|
İŞLEMLERİN BİLGİSAYARLA TUTULAN MUHASEBE FİŞLERİ İLE DİĞER YASAL DEF-
TERLERİ KAYDININ BİLGİSAYARDAKİ ARIZA NEDENİYLE YEVMİYE DEFTERİNE KAY-
DEDİLEMEMİŞ OLMASININ KATMA DEĞER VERGİSİNİN İNDİRİM KONUSU YAPILMASI-
NI ENGELLEMEYECEĞİ HK.
İnşaat malzemeleri ticaretiyle uğraşan ve 1991 yılına ilişkin işlemle-
ri incelenen yükümlü şirketin yevmiye defteri tutmadığı saptanmış ve
katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek anılan takvim yılı-
nın Şubat dönemi için adına resen kaçakçılık cezalı katma değer vergi-
si salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Sivas Vergi Mahkemesi
25.6.1992 günlü ve 1992/369 sayılı kararıyla; 3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanununun 34 üncü maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, fatura
ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinin ancak, bu ve-
sikaların kanuni defterlere kaydedilmiş bulunması halinde indirime ko-
nu yapılabileceği, inceleme raporunun ekini oluşturan tutanağın 6 ncı
maddesinde, sözü edilen alış faturalarının yevmiye defteri dışındaki
defterlere de işlenmediği yolunda herhangi bir tespit ve iddia bulun-
madığına göre 1.1.1991 tarihinden itibaren bilgisayarda meydana gelen
arıza sebebiyle yevmiye defterine hiç bir kayıt yapılmamasından dolayı
yükümlü şirketin fatura ve benzeri vesikalar ile defteri kebir kayıt-
larına dayanarak indirim uygulayabileceği gerekçesiyle tarhiyatı kal-
dırmıştır.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danış-
tay Yedinci Dairesi 22.11.1994 günlü ve 1994/5674 sayılı kararıyla;
indirimleri kabul edilmeyen katma değer vergilerinin dayandığı fatura
ve benzeri belgelerin sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı ol-
duğu yolunda herhangi bir iddia ve tespit bulunmadığı, faturaların
yevmiye defteri dışındaki yasal defterlerin tümüne kaydedildiği, yev-
miye defterine de bilgisayarda meydana gelen ve uzun bir süre gideri-
lemeyen teknik bir arıza (virüs) nedeniyle kayıt yapılamadığının öne
sürüldüğü, 3065 sayılı Yasanın 29, 34 ve 54 üncü madde hükümlerinin
birlikte değerlendirilmesinden, fatura ve benzeri belgelerde gösteri-
len katma değer vergilerinin indirime konu yapılabilmeleri için bun-
larla ilgili olarak yasal defterlere yapılan kayıtların, 3065 sayılı
Yasanın 54 üncü maddesinde belirtilen kapsam ve nitelikte olması, bu
maddede öngörülen bilgileri içermesi gerektiği sonucuna ulaşıldığın-
dan, olayda, yevmiye defteri dışındaki yasal defterlere yapılan kayıt-
ların, bu kapsam ve nitelikte olup olmadığı, yevmiye defterinde yer a-
lan tüm bilgileri içerip içermediği ve bu kayıtların, yevmiye defteri-
nin yerini tutup tutmayacağı hususlarının gerekirse muhasip bir bilir-
kişiye inceletilmesinden sonra belirecek duruma göre karar verilmesi
gerektiği gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Sivas Vergi Mahkemesi 30.5.1995 günlü ve
1995/86 sayılı kararıyla; bozma kararında, yükümlü şirketin yevmiye
defteri dışındaki yasal defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incele-
mesi yaptırılmasının istendiği, yükümlü şirketin ikinci cevap dilekçe-
sinin davalı idareye tebliğ tarihi olan 12.3.1992 tarihinden bir gün
sonra 13.3.1992 tarihinde ve dava dosyasının tekemmülü aşamasında Er-
zincan'da deprem olduğu, deprem sırasında yükümlü şirketin 1988-1989-
1990-1991-1992 yıllarına ait yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter
defteri, gider pusulası, alış-satış faturaları gibi tüm defter ve bel-
gelerinin zayi olduğu, bu hususun Ticaret Mahkemesi sıfatıyla zayi
belgesi veren Erzincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 8.5.1992 gün ve
E:1992/198, K:1992/233 sayılı kararıyla tespitli olduğu, bu kararın
dosyada bulunduğu, bu durumda, mahkemece defter ve belgelerin bilirki-
şiye inceletilme imkanı kalmadığı gibi yükümlü şirketin, 19.7.1991 ta-
rihli tutanak ile inceleme elemanına teslim ettiği defter ve belgele-
rin incelendiği, yalnız yevmiye defterine kayıt yapılmamış olmasının
eleştirildiği, incelemeye alınan diğer defterlerde bir usulsüzlük bu-
lunduğu ileri sürülmediğinden, yasal olarak tutulması zorunlu defter
ve belgelerden, yevmiye defteri dışındaki defter-i kebir kayıtlarının
usulüne uygun tutulduğunun kabulü gerektiği, indirim konusu yapılan
katma değer vergisinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ilk
kararında direnmiştir.
Karar, vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiş ve in-
celeme raporunda da belirtildiği üzere, indirimin kabul edilebilmesi
için indirime konu katma değer vergisine ilişkin belgelerin yevmiye
defterine de kaydı gerektiği, yükümlü şirket tarafından bu gerekliliğe
uyulmaması nedeniyle indirimlerin kabul edilemeyeceği ileri sürülerek
kararın bozulması istenmiştir.
Onaylatılmış olmasına karşın 1.1.1991 tarihinden başlayarak in-
celemenin yapıldığı 8.10.1991 gününe değin yevmiye defterine bilgisa-
yarda meydana gelen bir arıza nedeniyle kayıt yapmadığı saptanan, bu
nedenle katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyen davacı adına
uygulanan cezalı tarhiyatın kaldırılması yolundaki vergi mahkemesi ıs-
rar kararı temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan vergi inceleme raporu ve eki tutanaktan yükümlü
şirketin, 1991 yılına ilişkin işlemlerini bilgisayarla yürüttüğü, yev-
miye defterinin yılbaşı açılış onayından sonra hiç işlenmediği, katma
değer vergisi beyannamelerini düzenli olarak ve süresinde verdiği an-
laşılmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun "Vergi indirimi" baş-
lıklı 29 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında mükelleflerin, yaptıkları
vergiye tabi işlemler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisin-
den, kanunda aksine hüküm olmadıkça, kendilerine yapılan teslim ve
hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesi-
kalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri öngörülmüş-
tür.
İndirim koşulları ise aynı Yasanın 34 üncü maddesinde düzenlen-
miştir. Maddenin 1 inci fıkrasında, yurt içinden sağlanan veya ithal
olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası ve-
ya benzeri belgelerde ayrıca gösterilmek ve bu belgeler yasal defter-
lere kaydedilmek koşuluyla indirileceği kurala bağlanmış, Yasanın 54
üncü maddesinde ise en az hangi bilgilerin bulunması gerektiği de be-
lirtilerek, mükelleflerin, tutulması mecburi defter kayıtlarını, bu
verginin hesaplanması ve kontrolüne imkan verecek şekilde düzenlemele-
ri öngörülmüştür.
Yukarıdaki kurallar, indirime konu verginin fatura ve benzeri
belgelerde hem ayrıca gösterilmesini, hem de alış belgelerinin yasal
defterlere kaydedilmiş olmasını gerektirmektedir.
Olayda, inceleme gününe değin, indirime konu vergilerin yer al-
dığı alış belgelerinin yevmiye defterine kaydedilmemiş olması inceleme
elemanınca eleştirilmiş, diğer defterlere kayıt yapılmadığı yolunda
bir saptama yapılmamıştır. Yükümlü tarafından da, defteri kebir kayıt-
ları esas alınarak beyannameler süresinde verilmiştir.
Bozma kararında; fatura ve benzeri belgelerde gösterilen katma
değer vergilerinin indirime konu yapılabilmeleri için bunlarla ilgili
olarak yasal defterlere yapılan kayıtların, 3065 sayılı Yasanın 54 ün-
cü maddesinde öngörülen bilgileri içerip içermediğinin saptanması için
gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılması ve sonucuna göre bir karar
verilmesi gerektiği belirtilmişse de; tarhiyatın sadece yevmiye defte-
rine kayıt noksanlığına dayanması, bu noksanlığın bilgisayar arızasın-
dan kaynaklanması ve 13.3.1992 tarihinde işyerinin bulunduğu Erzincan
ilinde meydana gelen deprem sonucunda defter ve belgelerin tamamının
zayi olduğunun mahkeme kararıyla saptanması nedeniyle yasal defter ve
belgeler üzerinde inceleme olanağının ortadan kalkmış olması karşısın-
da, idarece tarh nedeni olarak gösterilen sebep ve saptamalar yeterli
görülmeyerek tarhiyatın kaldırılmasında yasaya aykırılık bulunmamakta-
dır.
Bu nedenlerle, temyiz isteminin reddine, karar verildi.
(MT/ES)
|