|
YÜKÜMLÜNÜN İMALATINDA KULLANDIĞI GİRDİLERİN BİR BÖLÜMÜNÜN SATIN ALDIĞI
KİŞİNİN KDV.'SİNİ ÖDEMEDİĞİ, YA DA VERİLEN FATURALARIN SAHTE OLDUĞU YO
LUNDA BİR İDDİA YA DA TESBİTİN BULUNMAMASI HALİNDE, ÖDENEN KDV.'NİN HA
ZİNEYE İNTİKAL EDİP ETMEDİĞİNİN SAPTANILAMAMASI VE DİĞER TEDARİKÇİ Kİ-
ŞİNİN İSE, DEFTER VE BELGELERİNİ KAYBETMİŞ OLMASI NEDENİYLE İNCELENEME
MESİ YADA BU KİŞİLER ARASINDA HERHANGİ BU ORGANİZASYON BULUNDUĞU YOLUN
DA BİR TESBİTİN OLMAMASI HALİNDE YÜKÜMLÜNÜN İNDİRİM VEYA İADE HAKKIN-
DAN YARARLANDIRILMAMASININ YERİNDE OLMADIĞI HK.
Davacı şirketin uyuşmazlık konusu Mart, Eylül, Ekim/1987 döneminde ima
latçı sıfatıyla Bilkont Dış Ticaret A.Ş. aracılığıyla ihracını gerçek-
leştirdiği emtiaya ait olup beyannamesine dahil ettiği ancak ihracatçı
firmadan tahsil etmediği ve teminat karşılığında kendisine iade ve mah
subu yapılan katma değer vergisinin kaçakçılık cezalı olarak istenilme
si üzerine açılan davanın; 3065 sayılı Kanunun 11 ve 32 maddeleri ile
Vergi Usul Kanununun 3.maddesinden bahisle, inceleme elemanı tarafın-
dan düzenlenen raporun incelenmesinden; yükümlü firmanın mal satın al-
dığı alt firmalardan biri olan Erhan Dikbaş'ın yükümlüden aldığı katma
değer vergisini vergi dairesine yatırıp yatırmadığının, Erhan Dikbaş'
ın defter ve belgeleri tebligat yoluyla istenildiği halde tebligatın
geri gelmesi ve 2.12.1988'de yapılan yoklamada, adı geçenin son göster
diği ikametgah ve işyeri adresinde bulunamaması nedeniyle tesbit edile
mediği, diğer bir alt firma olan Orhan Yiğitoğlu nezdinde incelemede
de, adı geçenin 1985, 1986 ve 1987 yıllarına ait defterlerini kaybetti
ğini, iddia ederek incelemeye sunmadığı, 23.3.1987 günlü faturada yer
alan katma değer vergisini beyannamesine dahil etmediğinin saptandığı,
diğer yandan, inceleme elemanınca incelenmek üzere Erhan Dikbaş'tan is
tenilen ancak adı geçenin ibraz etmediği defter ve belgelerin yükümlü
firma tarafından inceleme elemanına ibraz edildiği ve Mahkemeye de ib-
raza hazır olunduğunun iddia edilmesinin iki firma arasında zımn'ı de
olsa bir irtibat bulunduğunu kanıtladığı, 3239 sayılı Kanunun 2.madde-
sinin; "Mal alımı ve satımı ve hizmet ifası dolayısıyla vergi kesinti-
si yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların bu yükümlülük-
lerini yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmemesinden alım satı-
ma taraf olanlar ile hizmetten yararlananların, aralarında zımnen dahi
olsa irtibat olduğu tesbit olunanların müteselsilen sorumlu oldukları"
yolundaki hükmü uyarınca yapılan kaçakçılık cezalı tarhiyatta isabet-
sizlik bulunmadığı gerekçesiyle reddi yolundaki İstanbul 5.Vergi Mahke
mesinin 31.1.1991 günlü, 1991/228 sayılı kararının; kontrol memuru ra-
porunda ve vergi dairesi beyanlarında Erhan Dikbaş'la irtibatları bu-
lunduğu yolunda iddia öne sürülmediği, Erhan Dikbaş'ın (kendisinin bu-
lunaması nedeniyle) muhasebecisinden temin edilebilin yevmiye ve def-
ter-i kebirde, yaptığı alışverişe ilişkin 1987 yılı kayıtlarının bulun
duğu ve mahkemelerine ibraz edildiği, ihtilafın adı geçen şahsın def-
terlerinin incelenememesinden doğduğu, ayrıca, incelemenin yapılabilme
si için defter ve belgelerinin tümünün ele geçirilemediği, Erhan Dik-
baş'ın katma değer vergisi beyannamelerini verdiğini ve işyerini kapat
tığını bildirdiğinde defter ve belgelerine el konulmadığından kendile-
ri hakkında haksız işlem yapıldığı, Erhan Dikbaş'a ödedikleri katma de
ğer vergisinin hazineye intikal etmedği iddiasının soyut bir iddiadan
ibaret olduğu, Orhan Yiğitoğlu'nun ilgili döneme ilişkin alışverişinin
kendilerine yaptığı satıştan fazla olduğu, mal aldıkları firmaların
defter ve belgelerini denetleme yönünden hiç bir yasal yetkileri olma-
masına rağmen alt firmaların katma değer vergisi beyannamelerini verip
vermediklerini sormak suretiyle olumlu cevap aldıkları, adı geçen fir-
manın eksik beyanda bulunmasından kendilerinin sorumlu tutulamayacağı
ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin 1987 yılı Eylül, Ekim ayla-
rında imalatta kullandığı girdilerin bir bölümünü temin ettiği Erhan
Dikbaş isimli şahsın anılan dönemlerde yaptığı indirimler nedeniyle
adına katma değer vergisi tahakkuk etmediği, 1987 yılı gelir vergisi
borçlarını da ödemediği, 31.5.1988 tarihinde işi bıraktığını dilekçe
ile bildiren Erhan Dikbaş'a kanuni defter ve belgelerini ibraz etmesi
için yapılan tebligatın geri geldiği, 2.12.1988 tarihinde yapılan yok-
lamada da son gösterdiği adreste bulunamadığından bu firmaya ait fatu-
ralarda gösterilen katma değer vergilerinin hazineye intikal edip etme
diğinin tesbit edilemediği, yükümlü şirketin mal temin ettiği Orhan Yi
ğitoğlu'nun da, 23.3.1987 tarih ve 29195 sayılı faturada yer alan kat-
ma değer vergisini defter kayıtlarına intikal ettirmediği ve katma de-
ğer vergisi beyannamesine dahil etmediğinin saptandığı, bu durumda söz
konusu faturalardaki katma değer vergilerinin ilgili dönem beyanların-
da o döneme ait vergi indirimi olarak kabul edilmesinin mümkün bulunma
dığı nedeniyle, Mart, Eylül, Ekim 1988'de Bilkont Dış Ticaret A.Ş. ara
cılığıyla ihracını gerçekleştirdiği emtiaya ait olup beyannamesine da-
hil ettiği ancak ihracatçı firmadan tahsil etmediği ve teminat mektubu
karşılığında kendisine iade ve mahsubu yapılan katma değer vergisinin
kaçakçılık cezalı olarak istenildiği anlaşılmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ihracat istisnası başlığını
taşıyan 11.maddesinin 1-a bendinde, ihracat teslimleri ve bu teslimle-
re ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet
ler vergi istisnası kapsamında sayılmış, 32.maddesinde ise, bu kanunun
11, 13, 14, 15.maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan iş-
lemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer
vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak
katma değer vergisinden indirileceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut
olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması halle
rinde indirilemeyen katma değer vergisinin Maliye ve Gümrük Bakanlığı'
nca tesbit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunaca-
ğı, 29.maddesinin (a) bendinde de, mükelleflerin yaptıkları vergiye ta
bi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden kendilerine
yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura
ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecek-
leri hükme bağlanmıştır. İhracat istisnası ile ilgili katma değer ver-
gisi iade işlemleri ise, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 77.
maddesi ile bu maddeye dayalı olarak Muhasebat Genel Müdürlüğünce çıka
rılan genel tebliğler çerçevesinde yürütülmektedir. Nitekim bu hüküm-
ler çerçevesinde davacı kuruma da iade işlemleri yapılmış bulunmakta-
dır.
Öte yandan, Vergi Usul Kanununun 3.maddesinin (B) bendinde, vergilen-
dirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek
mahiyetinin esas olduğu kurala bağlanmış olup, bu kuralın bir gereği
olarak yükümlülerin Katma Değer Vergisi Kanununun yukarda sözü edilen
11 ve 32. (ve indirimler söz konusu olduğunda da 29.) maddeleri hüküm-
lerinden yararlanabilmelerinin ön şartı, vergiden istisna edilmiş bulu
nan işlemlerle ya da kendilerine yapılan teslim ve hizmetlerle ilgili
fatura ve benzeri vesikaların gerçeği yansıtması, bir başka anlatımla,
yükümlü tarafından ihraç edildiği bildirilen mallarla, vergi indirimi-
ne konu teşkil eden mallar için gerçekte katma değer vergisi ödenmiş
olmasıdır.
Olayda, yükümlünün imalatında kullandığı girdilerden bir bölümünü sa-
tın aldığı Erhan Dikbaş'a katma değer vergisi ödemediği, ya da Erhan
Dikbaş tarafından adı geçene verilen faturaların muhteviyatı itibariy-
le yanıltıcı (naylon) olduğu yolunda bir iddia ya da tesbit bulunmamak
ta, sadece, davacının Erhan Dikbaş'a ödediği katma değer vergilerinin
hazineye intikal edip etmediğinin tesbit edilemediği belirtilmektedir.
Orhan Yiğitoğlu'nun tahsil ettiği katma değer vergilerinin hazineye in
tikal edip etmediğinin tesbiti ise, adı geçen tarafından kaybedildiği
bildirilen uyuşmazlık konusu 1987 yılı defter ve belgelerinin incelen-
mesine bağlı bulunmaktadır.
Diğer yandan, inceleme raporunda, yükümlü şirketle Erhan Dikbaş ve Or-
han Yiğitoğlu arasında bir irtibat, ilişki ya da organizasyon bulundu-
ğu yolunda bir tesbite yer verilmemiş, vergi dairesince de bu yönde
bir iddia ya da kanıt ileri sürülmemiş bulunduğundan, 213 Sayılı Kanu-
nun 11.maddesine 3239 sayılı Kanunun 2.maddesi ile eklenen 3.fıkrada
yer alan "mal alımı ve satımı ve hizmet ifası dolayasıyla vergi kesin-
tisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların bu yükümlü-
lüklerini yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmemesinden alım
satıma taraf olanlar ile hizmetten yararlananlar, aralarında zımnen da
hi olsa irtibat olduğu tesbit olunanlar müteselsilen sorumludurlar."
şeklindeki hükmün olaya uygulanması mümkün değildir. Yükümlünün, Erhan
Dikbaş'ın 1987 yılı defterlerini temin eden ve ibrazı ise aralarında
vergi kaçırma amacına yönelik bir ilişki bulunduğunu isbata yeterli de
ğildir.
Açıklanan nedenlerle, mahkemece yazılı gerekçe ile tarhiyatın onanma-
sında isabet görülmediğinden, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kara-
rının bozulmasına karar verildi.
ŞT/SE
|