|
GÜMRÜK İDARELERİNCE TEBLİĞ EDİLEN ÖDEME EMİRLERİNE KARŞI YAPILAN İTİ-
RAZLARIN KARARA BAĞLANMASINDA GÖREVLİ MERCİNİN TAYİNİ KONUSUNUN, İS-
TİŞARİ DÜŞÜNCE KONUSU OLAMAYACAĞI HK.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 58.madde-
sinde kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olma-
dığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ ta
rihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait itiraz iş
lerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itiraz edebileceği, iti-
razın şekli, incelenmesi ve itiraz incelemelerinin iadesi hususlarında
Vergi Usul Kanunu hükümlerinin tatbik olunacağı hükme bağlanmış, 5383
sayılı Gümrük Kanununun 76, 78 ve 83.maddelerinde de mükelleflerin,
1- Eşyanın tahakkuka esas tutulan teknik mahiyeti ve vasıflarının ta-
yin ve tesbitinde isabetsizlik bulunması;
2- Eşyanın tarifeye tatbik ve temsilinde hata edilmesi;
3- Kıymeti üzerinde vergi veren eşya kıymetinin yanlış takdir olunması
4- Ticaret anlaşma ve sözleşmelerinin yanlış takdir olunması;
5- Muaflık hükümlerinin yerine getirilmemiş veya yanlış tatbik edilmiş
olması;
6- Ağırlık esaslarının tatbikinde hata edilmesi;
7- Eşya menşeinin yanlış tesbit olunması sebebiyle gümrük vergisi ta-
hakkuklarına karşı itiraz edilebilecekleri, 1,2,3,6 ve 7.numaralı bent
lerde yazılı sebeplerle yapılacak itirazların Kanunda yazılı esaslar
dairesinde,sırasıyla, gümrük işleminin yapıldığı idarenin amiri, Güm-
rükler Genel Müdürlüğü ve 79 ve 80.maddelerde gösterilen hakemler, 4
ve 5 numaralı bentlerde yazılı sebeplerle yapılacak itirazların da ta-
hakkuku yapan idarenin müdürü veya bağlı bulunduğu başmüdür, bu merci-
lerin verecekleri kararların da, itiraz olunduğu takdirde, Gümrükler
Müdürlüğü tarafından incelenerek karara bağlanması derpiş edilmiştir.
5383 sayılı Gümrük Kanununda vergi itiraz komisyonlarına bu Kanuna is-
tinaden tahakkuk ettirilen gümrük vergi ve resimlerine vaki itirazları
inceleme görev ve yetkisi tanınmamış olmasına, 6183 sayılı Kanunun sö-
zü edilen 58.maddesi hükmüne göre ödeme emri tebliği dolayısiyle vuku
bulacak ihtilafların o alacağı tahakkuk safhasında vaki olacak ihtilaf
ları tetkik eden mercilerce tetkik olunabileceğine, öte yandan 213 sa-
yılı Vergi Usul Kanununun 2.maddesinde Gümrük İdaresi tarafından alı-
nan vergi ve resimlerin bu Kanuna tabi olmadıkları sarahaten belirtil-
miş bulunmasına nazaran gümrük vergi ve resimleriyle ilgili olarak ken
disine ödeme emri tebliğ edilen şahısların işbu ödeme emirlerine karşı
yapacakları itirazların da 5383 sayılı Kanunun 78 ve 83.maddelerinde
zikredilen makam ve mercilerce incelenerek karara bağlanması gerektiği
mütalaa kılınarak dosyanın Birinci Başkanlığa sunulmasına oybirliğiyle
karar verildi.
Genel Kurul:E:1969/41,K:1969/44
......İdare yazısından, gümrük idarelerince tebliğ edilen ödeme emirle
rine karşı itirazda bulunulduğu, 6183 sayılı Kanunun 58,5383 sayılı Ka
nunun 83 ve 213 sayılı Kanunun 2.maddesi muvacehesinde bu itirazların
yetkisizlik sebebiyle reddedildiği, ancak bu kararlar aleyhine açılan
idari dava sonucunda Danıştay'ın görevli Dairesince ittihaz olunan ve
halen tevali edegelen kararlarla "5383 sayılı Kanunun 89.maddesinde,
gümrük vergilerinin ve para cezalarının 6183 sayılı Kanuna göre kavuş-
turulacağı hükme bağlandığından, gümrük vergi ve resimlerinden dolayı
tanzim ve tebliğ edilen ödeme emirlerine vaki itirazların mezkür 58.
maddede yazılı sebeplere istinaden tetkiki icapettiği" gerekçesiyle
yetkisizlik sebebiyle incelenmeksizin reddi yolunda verilen kararları-
nın bozulması üzerine Yedinci Daire kararlarının bir nevi tartışması
yapılarak gümrük idarelerince tebliğ edilen ödeme emirlerine karşı
6183 sayılı Kanunun 58.maddesi uyarınca yapılan itirazların incelenip
karara bağlanmasında görevli olan merciin tayini hususunda istişari
mütalaa istendiği anlaşılmış bulunmaktadır.
Danıştay'ca daha önceki kararlarda da belirtildiği gibi, istişari müta
laa verme görevi, idarenin, uygulamada uğradığı tereddütleri giderme
amacı güder. "Her türlü işler hakkında" istişari mütalaa istenilebile-
ceği görüşünden hareketle bu hususta idarenin sınırsız bir talep hakkı
olduğu söylenemez. Bu hükmün muhkem kaziyeye dair olan Anayasadaki ve
usul kanunlarındaki hükümlerle sınırlı olduğunda tereddüt edilemez.
İstişari mütalaaya konu olan meselede görevli Danıştay Dairesinin, Dai
re tutanağında belirtilen kararlarında görüşünü hiçbir tereddüde mahal
bırakmıyacak surette açıklıkla ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Bağımsız bir mahkemenin görüşlerini vuzuhla beyan ettiği bir meselede,
idarenin tereddüdü olacağını kabul etmeye imkan yoktur.
Kaldı ki, Danıştay, 521 sayılı Kanunun 1.maddesinde de açıkça belirtil
diği üzere, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş yüksek
idare mahkemesi, danışma ve inceleme merciidir. Kazai denetime tabi tu
tulan ve kesin hüküm verilen bir konunun mütalaa yoluyla incelenmesi
ve düşünce bildirilmesi kanunun maksadına uygun düşmez. Çünkü bağlayı-
cı niteliği olamayan bir istişari mütalaadan çok daha ileri sonuçlar
doğuran bozma kararı ışığı altında idarenin yapacağı işlemi tayin etme
si gerekir.
Bu sebeplerle konunun istişari mütalaa mevzu olamıyacağına karar veril
di.
MS/SE
|