|
DOĞAL AFETLERDEN BİRİ NEDENİYLE DEFTER VE BELGELERİN İNCELEMEYE İBRAZ
EDİLMEMESİ HALİNDE KATMA DEĞER VERGİSİNİN VE ALIŞ BELGELERİNİN YASAL
DEFTERLERE KAYDEDİLMESİ KOŞULUNUN BELGELENMESİ SÖZ KONUSU OLAMAYACA-
ĞINDAN, YÜKÜMLÜDEN İHTİLAFLI DÖNEME AİT BELGELERİ TEMİN EDEREK SUNUL-
MASININ SAĞLANMASI VE İSPAT EDİLEMEYEN VERGİLERİN İNDİRİMİNİN KABUL E-
DİLMEMESİ GEREKTİĞİ HK.
Mobilya imalatıyla uğraşan yükümlünün 1989 ve 1992 yıllarına ilişkin
defter ve belgeleri katma değer vergisi yönünden incelenmek üzere ver-
gi inceleme elemanı tarafından istendiği halde söz konusu belgelerin
yandığından bahisle ibraz edilmemesi üzerine katma değer vergisi indi-
rimleri kabul edilmeyerek Haziran 1991 dönemi için adına katma değer
vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi
tarhiyatı kaldırmıştır.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay
Dokuzuncu Dairesi, ... günlü ve 1996/3812 sayılı kararıyla; 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 30 uncu, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu-
nun 29 uncu ve 34 üncü maddeleri uyarınca olayda resen takdir nedeni
bulunduğu, indirime konu katma değer vergisinin fatura veya benzeri
belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu
belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerektiği, defter ve
belgelerin yanmış olmasının ispat ve ibraz yükümlülüğünü ortadan kal-
dırmayacağı, ticari icaplara göre emtia satın aldığı kişi veya kuru-
luşları tanımak ve bilmek durumundaki bir alıcının gerekli girişimleri
yaparak emtia alımına ilişkin belgelerin mevcudiyetini ispat olanağına
her zaman sahip bulunduğu, ispat külfeti kendisine düşen yükümlüler
tarafından ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalara ilişkin katma
değer vergisinin indirim konusu yapılabileceği, aksi halde indirimle-
rin kabul edilemeyeceği, davacıya emtia alışı yaptığı kişi veya kuru-
luşlardan sağlayacağı belgelerin ibrazı için münasip bir süre verilme-
si, ibraz edilen faturalardan vergi idaresinin de bilgilendirilmesi
suretiyle söz konusu faturaların gerçek emtia alışına ait fatura olup
olmadığının araştırılması ve ödenmesi gereken verginin tespiti için
bilirkişi incelemesi yaptırılarak karar verilmesi icap ettiği gerekçe-
siyle mahkeme kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve 1997/-
106 sayılı kararıyla; işyerinde 26.6.1992 tarihinde çıkan yangında,
1980...1992 yıllarına ait bütün defter ve belgelerinin yandığının As-
liye Ticaret Mahkemesinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla sabit bu-
lunduğu, indirim konusu yapılan katma değer vergilerine ait temin e-
dilebilen fatura örneklerinin ibraz edildiği, bu nedenle, resen tarhe-
dilen vergilerin yasal dayanaktan yoksun olduğu, öte yandan, 2577 sa-
yılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesi uyarınca, mahkeme-
lerin idarece yapılması gereken işleri yapamayacağı, faturaların top-
lanması ve incelenmesinin idarenin görevi olduğu, gerekçesiyle ilk ka-
rarında direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğünce temyiz edilmiş, def-
ter ve belgelerini yangında zayi olması nedeniyle de olsa ibraz edeme-
yen yükümlü adına yapılan tarhiyatın yasaya uygun olduğu ileri sürüle-
rek kararın bozulması istenmiştir.
Yükümlünün 1989-1992 yıllarına ilişkin defter ve belgeleri kat-
ma değer vergisi yönünden incelenmek üzere vergi inceleme elemanı ta-
rafından istenmiş, söz konusu belgelerin yandığından bahisle ibraz e-
dilmemesi üzerine katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek a-
dına salınan katma değer vergisini kaldıran vergi mahkemesi ısrar ka-
rarı temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin
1/a bendinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerin-
den hesaplanan katma değer vergisinden, kanunda aksine hüküm olmadıkça
faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler
dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gös-
terilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34 üncü
maddesinin 1 inci bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan
mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya ben-
zeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu ve-
sikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği belir-
tilmiştir.
Bu düzenlemeler karşısında, katma değer vergisinin indirim ko-
nusu yapılabilmesi için indirim konusu yapılacak verginin, fatura veya
benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve
söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmekte-
dir. Öngörülen bu koşullarla, vergilendirmede belge düzeninin yerleş-
tirilmesi amaçlanmıştır.
Yargı kararıyla belgelenmiş olsa da yangın nedeniyle defter ve
belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi yükümlüyü, katma değer vergisi
indirimine ilişkin koşullardan ikincisi olan "indirim konusu yapılan
vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olması"nı kanıtlama
sorumluluğundan kurtarmaz.
Ticari icaplara göre kendisine mal ve hizmet sağlayan kişi ve
kuruluşları bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimlerde bu-
lunarak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sa-
hip olduğunun kabulü gerekmektedir.
Yangında yanması nedeniyle defter ve belgelerin incelemeye ib-
raz edilmemesi halinde somut bir belgeye dayandırılmadan katma değer
vergisi indiriminin kabul edilmesi, yazılı belge sisteminin amacına
uygun düşmeyeceğinden, mahkeme tarafından yükümlüden gerekli girişim-
leri yaparak ihtilaflı döneme ait belgeleri sunması sağlanarak, indi-
rime konu katma değer vergilerinin tespit edilmesi ve yükümlünün bel-
geleyemediği vergilere ait indirimlerin kabul edilmemesi gerekirken,
dava konusu tarhiyatın kaldırılmasında yasaya uygunluk bulunmamakta-
dır.
Bu nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, ... Vergi Mahkeme-
sinin ... günlü ve ... sayılı ısrar kararının bozulmasına, karar ve-
rildi.
(MT/ES)
|