|
TİCARİ FAALİYETTE KULLANILAN ANCAK İŞLETMENİN AKTİFİNDE KAYITLA OLMA-
YAN TAŞITIN SATIŞI TİCARİ, SINAİ, ZİRAİ VEYA SERBEST MESLEK FAALİYETİ
KAPSAMINDA YAPILMIŞ BİR TESLİM OLARAK DEĞERLENDİRİLEMEYECEĞİNDEN KATMA
DEĞER VERGİSİNE TABİ OLMAYACAĞI HK.
Marangozluk yapan yükümlü adına, ticari faaliyetinde kullanıp, ... ta-
rihinde sattığı kamyoneti için katma değer vergisi beyanında bulunma-
ması nedeniyle Mart 1991 dönemi için resen kaçakçılık cezalı katma de-
ğer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Ordu Vergi Mahkemesi,
9.12.1993 günlü ve 1993/213 sayılı kararıyla davayı reddetmiştir.
Vergi mahkemesi kararına karşı yükümlü tarafından yapılan tem-
yiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi 19.10.1994 günlü ve
1994/4011 sayılı kararıyla; 1991 Mart ayında satılan kamyonet için yü-
kümlünün katma değer vergisi beyanında bulunmadığı, idarece olayın
takdire sevk edildiği, takdir komisyonunca, aracın satış bedeli ...
milyon lira olarak takdir edilmek suretiyle kaçakçılık cezalı katma
değer vergisi salındığı, ticari faaliyette kullanılan aracın satışı
nedeniyle beyanda bulunulmaması üzerine olayın takdire sevkinde yasaya
aykırılık bulunmadığı ancak, takdir komisyonunca aracın gerçek satış
değerinin ne olabileceği konusunda herhangi bir araştırma yapılmaksı-
zın takdirde bulunulmasının hukuka uygun görülmediği, bu durumda mah-
keme tarafından satışa konu aracın tüm özelikleri dikkate alınarak sa-
tış tarihindeki emsal bedelinin tesbiti için bilirkişi incelemesi yap-
tırılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yeterli da-
yanağı bulunmayan takdir komisyonu kararına göre yapılan cezalı tarhi-
yatın onanmasında isabet olmadığı, uyuşmazlığın özelliği ve hukuki ni-
teliği itibarıyla salınan vergi nedeniyle kaçakçılık cezası yerine ku-
sur cezası uygulanması gerektiği gerekçesiyle temyiz istemini kısmen
kabul ederek vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi; ... sayılı kara-
rıyla; yükümlünün işletmesinde kullandığı kamyoneti ... 1.Noterliği-
nin ... tarihli satış senedi ile ... lira kasko bedeli üzerinden sat-
tığının ve elde edilen hasılatın katma değer vergisi beyannamesinde
beyan edilmediğinin ihtilafsız olduğu, bu durumda olayın 213 sayılı
Yasanın 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (6) işaretli bendi uya-
rınca takdir komisyonuna sevk edilmesinde isabetsizlik bulunmadığı,
ancak, yükümlü dava dilekçesinde taşıtı ... liraya, yoklama fişinde
ise ... liraya sattığını beyan etmiş olması karşısında taşıtın gerçek
satış fiyatı konusunda çelişki meydana geldiğinden, yükümlü nezdinde
düzenlenen ... tarihli yoklama tutanağına itibar edilmediği,
her ne kadar takdir komisyonu kararında, aracın gerçek satış değerinin
ne olabileceği konusunda herhangi bir araştırma yapılmaksızın takdirde
bulunulmuş ise de, yükümlünün söz konusu taşıtın satışında bildirdiği
kasko değeri ve ara kararı üzerine ... Şoförler ve Otomobilciler Der-
neği ile Ticaret ve Sanayi Odasınca, özellikleri belirtilmiş olan ara-
cın satış tarihindeki değerinin, noterlikçe satışa esas alınan ... li-
ra kasko bedelinin çok üzerinde olabileceğinin bildirilmiş olması kar-
şısında, takdir komisyonunca kasko değeri ve piyasa fiyatının çok al-
tında takdir edilen ... lira satış bedeli üzerinden yapılan tarhiyatta
vergi aslı yönünden hukuka aykırılık görülmediği, bozma kararında ka-
çakçılık cezası yerine kusur cezası kesilmesi gerektiği belirtilmişse
de, matrah farkı olarak takdir edilen ... lira olay tarihinde yürür-
lükte olan 213 sayılı Yasanın 344 üncü maddesinin ikinci fıkrasının
(8) işaretli bendinde öngörülen haddin üzerinde kaldığından, yükümlü
adına bu matrah farkı üzerinden salınan vergilere kaçakçılık cezası
uygulanmasında da yasaya aykırılık bulunmadığı, aynı takdir komisyonu
kararına dayalı kaçakçılık cezalı gelir vergisi uyuşmazlığı hakkında
Danıştay Üçüncü Dairesinin 28.12.1994 gün ve 1994/4605 sayılı kararıy-
la da bu sonuca ulaşıldığı gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiş ve aracın ger-
çek satış bedelinin ... lira olduğu, ticari işletmeye kayıtlı olmadı-
ğı, amortisman ayrılmadığı, vergi dairesine de bilgi verilerek defter
kayıtlarında masraflarının yarısına yer verildiği, kaçakçılık kastı
bulunmadığı, katma değer vergisi ve kaçakçılık cezası uygulanmasının
hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek ısrar kararının bozulması isten-
miştir.
Marangozluk yapan ve işletmesinin aktifinde kayıtlı olmayan an-
cak, aynı zamanda işletmesinde de kullandığı kamyonetini satmasına
karşın Mart 1991 dönemine ilişkin beyannamesinde bu teslim nedeniyle
katma değer vergisi beyan etmemesi eleştirilen davacı adına resen sa-
lınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisine karşı açılan davanın
reddi yolundaki ısrar kararı temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin 1
inci fıkrasında, ticari, sınai, zırai faaliyet ve serbest meslek faa-
liyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisi-
ne tabi olduğu, aynı maddenin sondan üçüncü fıkrasında da bir faaliye-
tin ticari, sınai, zırai faaliyet yahut serbest meslek faaliyeti olup
olmadığının tayininde, Gelir Vergisi Kanunu hükümlerinin, Gelir Vergi-
si Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve di-
ğer ilgili mevzuat hükümlerinin dikkate alınması kurala bağlanmıştır.
İşletmenin aktifinde kayıtlı olmayan veya işletmeye dahil olma-
yan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasının işletme ile ilgilendi-
rilmelerine olanak bulunmamaktadır. Davacının, sahibi bulunduğu ...
plaka sayılı kamyonetini işletmeye dahil etmediği, zati ve ailevi ih-
tiyaçları yanında faaliyetinin gereksinmeleri için de kullandığı ve
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 5 inci bendi uyarınca vergi
idaresine de bildirerek giderlerinin yarısını gayrısafi hasılatından
indirdiği tartışmasızdır.
İşletmeye dahil olmayan kamyonetin satışı, ticari, sınai, zirai
veya serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılmış bir teslim olarak
değerlendirilemeyeceğinden, bu işlem katma değer vergisinin konusu dı-
şında kalmaktadır.
Davacı adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin,
belirtilen hukuksal nedenlerle kaldırılması gerekirken, davanın reddi-
ne ilişkin ısrar kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Ordu Vergi Mahkemesi-
nin 18.1.1995 günlü ve 1995/10 sayılı ısrar kararının bozulmasına, ka-
rar verildi.
X - K A R Ş I O Y
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin
4 üncü fıkrasında, "Mahkeme bozmaya uymayarak eski kararında ısrar e-
debilir. Israr kararının ilgili tarafından temyizi halinde, dava, ko-
nusuna göre Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca
incelenir. Danıştay'ın ilgili dava dairesinin kararı uygun görülürse
mahkemenin kararı bozulur, aksi halde onanır. Danıştay İdari veya Ver-
gi Dava Daireleri Genel Kurulları kararlarına uyulması zorunludur."
hükmünü taşımaktadır.
Bu hükme göre, ısrar kararlarının temyizi halinde Dava Dairele-
ri Genel Kurullarınca yapılacak inceleme mahkeme kararı ile Danıştay-
ın ilgili dava dairesinin kararı arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi
yönünde olacaktır. Olayımızda resen takdir sebeplerinin mevcut olduğu
mahkeme kararında ve Danıştay Dokuzuncu Daire kararında belirlenmiş ve
bu husus kesinleşmiş bulunmaktadır. Çözümlenmesi gereken uyuşmazlık
takdir edilen matrahın yerinde olup olmadığı yönündedir. Temyize konu
mahkeme kararının katma değer vergisi yönünden dayandığı hukuki neden-
ler yerinde görüldüğünden vergi aslına ilişkin temyiz isteminin reddi,
ancak olaya kaçakçılık cezası uygulanması kanuna ve hukuka uygun bu-
lunmadığından kararın bu kısmının bozulması gerektiği görüşüyle çoğun-
luk kararına katılmıyoruz.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:94)
|