“SAYILI günler çabuk geçer” diye bir söz var.
Bu Söz Yeni Türk Ticaret Kanunu için de geçerli.
14 Şubat 2011 tarihinde
yani “Sevgililer Gününde” Resmi Gazete’de yayınlandı ve 1 Temmuz 2012 tarihinden
itibaren yürürlüğe gireceği açıklandı.
Çok kişi; “Daha 1.5 yıl var. Bir ara
okuruz” diyerek ilgilenmedi ama temmuz ayı da geldi. Daha ötesi, Yeni TTK’da
“çok ciddi yanlışlar” ortaya çıktı. Önümüzdeki hafta TBMM’de, bunları düzelten
yasa ele alınacak ve Yeni TTK “düzeltilmiş şekliyle” yürürlüğe girecek.
İşte bu aşamada “Yeni TTK ve değişiklikler yürürlüğe girince ne yapılacağı”
önem kazanıyor.
Belli başlı olanları, kısaca açıklayalım.
ANA
SÖZLEŞMELER DEĞİŞECEK
Bu konu bütün şirketleri ilgilendiriyor.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre; 14 Ağustos 2012 tarihine kadar şirket ana
sözleşmelerinin Yeni TTK’ya uyumlu olması gerekiyordu.
Ancak yakında
yapılacak olan bir değişiklikle, bu süre 1 Temmuz 2013’e uzatılacak.
Yeni
TTK ile sağlanan avantajlar ve yeni yapılanma, görev ve sorumluluk dağıtımı vb.
konularda, ön çalışma ve hazırlıklar yapılması gerekiyor.
Girişte de
belirttiğimiz gibi, sayılı günler çabuk geçiyor. Ana sözleşme değişiklikleri ile
ilgili çalışmalara, bir an önce başlamakta yarar var.
TEK KİŞİLİK
ANONİM ŞİRKET
Yeni TTK’nın sağladığı en önemli avantajlardan biri de
tek kişilik anonim şirketlerle ilgili. Bunun için Yeni TTK yürürlüğe girince;
- Anonim şirketin diğer ortakları, pay senetlerini (ya da geçici
ilmuhaberi) tek kişi ortağa devredecekler.
- Anonim şirket pay senedi veya
geçici ilmühaber bastırmamışsa, hisse devri nedeniyle sağlanacak kazanç “değer
artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi. Bu “ince nokta”ya dikkat etmek
gerekiyor.
Yeni kurulacak anonim şirketler ise “tek kişilik” kurulabilecek.
Limited şirketin hisse satışına dikkat
LİMİTED şirketin tek
kişilik şirkete dönüşmesinde “vergi” yönünden özellikli bir durum var.
O da
şu; limited şirket ortağı hissesini ne zaman elden çıkartırsa çıkartsın, bundan
doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi (GVK. Mükerrer
Md.80/4).
Yüzde 1-2 gibi payın devrinde ya da değeri düşük olan hissenin
devrinde sorun yok. Nedenine gelince, 2012’de sağlanan kazanca “8.800 TL
istisna” var.
Ancak, yüzde 30- 40 ya da 50-60 gibi bir hissenin, diğer
ortağa devrinde, şirketin durumuna göre ciddi bir kazanç çıkabilir. Bu aşamada,
önerimiz şu;
- Limited şirket anonime dönüştürülüp “pay senedi” bastırılır.
- Bu durumda, pay senedinin iktisap yani edinme tarihi “limited şirketin
kurulduğu tarih” oluyor.
- Pay senedinin devri ile vergi sorunu
çözümlenebilir.
Ultra vires kalktı
MEVCUT uygulamaya göre
şirketler, ana sözleşmelerinde yer almayan konularda faaliyette bulunamıyorlar.
Yeni TTK ile “ultra vires” diye adlandırılan bu sınırlama kalkıyor. Buna
göre şirketler, ana sözleşmelerinde yer almayan konularda da faaliyette
bulunabilecekler.
Bu nedenle, Yeni TTK’ya göre hazırlanacak ana sözleşmede,
ana faaliyet konusu veya konularına kısaca yer verilmesi yeterli olacak.
Anonim şirketin dayanılmaz cazibesi
PERŞEMBE günü, “kıyaslamalı
tablo” halinde ayrıntılı açıkladığımız gibi, Yeni TTK ile birlikte “anonim
şirket daha cazip” oluyor.
O nedenle, mevcut limited şirketler ve diğer
şirketlerin, anonim şirkete dönüştürülmesinde büyük yarar var.
Yeni şirket
kuranların da “anonim şirket”i tercih etmeleri daha avantajlı.
Yönetimi devredip sorumluluktan kurtulabilirsiniz
YENİ TTK’ya
göre, şirket ana sözleşmesi hazırlanırken dikkat edilecek hususlardan biri de
“yönetimin devri” ile ilgili..
Yönetim kurulu, ana sözleşmeye konulacak bir
hükme istinaden, düzenleyeceği bir “İç yönetmeliğe göre” yönetimi kısmen veya
tamamen, bir veya bir kaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye
yetkili kılınabilir.
Buna dayalı olarak yapılan devirlerde, şirketle ilgili
çok sayıda sorumluluktan kurtulmak mümkün olabiliyor.
Mal arlığını
koruma ve hapis cezasından kurtulma avantajı
ANONİM şirketlerde,
yönetim kuruluna girmeyen ortakların, tek kişilik anonim şirketlerde yönetim
kurulu üyesi olarak, ortak olmayan birini görevlendiren ortakların;
-
Şirketin vergi ve sosyal sigorta primi borcu nedeniyle, 1 TL dahi sorumluluğu
yok.
- Diğer borçlar nedeniyle de (kişisel kefalet vermemişse), 1 TL dahi
sorumluluğu yok.
Vergi ve Yeni TTK yönünden bunlar; sahte belge, kapsamı
itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmesi veya alınması, muhasebe hilesi,
defterlerin inceleme elemanına ibraz edilmemesi ve diğer nedenlerle “hapis
cezasının muhatabı” olmazlar.
Yönetim kurulunda olanlar da “görev dağılımı”
yapmak suretiyle, hapis cezasından kurtulabilirler.
NAMA YAZILI
PAYLARIN DEVRİNE SINIRLAMA
Anonim şirketlerde normal koşullar altında,
“pay devri yönünden” herhangi bir sınırlama söz konusu değil.
Ancak, ana
sözleşme ile pay devrine bir sınırlama getirilebilir.
ALTIN HİSSEYE
SINIRLAMA GELDİ
Şirket ana sözleşmesinde “oyda imtiyazlı paylar” varsa,
Yeni TTK’ya uyumlu hale getirilmesi gerekir.
Yeni TTK ile azami sınır (15)
oy olarak belirlendi. Yeni düzenlenecek ana sözleşmede, oyda imtiyazların 15 oya
çekilmesi gerekiyor.
ŞİRKETİ TEMSİL YETKİSİ
Ana sözleşmede
aksi ön görülmemişse veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa, anonim şirketi
temsil yetkisi “çift imza” kullanılmak suretiyle, yönetim kuruluna aittir.
Şirketi temsil yetkisi bakımından farklı bir yetkilendirme düşünülüyorsa,
bu durumun şirket ana sözleşmesinde belirtilmesi gerekir.
Çayçı,amele ve
hamalın yönetim kurulu üyeliğine son
YENİ TTK ile yıllardır ısrarla
uyardığımız bir sorun daha çözümlendi.
Buna göre; ana sözleşmeye istinaden
görev ve yetkiyi başkasına devreden organlar ve kişiler; bu görev ve yetkiyi
devreden kişilerin seçiminde “makul derecede özen” göstermediklerinin ispat
edilmesi halinde, zarardan sorumlu olacaklar.
Daha açık bir anlatımla,
önceden olduğu gibi şirket yönetimine; çaycı, amele, alkolik, bulaşıkçı, hamal,
odacı ve şoförün getirilmesi ve bunlar ön planda tutularak, “hayali ihracat”
yapılmasının veya “naylon fatura ticareti” yapılmasının önüne geçilmiş olacak.
Azlık hakkı
Azınlık hakkı, adı değişerek “azlık hakkı” oldu.
Yeni TTK’da, azlık
hakkı olanlara bazı haklar tanındı ama çok özel avantajlar getirildiğinden söz
etmek mümkün değil. Çoğunluk hisseye sahip olan; yönetim kurulu üyelerinin
belirlenmesinde, kar dağıtımı yapılıp yapılmayacağında, ana sözleşme
değişikliğinde ve birçok konuda yine söz sahibi olacak.
Ancak, ana
sözleşmeye hüküm konulması halinde, azlık arasından “yönetim kurulu üyesi”
seçimine olanak sağlanabilecek. En az yüzde 10 paya sahip olanlar, yönetim
kurulundan genel kurulu toplantıya çağırmalarını isteyebilecek. Ayrıca şirketin
haklı nedenle feshi, özel denetçi isteme hakkı, nama yazılı hisselerin
bastırılmasını talep etme ve finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesini
isteme gibi hakları da olacak.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.