Danıştay Onbirinci Daire

Yükümlünün ölümü üzerine işi devralan ve işe yabancı olan mirasçıların ifadesine dayanarak yapılan randıman incelemesinde, varislerin işletmenin yapısı, makinaların özellikleri hakkında bilgilerinin sınırlı olması ve imalata ilişkin fire oranlarını bilememeleri normal ve mutad olup bu surette yapılan inceleme sonucunda yapılan tarhiyatta isabet görülmemiştir. İstemin Özeti: Yükümlünün (30.7.1994 tarihinde vefat eden) 1994 yılında faaliyetle ilgisi bulunmayan ve vergiye tabi olmayan işler için yüklendiği katma değer vergisini indirim konusu yaptığı, ayrıca randıman esasına göre yapılan incelemede kayıt ve beyan dışı bırakılan teslim bedeli saptandığı belirtilerek beyannamelerin yeniden düzenlemesi sonucu 1994/Ocak, Şubat, Mayıs, Haziran, Temmuz dönemleri için katma değer vergisi tarh edilmiştir. Vergi Mahkemesi kararıyla; hatalı ürün teslimatı ile ilgili olarak alıcının düzenlediği faturalarda gösterilen katma değer vergisi indiriminin yasaya aykırı olduğu ve bir müşteriye düzenlenen faturalarda gösterilen iskonto oranının gerçeği yansıtmadığı yolundaki tespitlerin maddi ve somut verilere dayanmadığı, varsayımlardan hareket edildiği için tarhiyatın bu kısmında isabet bulunmadığı, hibe edilmek üzere yaptırılan Sağlık Ocağına ilişkin giderler nedeniyle indirim konusu yapılan katma değer vergisinin yasaya aykırı olduğu, bu hususla ilgili tarhiyata itiraz edilmediği, öte yandan imalata giren hammadde ile dönembaşı ve dönemsonu mevcutların, dönem içinde alınan ve satılan miktarların envanter defterinden, birim fiyatların satış faturalarından tespit edilmesi, fire oranlarında ise Sanayi ve Ticaret Odasınca belirlenen rakamların dikkate alınması nedeniyle randıman esasına göre saptanan matrah farkında yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatı değişiklikle onamıştır. Davacı vekili, varislerin faaliyet konusuyla ilgili teknik bilgileri ve işin özelliklerini bilmediklerini, fire oranının yanlış uygulandığını ileri sürmekte, davalı idare ise cezalı tarhiyatın aynen onanması gerektiğini iddia etmekte olup, taraflar mahkeme kararının talepleri doğrultusunda bozulmasını istemektedirler. Karar: Mahkeme kararının, yersiz olarak indirim konusu yapıldığı ileri sürülen katma değer vergisi ile ticari teamüllere uygun olmadığı belirtilen iskonto uygulaması yönünden yapılan tarhiyatı kaldıran hüküm fıkrasına yönelik vergi dairesi müdürlüğü tarafından, ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını sağlayacak nitelikte görülmemiştir. Randıman esasına göre saptanan matrah farkına gelince; Piyasadan temin edilen ipliklerden penye türü kumaş üreten boyama, kasarlama ve apreleme işi yapan yükümlü firmanın, kumaş imalatında kullandığı iplikten hareketle, randıman esasına göre yapılan hesaplamalar sonucu bir teslim bedelinin kayıt dışı bırakıldığı iddia edilerek tarhiyat yapılmışsa da; olayda inceleme elemanının; yükümlünün ölümü üzerine işi devralan ve işe yabancı olan mirasçıların ifadesini esas almak suretiyle sonucu gitmesi hukuka aykırıdır. Zira varislerin işletmenin yapısı, makinaların özellikleri hakkında bilgilerinin sınırlı olması ve imalata ilişkin fire oranlarını bilmemeleri normal ve mutad olup imalat sırasında meydana gelebilecek fiili fire oranları belirlenmeden İstanbul Sanayi Odasınca bildirilen fire oranlarının ortalaması dikkate alınmak suretiyle boyalı kumaş imalinde % 10, boyasız kumaş imalinde % 5 fire oranı esas alınarak varsayımdan hareketle matrah farkı saptanması 213 sayılı Yasanın 134. maddesiyle öngörülen amaca da ters düşecektir. Bu itibarla tarhiyatın, randıman esasına göre saptanan matrah farkı üzerinden yapılan kısmını onayan mahkeme kararının bu kısmında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine, davacı temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesinin kararının; randıman esasına göre yapılan tarhiyatı onayan hüküm fıkrasının bozulmasına, karar harcının temyiz isteminde bulunan davacıdan alınmasına oybirliği ile karar verildi.