|
TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA İTHAL EDİLEN MAKİNALARIN BİR KISMININ SATIL-
MASI HALİNDE, YATIRIM BU MAKİNALAR YÖNÜNDEN GERÇEKLEŞMEMİŞ SAYILACA-
ĞINDAN, ERTELENEN VERGİNİN ZAMLI TECİL FAİZİYLE BİRLİKTE İSTENMESİNİN
YASAYA UYGUN OLDUĞU HK.
Yükümlü şirketin ... Gümrük Müdürlüğünde tescilli ... sayılı gümrük
giriş beyannamesi ile teşvik belgesi kapsamında ithal ettiği bir adet
iplik eğirme makinesini Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının iz-
nine dayanarak teşvik belgesi sahibi bir firmaya devretmesi üzerine,
yatırım tamamlanmadan yatırım malları satıldığından bu mallara ilişkin
olup ithalat sırasında 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 46.
maddesi uyarınca ertelenmiş bulunan katma değer vergisinin, anılan
maddeye göre yüzde elli zamlı tecil faizi uygulanarak ödenmesi gerek-
tiği yolundaki Maliye ve Gümrük Bakanlığı Kontrol Genel Müdürlüğünün
23.6.1992 gün ve 292 sayılı kararının iptali ve istenen vergi ve tecil
faizinin terkini istemiyle açılan davada; 3065 sayılı Katma Değer Ver-
gisi Kanununun 46. maddesinin 6. fıkrasında, teşvik belgesinde göste-
rilen yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gereken katma değer vergi-
sinin, bu verginin fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar
erteleneceği, yatırımın teşvik belgesinde öngörülen şekilde gerçekleş-
memesi halinde, ertelenen verginin 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine
göre ilgili yıllar için geçerli tecil faizi %50 zamlı uygulanmak sure-
tiyle tahsil edileceğinin hükme bağlandığı, olayda teşvik belgesi kap-
samındaki makinanın satılması nedeniyle yatırımın teşvik belgesinde
öngörülen şekilde gerçekleştiğinden söz edilemeyeceği, makinanın teş-
vik belgeli başka bir firmaya satılmış olması yatırımın teşvik belge-
sine uygun olarak gerçekleştiğini göstermeyeceğinden, ertelenen ver-
ginin zamlı tecil faiziyle birlikte istenmesinde yasaya aykırılık bu-
lunmadığı, ancak, Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesine göre,
ithal olunan mal ve hizmetler nedeniyle ödenen katma değer vergisi,
mükellefin yaptığı vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden
indirilebileceğinden, ithalat sırasında ertelenen verginin, yükümlü
firmaca bu yatırım mallarının satışı sırasında hesaplanarak ödenen
vergiden mahsup edilmesi gerektiği, ithalat sırasında hesaplanan vergi
satış sırasında hesaplanan vergiden fazla olduğundan, aradaki farkın
yükümlü şirketten tahsil edilmesi, fazlasının ise, indirim nedeniyle
terkini gerektiği, ithal edilen makinanın katma değer vergisinin
25.3.1988 tarihinde tecil edildiğinin, makinanın 31.1.1990 tarihinde
satıldığının ve ertelenen verginin satışta tahsil edilen 4.642.857.-
liralık kısmının satışı izleyen ayın 25. günü olan 25.2.1990 tari-
hinde hesaben ödendiğinin anlaşılması karşısında, bu miktara ilişkin
zamlı tecil faizinin 25.3.1988 ile 25.2.1990 arasındaki süreye göre
hesaplanması gerektiği, satış nedeniyle hesaben ödenen vergi ile itha-
lat sırasında ertelenen vergi arasındaki 946.348.- liralık yükümlü
şirketten tahsili gereken katma değer vergisine ise tecil tarihi olan
25.3.1988 tarihi ile ödeneceği tarih arasında kalan süre için zamlı
tecil faizi uygulanması gerektiği, gerekçesiyle katma değer vergisinin
946.348.- liraya tadili, tecil faizinin 4.642.857.- liraya isabet eden
kısmının 25.3.1988-25.2.1990 tarihleri arasındaki süre, 946.348.- li-
raya isabet eden kısmının 25.3.1988 tarihinden ödeneceği tarihe kadar
geçen süre nazara alınarak hesaplanacak miktarları aşan kısımlarının
kaldırılması yolundaki Antalya Vergi Mahkemesinin 22.6.1993 gün ve
1993/409 sayılı kararının; davacı tarafından; teşvik belgesi kapsamın-
da iplik makinası ithal ederek iplik tesisi yatırımını gerçekleştir-
dikleri, ithal edilen makinaların ihtiyaç fazlası küçük bir kısmının
Devlet Planlama Teşkilatının izniyle ve teşvik belgesi kapsamı daral-
tılarak, teşvik belgesi sahibi başka bir firmaya devredildiği, katma
değer vergisinin geri istenebilmesi için 26 nolu Katma Değer Vergisi
Genel Tebliğine göre, teşvik belgesine aykırı davranıldığı konusunda
inceleme elemanı veya Devlet Planlama Teşkilatınca yapılmış bir tespit
bulunması gerektiği, olayda makinaların devri teşvik belgesine aykırı-
lık yaratmadığından ertelenen katma değer vergisinin faiziyle birlikte
istenmesinin yasal olmadığı, makinaların satışı sırasında katma değer
vergisi hesaplanarak ödendiğinden vergi kaybı bulunmadığı, şirketin
ertelenen katma değer vergisi tutarı 30.6.1990 tarihinde ödenen vergi
tutarına ulaştığından, tecil işleminin bu tarihte fiilen bittiği, çün-
kü erteleme olmasaydı da ertelenen verginin indirilecek duruma geldi-
ği, bu nedenle ertelenen vergiye ancak Mart 1988 tarihinden Haziran
1990 tarihine kadar tecil faizi uygulanabileceği, 26 seri Nolu Katma
Değer Vergisi Genel Tebliği ile ithalde ertelenen vergi kadar katma
değer vergisi ödendiğinde teminatın çözüleceğine açıklık getirilerek
yatırımın tamamlanma şartının kaldırıldığı; davalı idare tarafından
ise, ithalde alınan katma değer vergisi gümrük idarelerince, dahilde
alınan katma değer vergisi ise vergi dairelerince tarh ve tahakkuk et-
tirildiğinden, ancak gümrük idaresine ödenen vergiye ait belgelerin
vergi dairesine ibrazı halinde mahsup yapılmasının mümkün olduğu, mu-
hasebe tekniği açısından da farklı idarelere ödenen vergilerin birbi-
rinden mahsup edilemeyeceği, ileri sürülerek bozulması istenilmekte-
dir.
Uyuşmazlık, teşvik belgesi kapsamında ithal edilen yatırım ma-
lının yatırım tamamlanmadan başka bir firmaya satılmasının Katma Değer
Vergisi Kanununun 46. maddesine aykırı olduğu görüşüyle, ithalat sıra-
sında ertelenmiş bulunan vergilerin zamlı tecil faiziyle birlikte is-
tenmesine ilişkin işleme karşı açılan davanın kısmen kabulü yolundaki
vergi mahkemesi kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması
istemine ilişkindir.
Davalı idarece ileri sürülen iddialar mahkeme kararının bozul-
masını sağlayacak nitelikte görülmemiştir.
Yükümlü temyiz istemine gelince: Dosyanın incelenmesinden, teş-
vik belgesi kapsamında ithal edilen ve ithalat sırasında ödenmesi ge-
reken katma değer vergisi 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
46. maddesine göre bu verginin fiilen indirilebilmesinin mümkün olduğu
tarihe kadar ertelenen makinanın, başka bir firmaya satıldığı, dolayı-
sıyla yatırımda kullanılmadığı anlaşıldığından, bu vergilerin anılan
maddeye göre zamlı tecil faizi ile birlikte geri istenmesinde yasaya
aykırılık bulunmamaktadır.
Yükümlü tarafından, ithalat sırasında ertelenmiş olan vergile-
rin 30.6.1990 tarihinde indirilebilir duruma geldiği, diğer bir ifa-
deyle, bu tarih itibarıyla ödenecek katma değer vergisi tutarı, erte-
lenen katma değer vergisi tutarıyla aynı olduğundan, bu tarihten i-
tibaren tecil olayının hüküm ifade etmekten çıktığı, zira, erteleme
işleminin olmaması halinde de gümrükte ödenecek vergi indirim konusu
yapılabileceği cihetle, istenen vergiye ancak bu tarihe kadar zamlı
tecil faizi uygulanabileceği ileri sürülmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda sözü edilen 46. maddesi
hükmüyle ithalat sırasında ödenmesi gereken katma değer vergisinin,
verginin fiilen indirilebilmesinin mümkün olduğu tarihe kadar ertelen-
mesine cevaz verilmiş bulunmasına göre, ithal tarihinden bu tarihe ka-
dar geçen süre için zamlı tecil faizi uygulanabileceği tabiidir.
Bu nedenle, yükümlünün bu hususa yönelik iddiaları değerlendi-
rilmek ve gerekirse yükümlünün katma değer vergisi beyannamelerine gö-
re ödenecek vergi tutarının 30.6.1990 tarihinde ertelenen vergiye ula-
şıp ulaşmadığı araştırılmak suretiyle, gümrükte ertelenen katma değer
vergisi ile yükümlünün satış sırasında tahsil edip ödediği vergi ara-
sındaki farktan oluşan ve yükümlünün ödemesi gereken vergiye hangi ta-
rihe kadar tecil faizi uygulanacağı hususu hakkında karar verilmesi
zorunlu görülmüştür.
Öte yandan, hatalı erteleme işlemleri nedeniyle uygulanacak ge-
cikme zammının hesaplanma şekli konusundaki 1990/5 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanunu İç Genelgesinde de bu doğrultuda bir anlayışa yer ve-
rildiği anlaşılmaktadır.
Yükümlünün diğer iddiaları ise kararın bozulmasını gerektirecek
nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kararın yükümlü tarafından
ödenmesi gereken vergiye uygulanacak tecil faiziyle ilgili kısmının,
yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yeniden bir karar veril-
mek üzere bozulmasına karar verildi.
(MT/ES)
|