T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ SATICILARININ SORUMLULUĞU (Ruhsatnamenin Tam Doldurulmaması)

o CEZAİ SORUMLULUK (Ödeme Kaydedici Cihaz Satıcılarının - Ruhsatnamenin Tam Doldurulmaması)

3100/

Özet : 1) Üretici ya da ithalatçı firmalardan bağımsız olarak çalışan ödeme kaydedici cihaz satıcıları da 3100 sayılı yasa'nın mükerrer 8 inci maddesine göre cezalandırılabilecekleri hakkında.

2) Ödeme kaydedici cihazın nihai kullanıcısına intikalinin satıcı firmalar aracılığıyla gerçekleşeceği ve mali idarenin cihaz kullanıcılarını tespit ve denetimi, bu kuruluşlar aracılığıyla sağlayabileceği gözönüne alındığında, üretici ve ithalatçı firmalarla bağlantısı olmayan kuruluşların satış birimlerinden bağımsız firmaların cezai sorumluluklarının bulunmadığından söz edilemeyecektir. Dolayısıyla, ödeme kaydedici cihaz satışı yapan yükümlü şirketin söz konusu cihazların ithalatçısı veya üreticisinden bağımsız bir kuruluş olması nedeniyle yasal ve idari düzenlemelerle getirilen cezai sorumluluğun kapsamı dışında bırakılmasına olanak bulunmamaktadır.

İstemin Özeti: Ödeme kaydedici cihaz ticareti yapan yükümlü şirket adına, 31.8.1994 tarihinde sattığı ödeme kaydedici cihaz ruhsatnamesinin alıcı- satıcı kısmının doldurulmadığı ve imzalanmadığının tutanakla saptanması üzerine 3100 sayılı Yasanın mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrası ve 213 sayılı Yasanın 352 nci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca usulsüzlük cezası kesilmiştir.

Cezaya karşı açılan davayı inceleyen Adana 2. Vergi Mahkemesi 14.2.1995 günlü ve E: 1994/1271, K: 1995/154 sayılı kararıyla; 3100 sayılı Yasanın mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenip açıklanan usul ve şartlara uymayan üretici veya ithalatçı kuruluşların, bunların satış, bakım, onarım servislerinde görevli elemanlar ile ödeme kaydedici cihazları kullanmak mecburiyeti bulunan mükellefler hakkında, her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununa bağlı usulsüzlük cezalarına ait cetvelde yer alan birinci derece usulsüzlük cezasının beş katı düzeyinde ceza uygulanmasının kurala bağlandığı, 3100 sayılı Yasaya ilişkin 20 seri nolu Genel Tebliğin 2/b bölümünde, ödeme kaydedici cihazları satan mükelleflerce, cihaz ruhsatnamesinin satışa ilişkin kısımlarının gerektiği şekilde doldurulup imzalanmaması halinde yasada yazılı usulsüzlük cezasının kesilmesinin öngörüldüğü, bu yasal düzenlemenin, ödeme kaydedici cihazı üreten veya ithal eden kuruluşlar ile bunların satış, bakım, onarım servislerinde görevli elemanların cezalandırılmalarını kapsadığı, bu cihazların ticaretiyle uğraşan satıcıları kapsamadığı gerekçesiyle cezanın kaldırılmasına karar vermiştir.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danıştay Onbirinci Dairesi, 13.11.1996 günlü ve E: 1995/4026, K: 1996/4165 sayılı kararıyla; 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin 1 inci fıkrası ile mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasından; ödeme kaydedici cihazların satışıyla ilgili olarak üretici, ithalatçı ve satıcı firmalar ile satış servislerinin bildirim ödevleri bulunduğunun anlaşıldığı, her ne kadar 8 inci maddenin 2 nci fıkrasında "Satış Servisi" tabiri kullanılmış ise de, bunun genel anlamda bütün satıcı firmaları kapsadığı, nitekim 3100 sayılı Yasanın 8 inci maddesindeki usul ve esasları açıklamak üzere 10.2.1990 tarih ve 20429 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 20 nolu Tebliğde, ödeme kaydedici cihazların satıcıları tarafından cihaz ruhsatnamesinin doldurulmaması ve imzalanmamasının usulsüzlük cezasını gerektirdiğinin açıklandığı, satış servisi tabirinin kendilerine bayilik verilen veya bayi statüsünde çalışan firmaları kapsadığının açık olduğu, uyuşmazlığa neden olan türdeki cihazların bayiler veya bayilik statüsündeki satıcı firmalar aracılığı ile pazarlandığı bilindiğinden davacının, satış servisi elemanı olmadığı, bağımsız bir satıcı firma olduğu yolundaki iddiasının kabulüne olanak bulunmadığı, ruhsatnamenin alıcı-satıcı sütununun doldurulmaması ve imzalanmaması nedeniyle yükümlü şirket adına kesilen usulsüzlük cezasını yazılı gerekçe ile kaldıran vergi mahkemesi kararında yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.

Bozma kararına uymayan Adana 2. Vergi Mahkemesi 14.1.1997 günlü ve E: 1997/10, K:1997/12 sayılı kararıyla; satıcı firmaların ne 3100 sayılı Yasanın 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında, ne de 20 seri nolu Tebliğde yer almadığı, aynı tebliğin 2 nci bölümünün (b) maddesinde "Ödeme Kaydedici Cihazları Satan Mükelleflerce" ibaresi kullanılmış ise de bu anlatımdan, yasada ve tebliğin ceza ile ilgili bölümünde sayılan üretici ve ithalatçı firmalarla, bu firmaların satış servislerinin amaçlandığı, yasa ve tebliğin, üretici ve ithalatçı firmalar ile bunların satış servislerinin, ödeme kaydedici cihazların üretimi, ithalat veya satışlarını, Maliye Bakanlığına ve bağlı bulundukları vergi dairelerine beyan etmelerinin sağlanması için özel bir müeyyide getirdiği sonucuna varıldığı, beyan edilerek kayıtlara geçmiş cihazları kullanmak mecburiyetinde olanlara satan üretici ve ithalatçı firmalardan bağımsız firmalar için böyle bir müeyyide getirilmediği, bu bakımdan, kanunsuz suç ve ceza olamayacağı ilkesi gereğince davacı şirket adına, ödeme kaydedici cihaz ruhsatnamesinin hem alıcı hem de satıcı kısmının doldurulmadığından bahisle kesilen birinci derece usülsüzlük cezasının beş katı tutarında ceza ile cezalandırılmasında yasaya uygunluk görülmediği gerekçesiyle cezanın kaldırılması yolundaki ilk kararında direnmiştir.

Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğünce temyiz edilmiş ve 3100 sayılı Yasa ve 20 seri nolu Genel Tebliğ uyarınca kesilen cezada yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenmiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi A.A.'nın Düşüncesi: 3100 sayılı Yasanın 4 üncü maddesi ödeme kaydedici cihazları üreten, ithal eden ve satanların bu satışlara ilişkin bilgileri ilgili vergi dairesine bildirmekle yükümlü tutmuş, mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında, Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara uyulmaması halinde, uygulanacak cezaya yer verilmiştir.

Yasayla öngörülen düzenlemeye uymayan satıcı firma adına uygulanan cezada yasal aykırılık bulunmadığından, yazılı gerekçeyle usulsüzlük cezasını kaldıran mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı N.K.'nin Düşüncesi: Danıştay Onbirinci Dairesinin 13.11.1996 gün ve K: 1996/4165 sayılı kararında belirtilen düşüncemiz uyarınca vergi dairesi temyiz isteminin kabulü ile vergi mahkemesi ısrar kararının bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

Türk milleti adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: Ödeme kaydedici cihaz satışı nedeniyle ruhsatnamenin alıcı-satıcı kısımlarını doldurup imzalamayan davacı adına kesilen usulsüzlük cezasının kaldırılması yolundaki vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.

Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Yasanın 4 üncü maddesinde, ödeme kaydedici cihazların cihaz sicil numarasını taşıyan bir ruhsatnamesinin bulunması aranmış, bu ruhsatnamede yer alacak diğer bilgileri belirlemeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkili kılınmış ve üretici, ithalatçı veya satıcı firmaların, satılan cihazların sicil numaralarını ve alıcılarını her ay Maliye ve Gümrük Bakanlığına ve bağlı bulundukları vergi dairelerine bildirmek mecburiyetinde oldukları hükme bağlanmıştır.

Aynı yasanın "Ceza ve sorumluluk" başlıklı mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenip, açıklanan usul ve esaslara uymayan üretici veya ithalatçı kuruluşlar, bunların satış, bakım- onarım servislerinde görevli elemanları ile ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyeti bulunanlar hakkında; her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununa bağlı "Usulsüzlük Cezalarına Ait Cetvel"de yer alan birinci derece usulsüzlük cezalarının beş katının uygulanması öngörülmüştür.

Yasanın tanıdığı düzenleme yetkisi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan, Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme aydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla ilgili 20 seri nolu Genel Tebliğin 2/b bölümünde, ödeme kaydedici cihazları satan mükelleflerce, cihaz ruhsatnamesinin satışa ilişkin kısımlarının gerektiği şekilde doldurulmaması veya imzalanmaması halinde, 213 sayılı Yasaya bağlı usulsüzlük cezalarına ait cetvelde yazılı birinci derece usulsüzlük cezalarının beş katının uygulanacağı belirtilmiştir.

Yükümlü şirketin 31.8.1994 tarihinde sattığı bir adet ödeme kaydedici cihaza ait ruhsatnamenin alıcı-satıcı kısmını doldurmadığı ve imzalamadığı, 9.09.1994 tarihli tutanakla saptanmış ve adına birinci derece usulsüzlük cezasının beş katı oranında ceza kesilmiştir.

Yükümlü firma, hiç bir üretici veya ithalatçı kuruluşun bayii olmadıklarını, tamamen bağımsız ticari bir işletme olduklarını ve 3100 sayılı Yasanın cezaya ilişkin mükerrer 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında üretici veya ithalatçı kuruluşlarla bunların satış, bakım-onarım servislerinde görevli elemanların cezai sorumluluklarının düzenlendiği, kendilerinin bu tür bir statüye haiz olmadıklarını iddia etmiştir.

3100 sayılı Yasanın gerekçesinde; ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyeti öngörülmekle, hem vergi mükelleflerine vergi ödevlerinin yerine getirilmesinde kolaylık sağlanması, hem de perakende satışların güvenilir bir şekilde kayıt altına alınmasının amaçlandığı belirtilmiştir.

Yasanın, amacıyla birlikte bir bütün olarak değerlendirilmesinden; ödeme kaydedici cihazın nihai kullanıcısına intikalinin satıcı firmalar aracılığıyla gerçekleşeceği ve mali idarenin cihaz kullanıcılarını tespit ve denetimi, bu kuruluşlar aracılığıyla sağlayabileceği gözönüne alındığında, üretici ve ithalatçı firmalarla bağlantısı olmayan kuruluşların satış birimlerinden bağımsız firmaların cezai sorumluluklarının bulunmadığından söz edilemeyecektir. Dolayısıyla, ödeme kaydedici cihaz satışı yapan yükümlü şirketin söz konusu cihazların ithalatçısı veya üreticisinden bağımsız bir kuruluş olması nedeniyle yasal ve idari düzenlemelerle getirilen cezai sorumluluğun kapsamı dışında bırakılmasına olanak bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, Adana 2. Vergi Mahkemesinin 14.1.1997 günlü ve E: 1997/10, K: 1997/12 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA, yeniden verilecek kararda karşılanacağından, yargılama giderleri yönünden hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına, 28.11.1997 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebepler, bozulması istenen mahkeme kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında yerinde ve ısrar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte değildir.

Bu nedenle, temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.