Danıştay Dördüncü Daire

1985 yılı karından personele dağıtılması kararlaştırılan ikramiyenin 1986 yılında ödenmesi halinde tevkifata ödemenin yapıldığı dönemde geçerli vergi nisbetinin uygulanması ve bu suretle fazla ödemeden doğacak farkın şirkete ladesi gerekir. Uyuşmazlık, 1985 karından personele dağıtılacak ikramiyenin 31.12.1985 tarihi itibariyle gider yazılması ve dağıtımının 1986 yılında alınan yönetim kurulu kararı uyarınca 1986 yılında yapılması nedeniyle tevkifata hangi dönem vergi nisbetinin uygulanacağı ve fazla ödemeden doğacak iadenin istihkak sahiplerine mi yoksa şirkete mi yapılacağına ilişkindir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde (................ aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar’ denilmiş, aynı Kanun’un 96. maddesinde de ’vergi tevkifatı 94. madde kapsamına giren naklen veya hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder,’ hükmü getirilmiştir. Olayda yükümlü şirket 1985 takvim yılı karlılık durumuna göre kapsam dışı 65 personele ikramiye dağıtmak üzere 31.12.1985 tarihi itibariyle 85.934.174 lirayı gider kaydettiği, Aralık 1985 dönemine ilişkin 20.1.1986 tarihinde vermiş olduğu gelir muhtasar beyannamesine dahil etmek suretiyle tahakkuk eden vergilerin ödediği daha sonra şirket yönetim kurulu 22.1.1986 tarihli kararı ile ikramiyelerin ödenmesi hususunda yetki verilerek genel müdürün talimatı üzerine kimlere ne miktar verileceğinin 7.2.1986 tarihinde tespit edilerek ayın tarihte istihkak sahiplerine ödenmiş olduğu anlaşılmıştır. İkramiye olarak dağıtılması planlanan meblağ 31.12.1985 tarihi itibariyle önceden gider yazılmış ise de, bu aşamada sözkonusu ikramiyenin kime ne miktarda ödeneceği belirtilmemiş olduğu gibi hak sahipleri adına herhangi bir tahakkukta yapılmamıştır. Bu durumda hesaben ödeme şirket kayıtlarında istihkak sahipleri alacaklandırılmak suretiyle tahakkuk işleminin yapıldığı 7.2.1986 tarihinde gerçekleşmiş olduğundan anılan yasa hükümleri uyarınca tevkifatında (bu tarihta geçerli olan vergi nispetine göre) aynı dönemde yapılarak ödenmesi gerekmektedir. Diğer yandan şirket henüz ikramiye dağıtıma karar vermeden ve ödeme planı yapmadan toplam ikramiye üzerinden tevkifat yapıp ödemiştir. Daha sonra 1986 yılında dağıtımına karar verilerek istihkak sahiplerine dağıtılan ikramiyelerden yapılan tevkifatın dağıtım yılındaki nisbet uyarınca vergileri kesildiğine göre, önceden yapılan fazla ödemeden dolayı ortaya çıkan farkın şirket alacağı olup, Maliye Bakanlığınca aksi yönde tesis edilen işlemde isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne, Maliye Bakanlığı işleminin iptaline oybirliğiyle karar verildi.