Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu ile Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, mali sektör tarafından verilen kredilerde önemli bir unsur olmak özelliğine sahip bulunmaktadır.

 

            Konut kredilerinin; Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu ve Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi karşısındaki durumları yazımızda konu edilmiştir.

 

                 DESTEKLEME FONU    (KKDF)

 

            1. KKDF Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler

 

            Konut ve yapı tasarrufu kredileri ile gerçek kişilere kendi ihtiyaçları için kullandırılan konut inşaat kredileri üzerinden Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi (KKDF) yapılmamaktadır.

 

            Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 6 Sıra No.lu Tebliğin(1) 3/A-3 üncü maddesinde yer alan ve T. Emlak Bankası tarafından kullandırılan konut ve yapı tasarrufu kredilerinden KKDF kesintisi yapılmamasını düzenleyen istisna hükmü; KKDF Hakkında 9 Sıra No.lu Tebliğin(2) 1 inci maddesi ile “Konut ve yapı tasarrufu kredileri (bina inşaat kredileri hariç)” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, konut ve yapı tasarrufu kredilerinde T. Emlak Bankasından kullanılma şartı kaldırılmış, herhangi bir banka tarafından bu amaçla kullandırılacak konut ve yapı tasarrufu kredileri de istisna kapsamına alınmıştır.

 

            Söz konusu istisnanın kapsamı, KKDF Hakkında 6 Sıra No.lu Tebliğin 3 üncü maddesinde KKDF Hakkında 10 Sıra No.lu Tebliğ(3) ile yapılan değişiklik sonucunda, gerçek kişilere kendi ihtiyaçları için kullandırılan konut inşaat kredilerini de kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

 

            12.05.1988 tarihli ve 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Kararın(4) 11.09.1995 tarihli ve 95/7267 sayılı Kararın(5) 3 üncü maddesi ile değişik 4/2 nci maddesinde, “Konut ve yapı tasarrufu kredileri ile gerçek kişilere kendi ihtiyaçları için kullandırılan konut inşaat kredileri,” üzerinden kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmaması hükme bağlanmıştır.

 

            Kaynak Kullanımını Destekleme Fonuna ilişkin bu istisna hükmü ile gerçek kişilerin konut ihtiyacının karşılanması amacıyla kullandıkları kredilerin kredi maliyetleri azaltılmakta, inşaat sektörüne destek sağlamak amaçlanmıştır.

 

            Konut kredisi taksitlerinin zamanında yatırılmaması nedeniyle oluşan temerrüt faizleri(6) ile konut tamamlama kredileri(7) de KKDF kesintisi istisnası kapsamında yer almaktadır.

 

            Ayrıca, konut kredilerinin niteliği ve kapsamının bankacılık ve kambiyo mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.(8)

 

 

            88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Kararın 4/2 nci maddesine göre, konut ve yapı tasarrufu kredileri ile gerçek kişilere kendi ihtiyaçları için kullandırılan konut inşaat kredileri kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisinden istisnadır.

 

            Buna göre, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi istisnasından gerçek kişiler yararlanacak olup, tüzel kişiler tarafından bu amaçla kullanılan krediler üzerinden KKDF kesintisi yapılacaktır.

 

            1.2. Konut Yapı Kooperatifleri Tarafından Kullanılan

 

            Konut yapı kooperatifleri tarafından teslim edilecek konutların bina inşaat ruhsatlarının söz konusu kooperatifler adına olması kaydıyla, münhasıran konut yapı kooperatiflerine “konut tamamlama kredisi” adı altında kullandırılan konut kredileri üzerinden kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmaması gerekmektedir.

 

            Konut yapı kooperatifi üyesi gerçek kişilere kullandırılacak kredilerde kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi istisnası, gerçek kişiler tarafından kullanılan konut kredilerindeki istisna uygulamasının aynısı olarak uygulanacaktır.

 

            2. Konut Kredilerinde KKDF İstisnası İle İlgili Özellik

 

            2.1. Konut Kredisi Kullandıran (Veren) Mali Kurumlar

 

            Bankalar, katılım bankaları (özel finans kurumları) ve tüketici finansman şirketleri, 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Kararın 4 üncü maddesinin (2) numaralı bendi kapsamında kullandırdıkları kredilerden kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapmayacaklardır.

 

            2.2. Bir Banka Tarafından Açılan Konut Kredisinin Başka Bir Banka              

                  Tarafından Kapatılması Durumunda KKDF İstisnası Uygulaması

            Bir kişiye aynı konut için bir defadan fazla konut kredisi kullandırılması mümkün bulunmamaktadır.

 

            Ancak, bir bankadan temin edilen konut kredisinin;

 

            - kredi ile ilgili ödeme planının temin edilmesi,

            - kredi ödemesinin doğrudan alacaklı bankaya yapılması,

            - bankanın ipoteği kaldırması ile diğer bankaca konuta ipotek konulması işlemlerinin          eş zamanlı yapılması,

            - müşteri ile konut kredisi sözleşmesi imzalanarak kredinin konut kredisi olduğuna dair yazılı bir taahhütname alınması,

 

şartıyla başka bir banka tarafından kapatılması yapılabilmektedir. Bu durumda, kredi ile ilgili ödeme planının temin edilmesi, kredi ödemesinin doğrudan alacaklı bankaya yapılması, bankanın ipoteği kaldırması ile diğer bankaca konuta ipotek konulması işlemlerinin eş zamanlı yapılması, müşteri ile konut kredisi sözleşmesi imzalanarak kredinin konut kredisi olduğuna dair yazılı bir taahhütname alınması halinde kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmaması gerekmektedir.

 

            Konu ile ilgili gerekli açıklamalar Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Türkiye Bankalar Birliği’ni muhatap 10.02.2006 tarihli ve 7976 sayılı yazısında yer almaktadır. Söz konusu yazının tam metni Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr internet adresinde bulunmaktadır.

 

            2.3. Açılan Konut Kredilerinde Sonradan Meydana Gelen 

 

            Banka tarafından kullandırılan konut kredisinin müşterinin talebi üzerine farklı faiz oranı ile vadesinin değiştirilmesi veya kredinin Türk Lirası (YTL) krediden dövize endeksli krediye ya da dövize endeksli krediden Türk Lirası (YTL) krediye dönüştürülmesi durumunda kullandırılan kredinin konut kredisi niteliği değişmediğinden ve bu durumun kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi istisnasına etkisi bulunmadığından, söz konusu işlemlerde kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmamaktadır.

           

            Konu ile ilgili gerekli açıklamalar Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Türkiye Bankalar Birliği’ni muhatap 10.02.2006 tarihli ve 7976 sayılı yazısında yer almaktadır. Söz konusu yazının tam metni Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr internet adresinde bulunmaktadır.

 

 

             88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Kararın 4/2 maddesine göre istisna kapsamına giren konut kredilerinde, gecikmeli olarak tahsil edilen kredi taksitlerine tahakkuk ettirilen temerrüt faizleri üzerinden kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmayacaktır.

           

6802 Sayılı Gider Vergileri Kanununun(9) “İstisnalar” başlığını taşıyan 29 uncu maddesine 4369 Sayılı Kanunun(10) 63 üncü maddesi ile eklenen ve 01.08.1998 tarihinden itibaren yürürlüğe giren (r) bendinde; konut kredilerinde uygulanacak olan banka ve sigorta muameleleri vergisi istisna hükmü ile ilgili düzenleme yer almaktadır.

 

Gider Vergileri Kanununun 29/r maddesine göre; Kooperatifler aracılığı ile Başbakanlık Toplu Konut İdaresi ve bankalar tarafından açılan konut kredileri dolayısı ile lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır.

 

Gider Vergileri Kanununun 29/r maddesinde düzenlenen istisna yalnızca kooperatifleri kapsamaktadır. Bu nedenle ilgili mali kurumlar tarafından kooperatifler dışında açılan her türlü konut kredileri nedeni ile lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir. Dolayısı ile bir gerçek kişinin, bir bankadan aldığı konut kredisi nedeni ile banka ve sigorta muameleleri vergisi ödenmesi gerekmektedir.

 

 

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun(11) “İstisnalar” başlığını taşıyan 9 uncu maddesinde; “Bu kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisinden müstesnadır.” hükmü yer almaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa  ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde yer alan ve 5035 sayılı Kanun ile değişen 23 numaralı fıkra ile 2.1.2004 tarihinden geçerli olmak üzere; bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhler (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna edilmiştir.

 

            Yukarıda belirtilen istisna düzenlemesi ile ilgili olarak gerekli açıklamalar; Gelir İdaresi Başkanlığının 12.01.2004 tarihli ve DV-4/2004-3/Krediler sayılı Damga Vergisi Sirküleri/4’de yer almaktadır. Buna göre; 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun (23) numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ile, ihracat kredisi, yatırım kredisi, konut kredisi ve benzeri herhangi bir kredi ayrımına gidilmeksizin; bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılan tüm krediler ile ilgili düzenlenen kağıtlar ve bu kağıtlar üzerine konulan şerhler istisna kapsamına alınmıştır.

 

Ancak, bu kredilerin kullanımları istisna kapsamında yer almamaktadırlar. İstisna kapsamına girmeyen “Kredilerin kullanımları” ifadesi ile ilgili açıklamalar ise Gelir İdaresi Başkanlığının 30.01.2004 tarihli ve DV-6/2004-5/Krediler sayılı Damga Vergisi Sirküleri/6’da yer almaktadır. Buna göre; “Kredilerin kullanımları hariç” ifadesi, kredinin temin edilmesinden sonra değişik amaçlar ile kullanılması sırasında bu tutarın kullanımı ile bağlantılı olarak düzenlenmesi muhtemel kağıtları kavramaktadır.

492 sayılı Harçlar Kanununun(12) 123 üncü maddesinin 5035 sayılı Kanun ile değişen (3) üncü fıkrasında 2.1.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemlerin harca tabi tutulmayacağı hükmü yer almaktadır. Bu düzenleme, Damga Vergisi Kanununda yer alan ve makalemizin IV üncü bölümünde ayrıntıları açıklanmış olan düzenlemeye paralel bir düzenlemedir.

 

Yukarıda yer alan kanuni düzenlemeye göre; bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak her türlü kredilerin (Konut kredisi v.b.) temini ve bu krediler nedeni ile kredi kuruluşlarına verilecek teminatlar ve alınan kredilerin geri ödenmesi safhasına kadar geçecek süreçteki her türlü işlemler, Harçlar Kanununa göre alınması gereken harçlardan istisnadır.

 

*Bu makale Gelirler Kontrolörleri Derneği yayını olan VERGİ SORUNLARI DERGİSİ’nin

  Mayıs/2006 dönemi 212’nci sayısında yayınlanmıştır.

 

---