|
MERKEZİ YURT DIŞINDA OLAN VE KANUNİ TEMSİLCİSİ BULUNMAYAN FİRMAYA DA-
VACININ TÜRKİYE'DEN İHRAÇ ETTİĞİ ÜRÜNÜN TANITIM VE DAĞITIM HİZMETİ
KARŞILIĞINDA ÖDENEN KOMİSYON ÜCRETİNİN KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ OL-
DUĞU HK.
İhraç ettiği meyva suyu konsantresinin yurt dışında tanıtım ve dağıtı-
mını yapan, merkezi yurt dışında bulunan ve kanuni temsilcisi olmayan
firmaya söz konusu hizmet karşılığında ödenen komisyon ücretinin so-
rumlu sıfatıyla beyan edilmediğinin inceleme raporuyla saptanması üze-
rine davacı adına Ekim 1992 dönemi için kaçakçılık cezalı katma değer
vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Ankara 5.Vergi Mahkeme-
si, 10.1.1996 günlü ve E:1995/521, K:1996/29 sayılı kararıyla; tarhi-
yatın kaldırılmasına karar vermiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay
Onbirinci Dairesi, ... günlü ve 1997/2934 sayılı kararıyla; 3065 sayı-
lı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci, 6 ncı ve 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 7 nci maddesi uyarınca, hizmet Türkiye dışında ya-
pılmış, ancak hizmetin bedeli Türkiye'de ödenmiş ya da ödeyenin hesap-
larına gider kaydedilmişse değerlendirme Türkiye'de yapılmış sayılarak
ifa edilen hizmetin vergilendirilmesi gerektiği, konuyla ilgili düzen-
lemenin 15 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğiyle yapıldığı,
olayda, yükümlü şirketin Türkiye'de ikametgahı, işyeri veya daimi tem-
silcisi bulunmayan yurt dışında mukim Melford Limited Şirketine fatu-
rada belirtilen bedel tutarında komisyon ödediği, söz konusu miktarı
giderlerine kaydettiği anlaşıldığından yurt dışındaki firmaya ödenen
komisyon ücretinin katma değer vergisine tabi tutulması gerektiği, öte
yandan 3065 sayılı Yasanın 9 uncu maddesi uyarınca hizmeti ifa eden
yurt dışındaki firma olmakla birlikte, Türkiye'de yapılan, değerlen-
dirilen veya faydalanılan hizmetler Türkiye'de ifa edilmiş sayılaca-
ğından, vergi emniyeti açısından firmanın, Türkiye'de ikametgahı, iş-
yeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunup bulunmadığına ve hizmeti
yapanın yabancı bir işletme olup olmadığına bakılmaksızın, yükümlü
şirketin yurt dışına yaptığı ödemeler üzerinden katma değer vergisi
kesintisi yaparak 2 nolu katma değer vergisi beyannamesiyle beyan e-
dilmesi, beyan edilen miktarın 1 nolu katma değer vergisi beyanname-
siyle de indirim konusu yapılması gerekirken, bu düzenlemelere uymayan
yükümlü şirket adına yapılan cezalı tarhiyatı kaldıran kararda yasal
isabet görülmediği gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve 1998/-
128 sayılı kararıyla; 3065 sayılı Yasanın 1 inci ve 6 ncı maddeleri i-
le 193 sayılı Yasanın 7 nci maddesi uyarınca, Türkiye'de iş merkezi
veya kanuni temsilcisi bulunmayan şirkete yurt dışında ifa edilen ve
yurt dışında yararlanılan hizmetler karşılığı yapılan ödemenin katma
değer vergisine tabi tutulamayacağı, aksi bir düşüncenin Türkiye'de
değerlenen yurt dışındaki her türlü hizmetin vergiye tabi tutulması
sonucunu doğuracağı, bunun katma değer vergisinin mülkilik prensibine
aykırı olacağı, Türkiye'de ikametgahı işyeri veya daimi temsilcisi bu-
lunmayan yurt dışında yerleşik firmaya verilen hizmetin Türkiye'de ya-
pılmadığı, vergilendirilmediği, Türkiye'de faydalanılmadığının ihti-
lafsız olduğu, hizmet bir bedel karşılığı yapıldığına göre bedelin
Türkiye'deki firmanın hesaplarına intikal ettirileceğinin tabii oldu-
ğu, tebliğe dayanılarak mükellefiyet tesis edilemeyeceği, 3065 sayılı
Yasanın 9 uncu maddesinin de Türkiye'de ikametgahı kanuni ve iş merke-
zi bulunmayıp, Türkiye'de katma değer vergisi kapsamına giren işleri
yapan kişi ve kuruluşları kapsadığından tarhiyatta yasaya uyarlık bu-
lunmadığı gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğünce temyiz edilmiş ve in-
celeme raporundaki tespitleri yineleyerek, yasaya uygun olarak yapılan
tarhiyata karşı açılan davanın reddi gerektiği ileri sürülerek kararın
bozulması istenmiştir.
Türkiye'den ihraç edilen meyva suyu konsantresinin yurt dışında
tanıtım ve dağıtım hizmetini yapan ve Türkiye'de ikametgahı, işyeri,
kanuni ve iş merkezi bulunmayan İngiltere'de mukim şirkete bu hizmeti
nedeniyle ödenen komisyon ücreti üzerinden sorumlu sıfatıyla katma de-
ğer vergisini beyan etmediğinden bahisle davacı adına salınan kaçakçı-
lık cezalı katma değer vergisini kaldıran vergi mahkemesi ısrar kara-
rı, vergi idaresince temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde,
verginin konusunu teşkil eden işlemler belirtilmiş, 6 ncı maddesinde,
işlemlerin Türkiye'de yapılmasından neyin ifade edildiği açıklanmış,
parantez içi hükümde, değerlendirilmenin Gelir Vergisi Kanununun 7 nci
maddesine göre tayin olunacağı hükme bağlanmıştır.
Sözü edilen hükmün atıfta bulunduğu 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun 7 nci maddesinde, değerlendirmeden maksadın, ödemenin Türki-
ye'de yapılması veya yabancı memlekette yapılmışsa, Türkiye'de ödeye-
nin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettiril-
mesi veya karından ayrılması olduğu belirtilmiştir.
İşlemin katma değer vergisine tabi tutulması koşullarından bi-
risi değerlendirmenin Türkiye'de yapılması başka bir deyişle ödeyenin
hesaplarına intikal ettirilmiş olmasıdır.
Olayda, davacıya verilen hizmet karşılığı yurt dışındaki firma-
ya yapılan ödemenin davacı kurum tarafından gider kayıtlarına intikal
ettirildiği tartışmasızdır. Yukarıda açıklanan yasa kuralları uyarın-
ca, değerlendirme Türkiye'de yapılmış sayılacağından ifa edilen hizme-
tin katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Her ne kadar, sözü edilen hizmet yurt dışındaki firmaca veril-
mekte ise de, hizmetten yurt içinde faydalanılması karşısında, hizmeti
verenin yurt içinde ikametgahı, işyeri veya kanuni iş merkezi bulunup
bulunmadığına bakılamayacağından bozma kararına uyulmaksızın verilen
ısrar kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, ... Vergi Mah-
kemesinin ... günlü ve 1998/128 sayılı ısrar kararının bozulmasına,
karar verildi.
(MT/ES)
|