|
ALIŞ BELGELERİNİ İŞLETME DEFTERİNE 30 EYLÜL TARİHİNDE KAYDETMESİNE
KARŞIN İŞLEMLERİNİ YIL BAŞINDAN İTİBAREN BİLGİSAYAR KAYITLARINA GÖRE
YÜRÜTEREK BU KAYITLARA GEÇİRİLEN BELGELERDEKİ VERGİLERİ BELGENİN AİT
OLDUĞU DÖNEM BEYANNAMESİNDE İNDİRİM KONUSU YAPTIĞI YIL İÇİNDE SAPTANAN
DAVACI ADINA İNDİRİMLERİNİN KABUL EDİLMEMESİ ÜZERİNE UYGULANAN TARHİ-
YATIN, 3065 SAYILI YASADA ÖNGÖRÜLEN DÜZENLEMEYE UYGUN OLMADIĞI HK.
Takvim yılı kapanmadan, 1993 takvim yılına ilişkin işlemleri incelenen
yükümlünün, 30.9.1993 tarihine kadar işletme defterine hiç bir kayıt
yapmadığı halde ödediği katma değer vergilerini ilgili dönem beyanna-
melerinde indirim konusu yaptığının tespiti üzerine, söz konusu indi-
rimler kabul edilmeyerek, 1993 yılının Ocak dönemi için adına kaçakçı-
lık cezalı katma değer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Eskişehir 2.Vergi Mah-
kemesi 31.1.1995 günlü ve 1995/19 sayılı Kararıyla; 3065 sayılı Katma
Değer Vergisi Kanununun 29 uncu ve 34 üncü maddelerine göre katma de-
ğer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için, verginin alış fatu-
rası veya benzeri vesikalarda gösterilmesi, ayrıca bu vesikaların ya-
sal defterlere kaydedilmiş olması gerektiği, yükümlü şirketin yasal
defterlerine 30.9.1993 tarihine kadar hiçbir kayıt yapmadığı halde,
emtia alışları ve giderleri için ödenen katma değer vergilerini sözü
edilen belgelerin düzenlenme tarihine göre vermiş olduğu beyannameler-
de indirim konusu yaptığının görüldüğü, 30.9.1993 tarihine kadar iş-
letme defterine herhangi bir kayıt yapmadığı ihtilafsız olan davacı
şirketin, ödediği katma değer vergisini yasal defterlere kayıt tari-
hinden önceki Ocak ila Ağustos dönemleri için verdiği beyannamelerde
indirim konusu yapmasına açıklanan 34 üncü madde hükmü uyarınca yasal
olanak bulunmadığı, ancak, faaliyet dönemi tamamlanmadan dönem vesika-
ları deftere 30.9.1993 tarihinde kaydedildiğinden, 3065 sayılı Yasanın
29 uncu maddesinin 3 üncü bendi uyarınca söz konusu vergilerin sonraki
dönemlerde indirilmesinin mümkün olduğu, yasal defterlere kaydedilme-
den önce verilen beyannamede indirim konusu yapılması nedeniyle doğan
vergi kaybında vergi kaçırma kastı bulunmadığı kanaatine varıldığın-
dan, kusur cezası uygulanması gerektiği sonucuna ulaşarak vergi aslını
aynen, kaçakçılık cezasını ise kusur cezasına çevirmek suretiyle deği-
şiklikle onamıştır.
Tarafların temyiz istemini inceleyen Danıştay Onbirinci Dairesi
5.2.1996 günlü ve 1996/419 sayılı kararıyla; vergi dairesince ileri
sürülen iddiaların kaçakçılık cezasının aynen onanmasını gerektirecek
nitelikte görülmediği gerekçesiyle idarenin istemini reddetmiş, yüküm-
lü temyiz isteminin ise; 3065 sayılı Yasanın 29 uncu ve 34 üncü madde-
leri uyarınca, katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi i-
çin indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri vesikalar i-
le gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgele-
rin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerektiği, yükümlü, indirim
konusu yaptığı vergileri yasal sürede kaydetmemiş ise de, işlemlerin
tümünün bilgisayarda kayıtlı olduğu ve bu kayıtların her zaman incele-
nebileceği, bu hususların aksinin de idarece ileri sürülmediği, diğer
taraftan indirime konu belgelerin gerçek olmadığı yolunda idarece ya-
pılmış bir tespit ve buna dayanılarak hesaplanan herhangi bir matrah
farkı bulunmadığından, gelişen teknolojinin bir gereği olan bilgisa-
yarlı muhasebe sistemi ile de 3065 sayılı Yasanın 34 üncü maddesiyle
amaçlanan otokontrolün sağlandığı, belgelerin defterlere kaydedilmedi-
ğine ilişkin tespit, vergiyi doğuran olayın vukubulduğu takvim yılı
içinde yapıldığından, bu tesbitin, Katma Değer Vergisi Kanununun 29
uncu maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca mükellefiyete bağlı bir hak
olan indirim hakkını ortadan kaldırmayacağı gerekçesiyle kabul ederek
mahkeme kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Eskişehir 2.Vergi Mahkemesi 17.5.1996
günlü ve 1996/128 sayılı kararında, ilk kararındaki hukuksal nedenlere
ek olarak, önceki dönemler için indirim hakkı tanınması durumunda def-
tere kayıt yapan ve usulüne uygun olarak indirim hakkından yararlanan
mükellef ile defter kayıtlarını yılın son gününde yapan mükellefler a-
rasında herhangi bir farklılık meydana gelmeyeceği, Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belgelerin defterlere en geç on gün içinde yazılması-
nın zorunlu bulunduğu, bilgisayar disketlerindeki bilgilerin kayıt ya-
pılmadan her zaman düzeltilmesinin de mümkün olduğu gerekçesiyle ilk
kararında direnmiştir.
Direnme kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiş ve indirim ko-
nusu yapılan katma değer vergilerinin yer aldığı faturaların defterle-
re geç kaydedilmiş olmasının, usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiği,
müteharrik yapraklı deftere yazılması gereken bilgilerin bilgisayar
disketlerinde yer aldığı, eksik beyan edildiği belirtilen katma değer
vergisi matrahının saptanması için bilirkişi incelemesi yaptırılması,
vergi ziyaı olmadığı için kusur cezasının da kaldırılması gerektiği i-
leri sürülerek, kararın bozulması istenmiştir.
1.1.1993 tarihinden başlayarak 30.9.1993 gününe değin işletme
defterine herhangi bir kayıt yapmadığı saptanan, bu nedenle bu tarih-
ler arasındaki katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyen davacı
adına uygulanan kaçakçılık cezalı tarhiyatın değişiklikle onanması yo-
lundaki vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.
Dosyada bir örneği bulunan vergi inceleme raporu ve eki tuta-
naktan yükümlünün, 1993 yılına ilişkin işlemlerini bilgisayarla yürüt-
tüğü, işletme defterinin yılbaşı açılış onayından 30.9.1993 tarihine
değin işlenmediği, katma değer vergisi beyannamelerinin bilgisayarla
yapılan kayıtlara dayanılarak düzenli olarak ve süresinde verildiği
anlaşılmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun "Vergi İndirimi" baş-
lıklı 29 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında, mükelleflerin yaptıkları
vergiye tabi işlemler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisin-
den, kanunda aksine hüküm olmadıkça, kendilerine yapılan teslim ve
hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesi-
kalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri öngörülmüş-
tür.
İndirimden faydalanma koşulları ise, aynı Kanunun 34 üncü mad-
desinde düzenlenmiştir. Maddenin 1 inci fıkrasında, yurt içinden sağ-
lanan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya
benzeri belgelerde ayrıca gösterilmek ve bu belgeler yasal defterlere
kaydedilmek koşuluyla indirilebileceği kurala bağlanmış; Yasanın 54
üncü maddesinde ise bu kayıtlardaen az hangi bilgilerin bulunması ge-
rektiği de belirtilerek, mükelleflerin, tutulması mecburi defter ka-
yıtlarını, bu verginin hesaplanması ve kontrolüne imkan verecek şekil-
de düzenlemeleri öngörülmüştür.
Yukarıdaki kurallar; indirime konu verginin fatura ve benzeri
belgelerde hem ayrıca gösterilmesini, hem de alış belgelerinin yasal
defterlere kaydedilmiş olmasını gerektirmektedir.
Olayda, katma değer vergisi beyannameleri bilgisayar kayıtları-
na göre ve zamanında verilmiş, vergi idaresi tarafından eleştiri konu-
su edilmeksizin tahakkukları yapılmıştır.
Bilgisayar kayıtlarının 30.9.1993 tarihinde yapılan defter ka-
yıtlarını doğru yansıtmadığı yolunda bir tespite yer verilmediği gibi
yüklenilen katma değer vergilerini gösterir alış belgelerinin gerçek-
liği konusunda inceleme elemanı tarafından ileri sürülmüş herhangi bir
eleştiri ve saptama da mevcut değildir.
Öte yandan 3065 sayılı Yasanın 29 uncu maddesinin 3 üncü fıkra-
sında, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yı-
lı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedil-
diği vergilendirme döneminde kullanılabileceği belirtilmiştir. İncele-
mede, belgelerin işletme defterine 30.9.1993 gününde kaydedildiğine i-
lişkin tespit, vergiyi doğuran olayın vukubulduğu takvim yılı içinde
yapıldığından ve yükümlü tarafından da indirim hakkı ilgili takvim yı-
lı içinde kullanıldığından, yukarıda değinilen kural uyarınca, işletme
defterine geç kayıt yapılmış olması mükellefiyete bağlı bir hak olan
indirim hakkını ortadan kaldırmayacaktır.
Kanunda yer alan bu düzenlemelerin, indirim konusu yapılacak
verginin gerçekte yüklenilip yüklenilmediğinin kontrolünü sağlamak a-
macıyla yapıldığı gözönüne alındığında, olayda bu amacın diğer yasal
kayıtlarla sağlandığı görülmektedir.
Bu nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Eskişehir 2.Vergi
Mahkemesinin 17.5.1996 günlü ve 1996/128 sayılı ısrar kararının bozul-
masına, yeniden verilecek kararda karşılanacağından yargılama giderine
ilişkin hüküm tesisine gerek bulunmadığına, karar verildi.
XX - K A R Ş I O Y
Olayda; önceki aylara ait belgeleri yasal defterlerine
30.9.1993 tarihinde kaydetmiş bulunmasına karşın, katma değer vergisi
indirimini belgelerin düzenlendikleri tarihlerde gerçekleştiren mükel-
lefin, anılan dönemlerde indirim hakkından yararlanıp yararlanamayaca-
ğı uyuşmazlık konusudur.
Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin 3 üncü fıkra-
sında; indirim hakkının, vergiyi doğuran olayın vukubulduğu takvim yı-
lı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedil-
diği vergilendirme döneminde kullanılabileceği açıklanmıştır. Olayda
da, indirime konu edilen katma değer vergisinin ilgili bulunduğu bel-
gelerin yasal defterlere 30.9.1993 tarihinde kaydedildikleri tartışma-
sızdır. Bu durumda, indirim hakkının da bu tarihten sonraki dönemlerde
kullanılması açıklanan yasa hükmünün emridir.
Her ne kadar, sözkonusu belgelerin indirim hakkının kullanıldı-
ğı dönemlerde bilgisayar kayıtlarına geçirildiği iddia edilmişse de,
yasal defterlerin neler olduğu ve taşımaları gereken özellikler 213
sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili maddelerinde gösterilmiştir. Buna
göre, bir kaydın yasal defter sayılabilmesi, öncelikle noter tastiki
taşımasına, sabit ve teselsül eder numaralar taşıyan yapraklardan o-
luşmasına bağlı bulunmaktadır. Bir kayıtta, yasal defter sayılabilmek
için bu özelliklerin aranmasının sebebi, vergi güvenliğidir. Oysa;
bilgisayar hafıza ve disket kayıtları, her zaman silinebilir, değişti-
rilebilir ve hatta virüs bulaşması sebebiyle bozulabilir niteliktedir.
Bu nitelikteki bir kaydın yasal defter sayılması, kanun koyucunun bu
defterlerden beklediği yarara aykırı olduğundan, söz konusu belgelerin
bilgisayar kayıtlarına geçirilmesinin indirim hakkı vermesi olanaklı
değildir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin reddi gerektiği oyu ile ak-
sine verilen çoğunluk kararına karşıyız.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:95)
|