|
BİZZAT YAPTIKLARI İMALATIN YANISIRA, DOLAYLI ŞEKİLDE BİR MADDENİN MA-
MUL HALE GETİRİLMESİNİ SAĞLAYANLARIN DA İMALATÇI OLARAK KABULÜ GEREK-
TİĞİ, DOLAYISIYLA İHRACAT İSTİSNASINDAN YARARLANDIRILMASININ ZORUNLU
BULUNDUĞU HK.
İmalatçı sıfatıyla ihraç edilmek üzere imal ettiği malı ihracatcıya
teslim eden ve malın ihracı üzerine teslim aşamasında faturada gös-
terilen, ancak tecil edilmiş olan 1987/Mayıs dönemine ait katma değer
vergisi kendisine iade olunan yükümlü şirket adına, imalatçı olmadığı-
nın tesbiti nedeniyle kaçakçılık cezalı olarak salınan dahili tevkifa-
tı; uyuşmazlığın yükümlü şirketin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanu
nuna göre imalatçı olarak kabul edilip edilmiyeceğine ilişkin olduğu,
3065 sayılı Kanunun 11/1. maddesine 3297 sayılı Kanunun 3 üncü madde-
siyle eklenen (C) bendi uyarınca imalatçılar tarafından imal edilen
mallardan ihraç kaydıyla ihracatçılara yapılan teslimler nedeniyle he-
saplanan katma değer vergisinin ihracatçılar tarafından ödenmeyeceği,
ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilerek tecil olunan verginin
kanunda belirtilen süre içinde teslim edilen malın ihraç edilmesi ha-
linde terkin edileceğinin hükme bağlandığı, anılan kanun maddesinden
terkin işlemlerinden faydalanmak için mal tesliminde bulunanların ima-
latçı olması gerektiğinin anlaşıldığı, yürürlükte bulunan vergi kanun-
larında imalat ve imalatçı tanımının yapılmadığı, 6948 sayılı Sanayi
Sicil Kanununun 1. maddesi ile 5990 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları,
Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsa-
ları ve Türkiye Ticaret Sanayi Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsa-
ları Birliği Kanununun 3. maddesinde imalatçı tanımına yer verdiği, ih
tilaflı olayda yükümlü şirketin Edpa Pazarlama Anonim Şirketine konfek
siyon mamulleri sattığı, satılan malların ihraç edildiği, bu mamul mal
ların ilk ve yardımcı maddelerini oluşturan kumaş, vatka, tela, bobin,
lastik, düğme, toka, v.s.nin yükümlü şirket tarafından alınarak dikim
işi ile uğraşan firmalara verildiği ve işçilik ücreti karşılığı fason
olarak diktirildiği, ördürüldüğünün inceleme elemanınca tutanakla tes-
pit edildiği, bu durumda imalat yükümlü firma bünyesinde olmayıp fason
olarak işi yapan diğer firmaların bünyesinde gerçekleştiğinden yükümlü
nün imalatcı olarak kabul edilemiyeceği, bu nedenle 3065 sayılı Kanu-
nun 11/1-C maddesine göre terkin edilen ve iade edilen katma değer ver
gilerinin ikmalen salınmasında isabetsizlik bulunmadığı gibi, 193 Sayı
lı Yasanın 3239 Sayılı Yasa ile değişik 94/B maddesi uyarınca tahakkuk
ettirilen ve ödenmesi gereken katma değer vergisi üzerinden dahili tev
kifat yapmak ve beyan etmekle de yükümlü olduğu, ancak dahili tevkifa-
tın cari takvim yılına ait beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar ver
gisine mahsuben, peşin alınan bir vergi olması ve mahsubun da mümkün
olmaması nedeniyle istenmesinin de mükerrerlik doğuracağı gerekçesiyle
vergi aslını terkin, cezaya gelince olayda vergi ziyai bulunmakla bera
ber olayın oluş şekli ve yoruma açık olması nedeniyle kaçakçılık ceza-
sı kesilemiyeceği gerekçesiyle cezayı kusura tahvil ederek değişiklik-
le onayan 2.Vergi Mahkemesinin 5.1.1989 tarih ve 1989/19 sayılı kara-
rının bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Kanunun 11.maddesinin 1.fıkrasında; "Aşağıdaki teslim ve
hizmetler vergiden müstesnadır." denildikten sonra, anılan Kanun madde
sine 3297 sayılı Kanunun 3.maddesiyle eklenen (C) bendinde; "İhraç
edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mal-
lara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükel-
leflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edi-
lecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek te-
cil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıyla teslim tarihini takip
eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil
edilen vergi terkin olunur..." hükümlerine yer verilmiştir.
Aynı Kanun maddesinin 2.fıkrasıyla, bu istisnaların uygulanmasına iliş
kin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkili kılın-
mış olup, Bakanlıkça bu yetkiye dayanılarak yayınlanan ve olay tarihin
de yürürlükte olan 23 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği-
nin C bendinin dördüncü paragrafında; "Bu maddenin uygulanmasında ima-
latçı deyimi; bir maddenin, şeklini, niteliğini veya terkibini; makina
alet veya el emeği yardımı ile kısmen veya tamamen değiştirilmesini
sağlayanları ifade eder..." denilmiştir.
Olayda; yükümlü şirket tarafından 1987/Mayıs döneminde ihracatçı firma
lara ihraç edilmek kaydıyla teslim edilen tekstil mamullerinden oluşan
emteaların dikimi dahil imalatın tüm aşamalarının işletme dışında baş-
ka kişi ve kurumlara ücret karşılığı (fason) yaptırıldığı, bu konuda
zenlenen inceleme raporu ile saptanmış olup, ihraç kaydıyla teslim edi
len emteanın 3 aylık süre içinde ihraç edilmiş bulunması nedeniyle, ih
raç konusu malın bünyesinde yer alan katma değer vergisi iadesinin ya-
pıldığı, bu suretle gerçekleşen ihracat yönünden kanuna aykırı bir ha-
lin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanununun, mal ve hizmet ihracına ilişkin ihracat
istisnası ile ilgili madde gerekçesinde; "Bu madde ile ihracat istisna
sı düzenlenmektedir. İhracatın ülke ekonomisi için taşıdığı dönem göz-
önüne alınarak istisnanın kapsamı oldukça geniş tutulmuştur. İstisna-
nın kapsamı 1.fıkrada 3 bent halinde düzenlenmektedir. (a) bendi ile;
doğrudan ihracat yanında, üçüncü şahıslar aracılığıyla yapılan ihracat
teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler... ihracat istisnası kap
samına alınmıştır." denilmektedir.
Gerek konuya ilişkin kanun hükmünün gerekçesi, gerekse, 23 sayılı Kat-
ma Değer Vergisi Genel Tebliği hükümlerine nazaran, bizzat yaptıkları
imalatın yanısıra, dolaylı şekilde bir maddenin mamul hale getirilmesi
ni sağlayanların da imalatçı olarak kabulü gerektiği görüş ve kanaati-
ne varılmaktadır.
Bu itibarla, yaptığı işin niteliği bakımından imalatçı kapsamında sa-
yılması icabeden yükümlü firma hakkında Katma Değer Vergisi Kanununun
3297 sayılı Kanunla değiştirilen 11. maddesinin (C) bendi hükmünün uy-
gulanması zorunluluğu karşısında, Mahkemece katma değer vergisi üzerin
den hesaplanan dahili tevkifatın terkini yerinde isede, kesilen kaçak-
çılık cezasınında aynı gerekçelerle terkini gerekirken, yazılı gerekçe
ile kusura çevrilerek değişiklikle onanmasında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Vergi Dairesi temyiz isteminin reddine yükümlü
şirket temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulmasına bozma
kararı üzerine mahkemece verilecek kararla birlikte yargılama giderle-
ride hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine ge-
rek bulunmadığına 21.2.1991 gününde oybirliği ile karar verildi.
ŞT/SE
|