Danıştay Üçüncü Daire

GVK’nun 73. maddesinde yer alan ’emsal kira bedeli’ ölçüşü, kanuni ölçüttür. Bu esasa göre ikmal tarhiyatı yapılması gerekirken takdir komisyonunca yetkisiz olarak takdir olunan matrah üzerinden re’sen tarhiyatı yapılmasında isabet bulunmamaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 29. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, her ne şekilde olursa olsun, bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve maddi delillere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah farkı üzerinden ikmalen vergi tarh edileceği; aynı Kanun’un 30. maddesinde de, verginin, matrahın tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilecek matrah veya matrah kısmı üzerinden re’sen tarh olunacağı açıklanmış bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, evvelce tarh edilen bir vergiye müteallik olarak ortaya çıkan bir matrah veya matrah farkının maddi delillere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespit edilmesi mümkün ise verginin, Takdir Komisyonu kararma dayanılarak re’sen değil ikmalen tarh edilmesi gerekmektedir. Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ’Emsal Kira Bedeli’ başlıklı 73. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde de, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedellerinden aşağı olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası addolunacağı ve arazide emsal kira bedelinin, Vergi Usul Kanunu’na göre ayyün eden vergi değerinin %5’i olduğu hükmü öngörüldüğüne ve vergi değerinin ne olduğu hususu da Vergi Usul Kanunu’nun 268. maddesi île 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda belirlendiğine göre, vergi değerinin, arazilerin emsal kira bedellerinin, dolayısıyla vergi matrahının tespitinde kanuni ölçü olduğu açıktır. Bu durumda; zirai faaliyetinden dolayı dönem kazancım beyan ederek vergilerini ödediğinde ihtilaf bulunmayan davacının, 1980 takvim yılında bedelsiz olarak oğullarının kullanımına bıraktığı arazilerin emsal kira bedellerinin, vergi değeri ölçüsüne göre belirlenerek hesaplanacak matrah farkı üzerinden ikmal tarhiyatı yapılması gerekirken, Takdir Komisyonu’nca yetkisiz olarak takdir olunan matrah üzerinden re’sen tarhiyatı yapılmasında açıklanan kanun hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır. Bu nedenle, Vergi Mahkemesi’nin temyize konu kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.