UÇAKLA YAPILAN SEYAHATLERE AİT UÇAK BİLETLERİNİN YURT DIŞINA İSABET E-
DEN KISMI KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNUN 1, 12 VE 14. MADDELERİ İLE 40
SAYILI KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ HÜKÜMLERİ UYARINCA KATMA DE-
ĞER VERGİSİNDEN MÜSTESNA OLDUĞU VE TARHİYATIN YURT İÇİ HİZMETLERE TE-
KABÜL EDEN KISMININ ONANMASI GEREKTİĞİ HK.
Yükümlü şirket adına 1997 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda dü-
zenlenen inceleme raporuna dayınalarak aynı yılın Ocak dönemi için
tarh olunan katma değer vergisi ile kesilen ağır kusur ve özel usul-
süzlük cezalarına karşı açılan davayı; yükümlü şirketin düzenlediği
hac ve ümre seyehatinden dolayı tahsil ederek kayıt ve beyan dışı bı-
raktığı bedelin ne kadarının yurtdışında harcandığının belli olmaması
nedeniyle konuyla ilgili olarak Diyanet İşleri Başkanlığından bilgi
istendiği ve gönderilen yazıda hac ve umre seyahatlerinde kişilerden
tahsil edilen bedelin % 50'sinin yurt içinde % 50'sinin de yurt dışın-
da harcandığının bildirildiği, buna göre tura katılan şahıslardan tah-
sil edilen bedelin % 50'sinin yurt dışında harcandığının kabulü ile bu
kısmın katma değer vergisinden müstesna tutulması gerektiğinden belge-
siz olduğu belirlenen ... liralık fark matrahın yarısı için yapılan a-
ğır kusur cezalı katma değer vergisi tarhiyatının tasdiki kalan yarı-
sının ise terkini gerektiği, ancak inceleme raporuyla tespitli olan
miktar nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezasında isabetsizlik görül-
mediği gerekçesiyle kısmen kabul ederek ... lira matrah üzerinden sa-
lınan katma değer vergisi, bu kısım için kesilen ağır kusur cezası ve
kesilen özel usulsüzlük cezasının tasdikine, tarhiyatın kalan kısmı-
nın terkinine hükmeden ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve ... sayılı
kararının; yükümlü şirket tarafından, tahsil olunan bedelin yarısına
yakınının uçak biletine verildiği ve yolculuk uluslararası olduğundan
bu miktarın katma değer vergisine tabi olmadığı, vergi dairesi müdür-
lüğü tarfından ise tarhiyatın terkin edilen kısmının yerinde olduğu ve
aynen onanması gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Vergi dairesi müdürlüğü tarafından ileri sürülen temyiz iddia-
ları mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığın-
dan reddi gerekmektedir.
Yükümlü şirket temyiz istemine gelince;
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinde Türki-
ye'de yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu
belirtilmiş, aynı Kanunun 12. maddesinde yurt dışındaki bir müşteri i-
çin yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetlerin katma değer ver-
gisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmış, 14.maddesinde de tran-
sit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işle-
rinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işlerinin vergi-
den müstesna olduğu belirtilmiştir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 40 seri nolu Katma Değer Ver-
gisi Genel Tebliğinde de, Türkiye'de yerleşik seyahat acentalarınca
organize edilerek yurdışına düzenlenen turlara katılanlara, yurt dı-
şında verilen yeme, içme konaklama, ulaştırma, rehberlik, gezi sağlık
vb. hizmetler yurt dışında verildiğinden ve yolcular bu hizmetlerden
yurtdışında yararlandığından bu hizmetlerin Türkiye'de ayrıca katma
değer vergisine tabi tutulmayacağı, ancak tur organizasyonuna katılan-
lara yurt içinde verilen hizmetlerin katma değer vergisine tabi ola-
cağı açıklanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin 1997 Ocak ayında hac
ve umre seyahati düzenlediği, bu organizasyona katılan 112 kişiden a-
lınan paralar nedeniyle bir belge düzenlenmediği ve defter kayıtlarına
intikal ettirilmediği hususunun inceleme raporu ve ifadelerle tespit
edildiği, buna göre bulunan fark matrah üzerinden yapılan tarhiyat ve
kesilen cezalara karşı açılan davanın karara bağlanabilmesi amacıyla
mahkemece, yükümlü şirketin tahsil ettiği bedelin ne kadarının yurt
dışında harcandığının Diyanet İşleri Başkanlığından sorulması üzerine
gönderilen cevapta, harcamaların % 50'sinin yurt içinde, % 50'sinin
yurt dışında yapıldığının bildirildiği, mahkemenin bu oranları dikkate
alarak cezalı tarhiyatın yurt dışında yapılan % 50'lik harcamalara i-
lişkin kısmını terkin ederek davayı kısmen kabul ettiği anlaşılmıştır.
Olayda söz konusu seyahat, uçakla yapıldığından ve uçak bileti
için yapılan harcama bahsolunan Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca
katma değer vergisinden müstesna olduğundan Dairemizce konunun netlik
kazanması amacıyla Diyanet İşleri Başkanlığından uçak bileti parası
hariç tutulduğunda seyahat bedelinin yüzde kaç oranında yurt içi har-
camalara sarfedildiği sorulmuş, verilen cevapta bu oran % 26 olarak
bildirilmiştir.
Buna göre inceleme raporuyla tespit olunan matrahın ancak %
26'sı yurt içi harcamalarına ilişkin bulunduğuna göre vergiye tabi o-
lan kısım, toplam matrahın % 26'sı kadar olacağından, vergi mahkeme-
since matrahın % 50'sinin katma değer vergisi kapsamında değerlendi-
rilmesi ve bu kısma ilişkin cezalı tarhiyatın onanması yönünde verilen
kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin
reddine, yükümlü şirket temyiz isteminin kabulüne, ... Vergi Mahkeme-
sinin ... tarih ve ... sayılı kararının bozulmasına, dosyanın anılan
mahkemeye gönderilmesine karar verildi.
YÖ/ES