerin, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve
Denetim Standartları Kurumu’nca öngörülen eğitimi tamamlamaları, sınavsız
“bağımsız denetçi” olmaları için yeterli sayıldı.
Serbest Muhasebeci ve Mali
Müşavirler (SMMM) ise, “sınava girmek ve başarılı olmak” koşuluyla, “bağımsız
denetçi” olabilecekler.
Bu düzenleme, SMMM’lere ofsayttan atılan bir “son
dakika golü” olduğu için kimsenin içine sinmedi...
Anonim ve limited şirketler tek kişilik olabilecek
Yeni TTK’nın yürürlüğe girmesi ile birlikte, anonim şirketler ve limited
şirketler, “tek kişi” ile kurulabilecek.
Mevcut şirketler de tek kişiliğe
dönüşebilecek.
Tek kişilik yönetim kurulu
Anonim şirketlerde, yönetim kurulu üye sayısı “en az üç kişi” olabiliyordu.
Yeni TTK yürürlüğe girince, “tek kişilik yönetim kurulu” olabilecek.
O tek
kişi, istenilirse “ortak olmayan” biri de olabilecek
Hapis bombardımanı durduruldu
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda,
- Şirketinden 1 TL dahi olsa para çekene,
- Şirkete nakit veya ayın borçlanan örneğin taksitle mal alan; yönetim
kurulu üyesi ile eşine ve üçüncü derece dahil akrabalarına (amca, dayı, hala,
teyze veya kayınvalidesine vs.),
- Avrupa’da hiç bir ülkede olmayan,
noterden defter açılış ve kapanış tasdiklerinden birini dahi yaptırmayana,
-
İşletmede kullanılan her türlü kağıda ve belgeye (fiş, fatura, irsaliye, banka
dekontu vs), şirket yönetim kurulu başkanı, üyeleri, yöneticileri ve
müdürlerinin adı soyadını, internet adresini, sermayesini vs. yazmayana,
-
Defterlere zamanında kayıt yapmayanlara veya eksik kayıt yapanlara,
-
İşletmenin görülebilir yerine ticaret unvanını yazmayana veya levha asmayana, ve
burada sıralayamadığımız onlarca olaya, 73 bin lirayı bulabilecek “adli para
cezası”, ödenmezse “iki yılı bulabilen HAPİS CEZASI” uygulanması öngörülüyordu.
Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklikle, yukarıdaki fiillere uygulanan
hapis cezaları kaldırıldı.
Adli para cezalarının da çoğu 2- 4 bin lira idari
para cezasına dönüştürüldü.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.