Danıştay Dördüncü Daire

İşletmeye giren ve işletmeden çıkan nakit tutarları ile beyan edilen karın kıyaslanması suretiyle, dönem matrahı hesaplanamaz. Uyuşmazlık konuşu olayda, yükümlünün beyan ettiği kar 375.584 Lira olmasına karşın yıl içerisinde kamyonun alış bedeline ilişkin 1.300.000 Lira taksit ödemesi yapılmış olması bir kısım hasılatın kayıt dışı bırakıldığına karine sayılarak inceleme elemanınca re'sen takdir sebebi olarak kabul edilmiş ve bu iki tutar arasındaki farkı oluşturan 924.416 Lira kayıt dışı kar olarak değerlendirilmek suretiyle tarhiyata dayanak olan inceleme raporu düzenlenmiştir. inceleme elemanının nakit hareketleri ile safi karı karşılaştırmaya yönelen bu anlayışım karın saptanmasında tahakkuk esasinin cari olduğu Gelir Vergisi Kanunu'nun temel ilkeleri ile bağdaştırmaya olanak bulunmamaktadır. Zira anılan yasada, İşletmeye giren veya işletmeden çıkan nakit tutarları ile beyan edilen karın karşılaştırılması suretiyle dönem matrahının hesaplanacağına ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. Gelir Vergisi Kanunu'nun 'işletme hesabı esnasında ticari kazancın tespiti' başlıklı 39. maddesinde, işletme hesabı esasına göre ticari kazancın, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet fark olduğuna ve elde edilen hasılatın tahsil olunan paralarla tahakkku eden alacakları, giderlerin ise ödenen veya borçlanılan meblağları ifade edeceğine değinilmek suretiyle işletme hesabı esasına göre ticari kazancın saptanmasında uyulacak ilkeler açık bir şekilde ortaya konulmuştur. Bu itibarla yasada öngörülen bu yönteme uygun bulunmayan ve muhasebe biliminin temel kurallarına aykırı olan bir hesaplama tarzına dayanarak bir kısım hasılatın kayıt dışı kaldığı ve dolayısıyla dönem matrahının re'sen belirlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılması mümkün değildir. Diğer taraftan, bir kısmın hasılatın kayıt dışı kaldığı hususunda idarece yapılmış bir tespit ve kesin olarak ortaya konulmamış olması yönünden, tarhiyatın, bir kısım hasılatın kayıt dışı kaldığı varsayımına dayanan kısminin terkinin gerekir. Yükümlünün ağabeyi ve haricen ortağı olduğu ifade edilen ........ ve bir kaç sefer için şoförlük yaptığı belirtilen ........'un adlarına düzenlenen ve fakat adres sütununda yükümlünün sahibi bulunduğu kamyona ait ........ plaka numarasının yer aldığı üç adet gider faturasının işletme defterine gider olarak kaydedilip kaydedilemeyeceği hususuna gelince: Yükümlünün uğraşı konuşu ile yakın ilgisi bulunan ve bu faaliyetin devamı için yapılması zorunlu olan motorin ve nakliye giderlerini içeren sözkonusu faturaların sahteliğine veya başka bir işletmeye ilişkin olduğuna dair idarece yapılmış bir tespit bulunmaması ve adres sütununda yükümlüye ait kamyonun plaka numarasının yazıl olması yönünden, sözkonusu isimlerin anılan faturalarda bir maddi hata sonucu yer aldığı ve olayın özelliğine göre bu faturaların yükümlünün işletme defterine kaydedilmesinin yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hal böyle iken, temyize konu kararda, idarece yapılan vergi tarhiyatı ile kesilen özel usulsüzlük cezasında isabetsizlik görülmediğinden bahsedilerek, kesilen kaçakçılık cezası kusura çevrilmek suretiyle tarhiyatın değişiklikle onanması usul ve yasaya uygun görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle Vergi Mahkemesi kararının bozularak tarhiyatın terkinine oybirliğiyle karar verildi' denilmiştir.