Danıştay Üçüncü Daire

Kooperatife ödenen kiralardan vergi tevkifatı yapılmasına gerek yoktur. Davacının şirketin kooperatiften kiraladığı gayrimenkule ödediği kira bedelinden stopaj yapmadığı nedeniyle takdir komisyonu kararma istinaden adına 1987 Eylül ayrı için re’sen salınan gelir (stopaj) vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin (A) fıkrasında; kazanç, ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında vergi tevkifatının kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri menkul kıymetler yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarım bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur olduklarının hükme bağlandığı, aynı fıkranın 6. bendinde, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapıla ödemelerden vergi tevkifatı yapılacağının açıklandığı, 70. maddenin ise gelir vergisi kanununda yer alan gayrimenkul sermaye iradlarıyla ilgili bulunduğu, açıklanan kanun maddelerinden gayrimenkul sermaye iratlarında vergi kesintisinin irat sahibinin gelir vergisine mahsuben yapılacağı, dolayısıyla vergi kesintisi yapılabilmesi için irat sahibinin gelir vergisi mükellefi olması gerektiği, kooperatiflerin 5422 sayılı kurumlar verişi kanununun 1. maddesi gereğince kurumlar vergisine tabi olduğu, yani gelir vergisi mükellefi olmadıkları, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin gelir vergisi mükelleflerine yapılan ödemelerde vergi tevkifatı getirdiği, kurumlar vergisi mükellefi olan kooperatiflere yapılan ödemelerinden stopaj yapma zorunluluğunun bulunmadığı, bu hususun kıyas veya yorum yoluyla da genişletilemeyeceği, kanun koyucunun bu başlığın 20.6.1989 tarihinde yürürlüğe giren 3571 sayılı kanunla giderdiği, kanunların geriye yürümezliği ilkesi bir hukuki eylem ya da davranışın bir hukuki ilişkinin vuku bulduğu ya da meydana geldiği donemdeki kanun hükümlerine tabi kalmakta devam edeceğini, sonradan çıkan kanunun kural olarak yürürlüğünden önceki olaylara ve ilişkilere uygulanamayacağı, vergi kanunlarının kamu hukukuna ilişkin yükümlülükler getirdiğinden bu kanunların özellikle mali yükünü artırıcı nitelikteki hükümlerinin geçmişe yürütülmemesinin hukuki güvenlik yönünden önem taşıdığı, Anayasanın 73. maddesinde ifadesini bulunan ’vergilerin kanuniliği ilkesi’ de hukuki güvenliği sağlama amacına matup olduğu, bu durumda vergiyi doğuran olayın vuku bulunduğu dönemde yürürlükte olmayan bir kanuna dayanılarak vergi yükünün artırılamayacağı gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatı terkin eden Vergi Mahkemesinin kararının kooperatiflere yapılan ödemelerden stopaj yapılmayacağı yolunda kanunda herhangi muafiyet ve istisna hükmüne yer verilmediği, dolayısıyla kooperatiflere yapılan kira ödemelerden genel hükümlere göre stopaj yapılmasının zorunlu olduğu ileri sürülerek bozulası isteminin reddine oyçokluğuyla karar verildi.