Danıştay Dördüncü Daire

Bir gayrimenkul üzerinde tesis edilen intifa hakkı karşılığında alınan bedel gayrimenkul sermaye iradı değildir. Bedelsiz devirlerde emsal kira bedeli uygulanamaz. Uyuşmazlık, yükümlü ve eşine ait gayrimenkullerin intifa hakkını 20 yıl süreyle A.Ş.’ne devredilmesine karşın ilgili yıllarda hiç bir gelir beyan edilmediğinin saptanması üzerine salınan kaçakçılık cezalı vergiye ilişkindir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde, ’arazi, bina (döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı, voli mahalleri ve dalyanlar, gayrimenkullerin ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri, gayrimenkul olarak tescil edilen haklar, imtiyaz, ihtira işletme hakları ile ticaret unvanı, alameti farika gibi sair bilumum haklar, telif hakları gemi ve gemi paylarının sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracılar tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu, 72. maddede gayrimenkul sermaye iratlarında, payın safi hasılatın, yukarıda yazılı mal ve hakların kiraya verilmesinden bir takvim yılı için o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak naklen veya aynen tahsil edilen kira bedelleri tutarı olduğu 73. maddesinde ise kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedellerinden aşağı olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası addolunacağı hükme bağlanmıştır. Yükümlünün sahibi bulunduğu gayrimenkulun ’intifa hakkını’, 850.000 liralık kredi karşılığında 20 yıl süreyle devrettiği konusunda uyuşmazlık yoktur. Türk Medeni Kanunu’nun 717. maddesiyle ’intifa hakkı’ ayni bir hak olarak nitelenmiş, sahiplerine üzerine tesis olunduğu şeyden tamamıyla istifade etmek hakkını bahşedeceği belirtilmiştir. Ayrıca 718. maddede ’Hilafına bir kayıt bulunmadıkça, mülkiyete dair hükümler menkul ve gayrimenkul intifa haklarının iktisabında ve tescilinde tatbik olunur denilmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde ’kira’ gibi tamamen şahsi bir hakkı ifade amacıyla kullanılan ’intifaina bırakılmanın bir gayrimenkul üzerinde ayni bir hak olan ’intifa hakkı’ tesisiyle ayni anlamda kabulü mümkün değildir. Bu nedenle bir gayrimenkul üzerinde tesis edilen ’intifa hakkı’ karşılığında alınan bedelin Gelir Vergisi Kanunu’nun 70, 72. maddeleri karşısında gayrimenkul sermaye iradı sayılması ve bedelsiz devirlerde ise ilgilileri 73. madde uyarınca emsal kira bedeli esasına göre vergilendirilmesi sözkonusu olamaz. Bu nedenlerle vergi dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kabulü ile itiraz Komisyonu’nun kararının bozulmasına, tarhiyatın re’sen terkinine oybirliğiyle karar verildi.