|
TRAFİK MÜŞAVİRLİĞİ İŞİ İLE İŞTİGAL EDEN YÜKÜMLÜ ŞİRKETİN SADECE YAP-
TIĞI HİZMET KARŞILIĞI ALDIĞI ÜCRET ÜZERİNDEN KATMA DEĞER VERGİSİ HE-
SAPLANMASINDA KANUNA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.
Yükümlü şirketin 1987 Haziran-1988 Aralık dönemi işlemlerinin katma
değer vergisi yönünden incelenmesi sonucu düzenlenen vergi inceleme
raporu uyarınca 1987 yılı Aralık dönemi için salınan kaçakçılık ceza-
lı katma değer vergisini; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
8. ve 24.maddelerinden bahisle, ihtilafa konu trafik işlemlerini ya-
pan yükümlü şirketin vergi kapsamına giren hizmetleri karşılığında
aldığı tüm bedel ile birlikte vergiyi de tahsil etmek ve hazineye ya-
tırmak görevinin bulunduğunu kabul etmek gerektiği, yükümlü şirketin
taşıt alıcısından aldığı bir vekaletname karşılığı yaptığı işlemler
için düzenlenen taşıt alım vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, noter
ücreti, trafik sigorta poliçesi evraklarını müşteriye verdiği ve fa-
turaya dahil etmediği, harç pulu ödemesi, cemiyet evrakı olanması,
trafik takip işlemleri yapan elemanların ödedikleri dolmuş, taksi
v.s. ödemeler karşılığı belge alınmadığından bu masrafların şirketin
düzenlediği faturalarda gösterildiği, ancak katma değer vergisine ta-
bi tutulmadığı, dava dilekçesinde beyan dışı kalmış katma değer vergi-
si bulunmadığı ileri sürülmekte ise de; beyan edilen katma değer ver-
gisi matrahları ile müvekkil masrafları arasındaki oran karşılaştırma-
sında, vergiye tabi tutulmayan müvekkil masraflarının artış nispetinin
beyan edilen matrahtan çok daha hızlı seyrettiği, müvekkil adına yapı-
lan masraflarla işlem takip ücreti arasında belli bir orantı bulunması
gerektiğinden, bu oranın çok üstünde artış gösteren müvekkil masrafla-
rı ile işlem takip ücretinin gizlendiği ve katma değer vergisinin nok-
san beyan edildiğinin anlaşıldığı, bu durumda sadece 1988 yılı Aralık
döneminde 540.503.378.TL.lık vesikasız müvekkil masrafının 8.564.933.
TL.lık bölümünün vergi matrahına dahil edilmesinde gerçeğe uyarlık gö-
rülmediğinden salınan katma değer vergisinde kanuna aykırılık bulunma-
dığı, ancak katma değer vergisi uygulamalarının yeni olması nedeniyle
vergi matrahının tespitinde yanılgıya düşüldüğü, oysa düzenlenen fatu-
ralarda tahsil edilen miktarların aynen gösterilip, kanuni defterlere
muntazam işlendiği gözönüne alınarak Vergi Usul Kanununda kaçakçılığın
tanımında yapılan değişikliğe rağmen bilerek kaçakçılık kastıyla ya-
pıldığı tespit edilemeyen olaya kusur cezası uygulanması gerektiği ge-
rekçcesiyle vergi aslını onamak, kaçakçılık cezasını kusura çevirmek
suretiyle değişiklikle onayan İstanbul 5.Vergi Mahkemesinin 31.5.1990
gün ve 1990/664 sayılı kararının bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, trafik müşavirliği işi ile iştigal eden yükümlü şirketin
1987 yılı Haziran-1988 yılı Aralık arası işlemlerinin katma değer ver-
gisi yönünden incelenmesi sonucu düzenlenen vergi inceleme raporu uya-
rınca yükümlü şirket adına 1987 Aralık dönemi için kaçakçılık cezalı
katma değer vergisi salınmasından doğmuştur.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinde; Türkiye'de ya-
pılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçe-
vesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi oldu-
ğu belirtilmiş, 4.maddesinde; hizmet, teslim ve teslim sayılan haller
ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olarak tanımlanmış 8.maddesin-
de; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanların katma
değer vergisi mükellefi olduğu açıklanmış, 20.maddesinde; teslim ve
hizmet işlemlerinde matrah tanımlanmış, 24.maddesinde; matraha dahil
olan unsurlar sayılmıştır.
Tarhiyatın dayanağını oluşturan vergi inceleme raporunun incelenmesin-
den; taşıtın noterden devrini yahut satıcıdan faturasını alan alıcının
taşıtın trafik ruhsatı ve plakası ile vergi işlemlerinin yapılması
için yükümlü şirkete vekaletname ile birlikte yapılacak masraflar ve
hizmet ücreti için avans verdiği, bunun üzerine yükümlü şirketçe müş-
teri adına belgelendirilen taşıt alım vergisi, motorlu taşıtlar vergi-
si noter ücreti, trafik sigorta poliçesinin müşteriye verildiği ve dü-
zenlenen faturalarda bunlara ilişkin bir tutarın yer almadığı, fatura-
da belgelendirilmeden yapılan harcamaların, "müvekkil masrafları" adı
altında gösterilerek, katma değer vergisine tabi tutulmadığı, sadece
yapılan hizmet karşılığı elde edilen ücret üzerinden katma değer ver-
gisi hesaplandığı ve faturada gösterildiği, oysa müşterilerine yaptı-
ğı hizmet karşılığı bir gelir elde eden yükümlü şirketin, bu geliri
elde edebilmek, hizmeti yerine getirebilmek için katlanmak zorunda
kaldığı müvekkil masrafları olarak faturada gösterilen ve üzerinden
katma değer vergisi hesaplanmayan masrafları bizzat yaptığı (taksi üc-
retleri, kırtasiye ücretleri, plaka masrafları), bu masrafların karşı-
lığının müşteriden tahsil edilmesinin onun namına yapıldığı anlamını
taşımayacağı, nitekim müşteri adına belgelendirilen harcamalara iliş-
kin tutarın (motorlu taşıtlar vergisi, noter ücreti, taşıt alım vergi-
si, mecburi trafik sigortası poliçe bedeli) faturalarda yer almaması-
nın müvekkil masraflarının müşteri adına değil de, yükümlü şirket adı-
na yapıldığının bir delili olduğu ve dolayısıyla müvekkil masrafları-
nın üzerinden de katma değer vergisi hesaplanması gerektiğinin belir-
tildiği anlaşılmıştır.
Trafik ruhsatı ve plakası çıkarmak ve vergi işlemlerini yapmak üzere
müşterisi tarafından kendisine vekaletnameyle yetki verilen yükümlü
şirketin, üstlendiği hizmeti yerine getirebilmek için bir takım masraf
lar yapacağı kuşkusuzdur. Bu masraflar; motorlu taşıtlar vergisi, no-
ter ücreti, taşıt alım vergisi, mecburi trafik sigortası, poliçe bede-
li gibi, belgelendirilebilen masraflar olabileceği gibi, taksi, dolmuş
parası, plaka almak için yapılan harcamalar gibi belgelendirilemeyen
masraflar da olabilir. Ancak; gerek belgelendirilebilen, gerekse bel-
gelendirilemeyen bu masraflar müşteri adına ve müşteri için yapılması
üstlenilen hizmeti yerine getirebilmek amacıyla yapılan masraflar o-
lup, yükümlü şirketin yaptığı hizmet karşılığında aldığı ücretle bir
ilgisi yoktur. Nitekim; vergi inceleme raporunda da belirtildiği üze-
re; yükümlü şirketçe katma değer vergisi hesaplanmayan ve fatura ile
müşterilerden tahsil edilen meblağlar defterlerde müvekkil masrafları
hesabında gösterilerek dönem kar-zararını ilgilendirmeden muhasebeleş-
tirilmektedir.
Diğer taraftan; vergi inceleme raporunda; müşteri adına belgelendiri-
len harcamalara ilişkin tutarın (motorlu taşıtlar vergisi, noter ücre-
ti, taşıt alım vergisi, mecburi trafik sigortası poliçe bedeli) fatu-
ralarda yer almamasının, müvekkil masrafları olarak faturada gösteri-
len ve üzerinden katma değer vergisi hesaplanmayan masrafları (taksi
ücretleri, kırtasiye ücretleri, plaka masrafları), yükümlü şirketin
kendi adına yaptığını gösterdiği ileri sürülmekte ise de; Dairemizin
ara kararı ile getirtilen yükümlü şirketin 1988 Aralık dönemine iliş-
kin faturalarının incelenmesinden, faturalarda taşıt alım vergisi,
bandrol makbuzu, müvekkil masrafları toplamı (harç pulu, cemiyet evra-
kı, noter masrafı, sigorta vs.) ücret ve ücret üzerinden hesaplanan
katma değer vergisi ile genel toplamın yer aldığı görülmüştür.
Bu durumda, müşterisi adına trafik ruhsatı ve plakası almak ve vergi
işlemlerini yapmak üzere harcamalar yapan yükümlü şirketin, bir kısmı-
nı belgelendirip bir kısmını belgelendiremediği bu harcamalara ilişkin
tutarları faturada taşıt alım vergisi, bandrol makbuzu ve müvekkil
masrafları sütunlarında göstererek, müşterisine taahhüt ettiği hizmeti
yerine getirebilmek için yaptığı bu harcamalar üzerinden katma değer
vergisi hesaplamayıp, sadece bu hizmet karşılığı aldığı ücret üzerin-
den katma değer vergisi hesaplamasında kanuna aykırılık bulunmamakta-
dır.
Bu sebeple, yükümlü şirket adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer
vergisinin terkini gerekirken, yazılı gerekçe ile vergi aslını onamak
cezayı kusura çevirmek suretiyle tarhiyatı tadilen tasdik eden mahkeme
kararı yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine; yükümlü
temyiz isteminin kabulüyle mahkeme kararının bozulmasına karar veril-
di.
(MT/ES)
|