|
3838 SAYILI KANUNUN 19.MADDESİNDE ÖNGÖRÜLEN KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİS-
NASININ, OLAGANÜSTÜ VE ALTI YIL SÜRELİ OLMASI KARŞISINDA YÜKLENİLEN
KATMA DEĞER VERGİSİNİN İADE İSTEMİNİN 3065 SAYILI YASANIN 19.MADDESİN-
DEKİ SINIRLAMADAN ETKİLENMEYECEĞİ HK.
Dava; ... Depremi Rehabilitasyon ve Yeniden Yapılanma Projesi kapsa-
mında ve programı yürüten kamu kurumlarına karşı inşaat taahhüdü bulu-
nan yükümlü şirketçe yapılan işlerin, 3838 sayılı Kanunun 19 uncu mad-
desine göre katma değer vergisinden müstesna olduğu ileri sürülerek,
bu işler nedeniyle yüklenilen vergilerin, Katma Değer Vergisi Kanunu-
nun 32 nci maddesi uyarınca iadesi isteminin reddine ilişkin vergi da-
iresi başkanlığı işleminin iptali ve yüklenilen vergilerin mahsup yo-
luyla iadesi istemiyle açılmıştır.
Davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi, ... günlü 1996/771 sayılı
kararıyla; Katma Değer Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin 1 inci
fıkrasındaki istisna ve muafiyet sınırlamasının, bu Yasadan sonra yü-
rürlüğe giren ve özel bir yasa niteliği taşıyan 3838 sayılı Yasanın 19
uncu maddesinin uygulamasını engellemeyeceği, bu nedenle yükümlü şir-
ketin anılan kural kapsamında istisnaya konu edilen işler dolayısıyla
yüklendiği katma değer vergilerinin iadesi isteminin cevap verilmemek
suretiyle reddi yolundaki işlemde isabet görülmediği gerekçesiyle iş-
lemi iptal etmiş ve yüklenilen vergilerin mahsup yoluyla iadesine ka-
rar vermiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danış-
tay Onbirinci Dairesi, ... günlü, 1997/4211 sayılı kararıyla; 3838 sa-
yılı Erzincan, Gümüşhane ve Tunceli illerinde Vuku Bulan Deprem Afeti
ile Şırnak ve Çukurca'da Meydana Gelen Hasar ve Tahribata İlişkin Hiz-
metlerin Yürütülmesi Hakkında Kanunun 19 uncu maddesine göre muafiyet
kapsamını belirlemek için öncelikle 3838 sayılı Yasanın getiriliş ama-
cının ve bu Yasadan kimlerin yararlanacağının belirlenmesi gerektiği,
Yasanın 1 inci maddesinde Kanunun amacının, "Erzincan, Gümüşhane ve
Tunceli Merkez ve ilçelerinde 1992 Mart ayında meydana gelen deprem
nedeniyle afete maruz bölge ilan edilen yörelerde normal hayatın deva-
mını sağlayacak hizmetlerin yürütülmesi ve Şırnak ve Çukurca'da meyda-
na gelen hasar ve tahribatın giderilmesi ve toplu göçün önlenmesine
ilişkin usul ve esasları düzenlemek" olarak belirlendiği, 19 uncu mad-
desinden ise vergi ve harçtan muafiyetin, taşınmaz malların alım, sa-
tım, ipotek, tapu-kadastro işlemlerine, satın alınacak yahut yeniden
inşa edilecek veya onarılacak taşınır ve taşınmaz mallarla ilgili iha-
le, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemlere ve bu uygulamadan faydala-
nacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşme-
lere uygulanacağının anlaşıldığı, bu proje uygulamasından faydalanacak
olanların deprem nedeniyle afete maruz bölge ilan edilen yerlerde dep-
remden zarar görerek evinden, işyerinden yoksun kalan yöre halkı oldu-
ğu, olayda, uyuşmazlığın bu program çerçevesindeki taşınmaz alım-satı-
mı ve benzeri işlemler olmayıp, programı yürüten resmi kuruluşlara
karşı inşaat yapımını üstlenen kurumun resmi kurumlara her türlü ver-
gi, resim ve harçtan muaf olarak yaptığı teslimler nedeniyle yüklen-
diği katma değer vergisinin iadesi istemiyle ilgili olduğu, yükümlü
şirketin faaliyet konusunun 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
11, 13, 14 ve 15 inci maddelerinde sayılan işlemler olmadığı gibi 28
inci madde uyarınca iadeyi gerektiren bir işkolu değil, resmi kurumla-
ra karşı yapımı yüklenilen inşaat işi olması karşısında, 3065 sayılı
Yasanın 32 nci maddesiyle düzenlenen iade hükmünden yararlanmasına ya-
sal olanak bulunmadığı gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuş-
tur.
Bozma kararına uymayan vergi mahkemesi ilk kararında yer alan
hukuksal nedenler ve gerekçe ile direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi başkanlığınca temyiz edilmiş, da-
vacı kurumun faaliyet konusunun 3065 sayılı Yasanın 11, 13, 14 ve 15
inci maddelerde sayılan işlerden olmadığı gibi resmi kurumlara karşı
yapımı üstlenilen inşaat işi olması karşısında 32 nci maddede düzenle-
nen iade kuralından yararlanamayacağı ileri sürülerek kararın bozulma-
sı istenmiştir.
Erzincan Depremi Rehabilitasyon ve Yeniden Yapılanma Projesi
kapsamında Bakanlar Kurulunun 6.8.1992 tarih 92/3352 sayılı kararı ile
onaylanan Milletlerarası anlaşma ile Uluslararası İmar ve Kalkınma
Bankasından sağlanan kredi ile programı yürüten Başbakanlık Toplu Ko-
nut İdaresi Başkanlığına karşı inşaat taahhüdü bulunan davacı şirket
tarafından yapılan işlerin, 3838 sayılı Yasanın 19 uncu maddesine göre
katma değer vergisinden müstesna olduğu ileri sürülerek yüklenilen
vergilerin iadesi isteminin reddi yolundaki vergi dairesi başkanlığı
işlemini iptal ederek yüklenilen vergilerin mahsup yoluyla iadesine
karar veren vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.
3838 sayılı Erzincan, Gümüşhane ve Tunceli illerinde Vuku Bulan
Deprem Afeti ile Şırnak ve Çukurca'da Meydana Gelen Hasar ve Tahribata
İlişkin Hizmetlerin Yürütülmesi Hakkında Kanunun 19 uncu maddesinde,
Erzincan Depremi Rehabilitasyon ve Yeniden Yapılandırma Projesi kapsa-
mında T.C.Hükümeti ile Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (İBRD) a-
rasında akdedilen ikraz anlaşmasının uygulanması dolayısıyla taşınmaz
malların alım, satım, ipotek, tapu-kadastro işlemleri, satın alınacak
yahut yeniden inşa edilecek veya onarılacak taşınır ve taşınmaz mal-
larla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemlerin ve bu uy-
gulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve ya-
pacakları sözleşmelerin Katma Değer Vergisi de dahil olmak üzere her
türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu kurala bağlanmış ve Kanun
5.9.1992 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
1992 Mart ayında meydana gelen depremin neden olduğu tahribatın
giderilmesi ve toplu göçün önlenmesine ilişkin usul ve esasları düzen-
leyen 3838 sayılı Yasanın 19 uncu maddesi olağanüstü ve altı yıllık
sınırlı bir dönem için uygulamaya konulmuş özel bir düzenleme içermek-
tedir.
Her ne kadar Katma Değer Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinde
diğer kanunlardaki muaflık ve istisna hükümlerinin bu vergi bakımından
geçersiz olduğu kabul edilmişse de özel bir düzenleme içeren ve sonra
yürürlüğe girerek altı yıl süre ile uygulanması öngörülen 3838 sayılı
Yasanın 19 uncu maddesinin söz konusu genel düzenlemeden etkilenmesi-
nin söz konusu olmayacağı sonucuna varılmaktadır.
3838 sayılı Yasanın 19 uncu maddesiyle getirilen katma değer
vergisi istisnasının, olağanüstü ve sınırlı bir dönem için uygulanması
karşısında Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu ve 32 nci maddeleriy-
le karşılaştırma yapılarak bu geçici istisnanın katma değer vergisi
sisteminin bütünlüğünü ve işlerliğini bozduğundan söz edilmesi mümkün
görülmediğinden yüklenilen katma değer vergilerinin iadesi isteminin
reddine ilişkin işlemin iptali yolundaki vergi mahkemesi ısrar kara-
rında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine, karar verildi.
(MT/ES)
|