|
8.2.1985 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN YÖNETMELİK HÜKMÜNE GÖRE GEREK İHRA-
CATÇILAR, GEREKSE İHRAÇ EDİLMEK ŞARTIYLA İHRACATÇILARA MAL TESLİM EDEN
İMALATÇILAR HAKKINDA, İHRACAT İSTİSNASI NEDENİYLE HAK KAZANDIKLARI İA-
DELER İÇİN TALEP ETTİKLERİ TAKDİRDE HERHANGİ BİR ŞARTA BAĞLI OLMAKSI-
ZIN MAHSUP İŞLEMİNİN YAPILMASI GEREKTİĞİ HK.
Yükümlü şirketin Mayıs 1985 katma değer vergisi beyannamesinde ihra-
catçı şirketlere ihraç kaydıyla yaptığı satış tutarlarını ihracatçıy-
mış gibi ihracat istisnası olarak teslim ve hizmet bedelinden düşerek
katma değer vergisi hesapladığının tesbiti üzerine ikmalen salınan ku-
sur cezalı katma değer vergisini; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Ka-
nununun mal ve hizmet ihracatına ilişkin olay tarihinde yürürlükte bu-
lunan 11.maddesinin değişmeden önceki şeklinde ihracat istisnasının
sadece ihracatçı firmaya tanınmış olduğu ihraç edilmek şartıyla ima-
latçılar tarafından yapılan teslimler ile ilgili ihracatçıdan tahsil
edilmeyen katma değer vergisinin tecil ve terkini yolundaki düzenleme-
nin anılan maddeye 3297 sayılı yasanın 3.maddesiyle 20.6.1986 tarihin-
de eklenmiş olduğu, mahkemelerinin yükümlünün defter ve belgeleri üze-
rinde bilirkişi incelemesi yaptırdığı, raporun mahkemelerince de aynen
benimsendiği, yükümlü şirket vekilinin bilirkişi raporu üzerine 1986
Haziran-Aralık ayları için ihracat istisnası kabul edilerek hesaplar-
dan düşülmüşken vergi dairesinden alacaklı oldukları katma değer ver-
ğisi ihracat istisnasının hesaplardan tenzil edilmediğini ve matrah
tezyidinin mümkün olamıyacağını ileri sürdüğü, bu iddianın Katma Değer
Vergisi Kanununun 11.maddesine eklenen ve ihracatçı firmaya ihraç
edilmek kaydıyla mal teslim eden firmaların tahakkuk eden katma değer
vergilerinin tecil ve daha sonra terkinine olanak veren (C) bendinin
20.6.1986 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi nedeniyle yerinde gö-
rülmediği, 413 sayılı Muhasebat Genel Tebliğine göre yapılması zorunlu
olan mahsup işlemlerinden sonra ortada ödenecek vergi kalmadığından
vergi ziyaından söz edilemiyeceği şeklindeki diğer iddianın ise; aracı
firmanın ihracatçı firmadan ihracat dolayısıyla alacaklı olduğu katma
değer vergisi mahsup işlemlerinin tebliğ uyarınca vergi dairesince ya-
pılmasının asıl olduğu, vergi dairesinin tasarrufundaki mahsup işlemi-
nin yükümlüler tarafından beyanname üzerinde yapılmasının usul ve ka-
nuna aykırı olduğu, Mayıs 1986 dönemine ilişkin katma değer vergisinin
eksik tahakkuk ettirildiğinin ihtilafsız olduğu, yükümlünün ihracatçı-
ya satılan mal nedeniyle doğan alacağının, bu alacak ödenmesi gereken
safhaya gelmedikçe ve yetkili olan idarece gerekli değerleme yapılıp
mahsup veya iade işlemi yapılmadıkça resen dikkate alınmasının mümkün
olmadığı, bilirkişi raporunda Mayıs 1986 dönemine ilişkin vergi ziya-
ının 11.985.760 lira olduğunun hesaplandığı, idarece aynı dönem için
53,971,065 lira vergi kaybı olduğu şeklinde tarhiyat yapıldığından fu-
zulen tarh edilen 41.985.305. lira katma değer vergisinin ve buna bağ-
lı kusur cezasının terkini gerektiği, olayda yanılma hali bulunmadı-
ğından ve eksik tahakkuk nedeniyle vergi ziyaı meydana geldiğinden ku-
sur cezası kesilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle tadilen onayan İs-
tanbul 4.Vergi Mahkemesinin 12.10.1988 gün ve 1988/1168 sayılı kararı-
nın; ihracat istisnası alacaklarının saymanlıklararası havale ile gön-
derildiği ve vergi dairesinde (Adi Emanetler Hesabında) bakletildiği
Nisan 1985 Haziran 1986 döneminde toplam 251.280.593 lira katma değer
vergisi alacağı bulunduğunun sabit olduğu dönemler itibariyle mahsubu-
nun gerçekleştirilmesi gerekirken yapılmadığı beyannamelerin sunuluş
biçiminde bazı şekil hataları bulunmakla beraber, katma değer vergisi
uygulamasının ve kanunun yeni olması, tesbliğlerin geç yayınlanması,
değiştirilmesi nedenleriyle vergi cezaları bakımından yanılma hali bu-
lunduğu, cezaların tamamen terkini gerektiği ileri sürülerek bozulması
istenilmektedir.
Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 77.maddesinin olay tarihinde
yürürlükte bulunan ikinci fıkrasında ihracat istisnası uygulaması ne-
deniyle ihracatçılara yapılacak iadelerde hak sahibince, doğacak vergi
iadesinin kendisinin veya ihraç edilen mal ve hizmeti üretenlerin ver-
ği borçlarına mahsubu talep edildiği takdirde, mahsup işlemi için in-
celeme raporu aranmıyacağı belirtilmiş, iade ve mahsubun şekli de
(uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan) 442 (M) seri nolu Muhasebat Ge-
nel Tebliğinde açıklanmıştır. Anılan yönetmelik hükmü 8.2.1985 tari-
hinde yürürlüğe girmiş olup, gerek ihracatçılar, gerekse ihraç edilmek
şartıyla ihracatçılara mal teslim eden imalatçılar hakkında, ihracat
istisnası nedeniyle "hak kazandıkları" iadeler için talen ettikleri
takdirde herhangi bir şarta bağlı olmaksızın mahsup işleminin yapıl-
ması sözü edilen yönetmelik hükmü gereğidir.
Olayda, ihracatçı firmanın Mecidiyeköy Vergi Dairesinden mahsup tale-
binde bulunduğu ve saymanlıklararası mahsup fişiyle bu hususun yükümlü
firmanın bağlı bulunduğu Galata Vergi Dairesi Müdürlüğüne intikal et-
tirildiği anlaşılmakla, bu suretle amanete alınan miktardan mükellefin
vergi borcunun mahsubu gerekeceği tabiidir.
Nitekim Galata Vergi Dairesi Müdürlüğünün Dairemizin E:1990/6942 dos-
yasında mevcut 7.3.1991 günlü yazısından; Mecidiyeköy Vergi Dairesinin
Temmuz 1985 ile Ocak 1987 dönemlerine ilişkin olup iadeye hak kazanı-
lan 251.280.593 lirayı saymanlıklararası işlem fişleri ile yükümlü Bo-
ya Kimya Sanayi Ticaret Anonim Şirketi hesabına aktardığı, Galata Ver-
gi Dairesinin 23.8.1989 tarihli düzeltme fişleriyle mahsup işlemleri-
nin yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda mahkemece ihracatçı firma tarafından ihracı gerçekleştiri-
lerek ilgili dönem beyannamelerinde beyan olunan ve aynı tarihlerde
verilen dilekçelerle mahsupları Mecidiyeköy Vergi Dairesi Müdürlüğün-
den talep edilen vergi miktarının, yükümlünün aynı döneme ilişkin ver-
gi borcunu karşılayıp karşılamadığı hususunun araştırılması, karşıla-
dığının tesbiti halinde de tarhiyatın terkinine karar verilmesi gere-
kirken aksi yolda verilen kararda isabet görülmemiştir.
Öte yandan, yükümlü vekilince, duruşma sırasında 3689 sayılı yasa hü-
kümlerinin kendilerine uygulanması istendiği ve yasa uyarınca gerekli
ödemelerin yapıldığı ileri sürülmüş olup, bu hususun da yeniden veri-
lecek kararda irdelenip değerlendirilmesi gerekmektedir.
Cezaya gelince;
Olayda gerçeklerden ihracaat sonucu ihracatçı firmaların mahsup ve ia-
deye hak kazanmış olması ve istem üzerine idarece mahsup işlemlerinin
yapılması zorunluluğu karşısında, sırf beyannamede indirim yapılma bi-
çiminlde gerçekleşen şekil hatasından dolayı yükümlüye kusur izafesi
suretiyle olaya kusur cezası uygulanmasında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının yu-
karda belirtilen hususlarda yapılacak araştırma sonucuna göre yeniden
karar verilmek üzere bozulmasına karar verildi.
(MT/NÇ)
|