|
MUAFİYET VE İSTİSNA İLE İLGİLİ ESASLARIN KANUNLA DÜZENLENMESİNİN ZO-
RUNLU OLDUĞU, 5422 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNUN 8/15. MADDESİ İLE
ÖZEL OKULLARA TANINAN İSTİSNANIN, MALİYE BAKANLIĞINCA ÇIKARILAN 41 SA-
YILI GENEL TEBLİĞ İLE GETİRİLİP MEVCUT KAPASİTENİN %5'İNİN KİMSESİZ VE
DAR GELİRLİ ÇOCUKLARA AYRILMASI HUSUSU, DARALTILMASI ANLAMINA GELDİ-
ĞİNDEN GENEL TEBLİĞE GÖRE DAVACI KURUMUN İSTİSNADAN YARARLANDIRILMAMA-
SINDA KANUNA UYARLIK BULUNMADIĞI HK.
Özel okul işleten davacı kurum adına, ihtirazi kayıtla verilen beyan-
name üzerinden 1.1.1994-31.7.1994 dönemi için tahakkuk ettirilen Ku-
rumlar Vergisine karşı açılan davayı; davacı kurumun bünyesinde bulu-
nan özel ilkokul ve liseyi 14.6.1993 tarihinde işletmeye açtığı, 1993-
1994 öğretim yılında 320 öğrencisi bulunan kurumun toplam öğrenci sa-
yısının % 5'i olan 15 öğrenciye ücretsiz hizmet verdiği, 5422 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun istisnalar başlığını taşıyan 8. maddesine
3239 sayılı Kanunla eklenen ve 1.1.1994 tarihine kadar yürürlükte bu-
lunan 15. bendi hükmünde, okul işletmesinden elde edilen kazançların
ilgili bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belir-
leyeceği usul ve esaslar dahilinde 5 yıl süreyle Kurumlar Vergisinden
müstesna tutulacağının, istisnanın kuruluşların faaliyete geçtiği ta-
rihten itibaren başlayacağının belirtildiği, istisnadan yararlanma u-
sul ve esaslarının Maliye Bakanlığınca çıkarılan 31 ve 41 nolu Kurum-
lar Vergisi Genel Tebliğleriyle belirlendiği, Özel Öğretim Kurumla-
rında Ücretsiz Okuyacak Öğrenciler Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesinin
d fıkrasında ücretsiz öğrenimden yararlanacak öğrenci ailesinin aylık
toplam gelirinin 5000xmemur maaş katsayısından fazla olamayacağı, bu
miktarın Milli Eğitim Bakanlığınca azaltılıp artırılabileceği hükmüne
yer verildiği, şirketin istisnadan yararlanmaya ilişkin belge almak
için Maliye Bakanlığına ... tarihli dilekçe ile yaptığı müracaatının,
Milli Eğitim Kuruluşlarının görüşleri dikkate alınarak yapılan incele-
me sonucu düzenlenen ... günlü inceleme raporuyla, eğitim tesislerinde
kullanılan kapasitenin en az % 5'inin ücretsiz olarak kimsesiz veya
yoksul ve yetenekli öğrencilere ayrılmadığının saptanması nedeniyle
... günlü yazı ile reddedilerek şirketin vergiden müstesna tutulması-
nın mümkün olmadığının bildirildiği, bu durumda, inceleme sonucu, ka-
pasitesinin belli bir nisbetini kimsesiz veya yoksul ve yetenekli öğ-
rencilere ayırmadığının saptandığı hususu dikkate alınarak genel teb-
liğ ve yönetmelik hükümleri de gözönünde bulundurulmak suretiyle dava-
cı şirketin istisna hükümlerinden yararlanamayacağı görüşüyle adına
vergi tahakkuk ettirilmesinde sözü edilen yasa hükümleri ile diğer dü-
zenlemelere aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Bursa Vergi
Mahkemesinin 24.10.1995 gün ve 1995/1127 sayılı kararını onayan Danış-
tay Üçüncü Dairesinin 15.10.1996 gün ve 1996/3766 sayılı kararının;
istisnadan yararlanma şartlarının genel tebliğle düzenlenemeyeceği,
kanunla düzenlenmesinin Anayasa geregi olduğu ileri sürülerek düzel-
tilmesi istemidir.
Anayasanın 73. maddesinde, vergi, resim, harç ve benzeri mali
yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılaca-
ğı, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin, muaflık, is-
tisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun be-
lirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisinin
Bakanlar Kuruluna verilebileceği hükmü yer almış, 5422 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 8. maddesinin 15. bendinde de, okul işletilmesinden
elde edilen kazançların ilgili bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Ma-
liye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar dahilinde 5 yıl surey-
le kurumlar vergisinden müstesna tutulacağı belirtilmiştir.
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca çıkarılan ve Kurumlar Vergisi Ka-
nununun yukarıda değinilen 8. maddesinin 15. bendinin açıklanmasına i-
lişkin bulunan 41 seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde ise is-
tisnadan yararlanmanın usul ve esasları açıklanırken özel okulların
istisnadan yararlanabilmeleri için %5 kapasitenin kimsesiz veya dar
gelirli ve yetenekli öğrencilere ayrılmasının zorunlu olduğu, bu zo-
runluluğa uymayanların istisnadan yararlanamayacakları belirtilmiştir.
Verginin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı
yolundaki anayasal ilkenin doğal sonucu olarak istisna ve muafiyetler-
le ilgili esasların kanunla belirlenmesi zorunludur. Bu nedenle muaf-
lık ve istisnalara ilişkin hükümlerde kanunun belirttiği yukarı ve a-
şağı sınırlar içinde kalınmak suretiyle değişiklik yapmak yetkisi sa-
dece Bakanlar Kuruluna tanınarak verginin yasallığı ilkesi korunmak
istenmiştir. Bu bakımdan esasları kanunda belirlenmiş bulunan istisna
hükmünün kapsamının tebliğle daraltılması ya da genişletilmesi mümkün
olmadığından, davacı kuruma kanunla tanınan istisnanın Maliye Bakanlı-
ğınca çıkarılan genel tebliğle daraltılması yerinde olmadığı cihetle
aksi yolda verilen Vergi Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiş-
tir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Bursa Vergi
Mahkemesinin 24.10.1995 günlü ve 1995/1127 sayılı kararının bozulma-
sına, karar verildi.
(MT/ES
(DAN-DER; SAYI:97)
|