|
3065 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 8.MADDESİ UYARINCA VERGİDEN MUAF OLAN KANUT
TESLİMİ NEDENİYLE DÜZENLENEN FATURADA YANLIŞLIKLA GÖSTERİLEN KATMA DE-
ĞER VERGİSİNİN AYNI YASANIN 8/2.MADDESİ UYARINCA BEYAN EDİLMESİ GEREK-
TİĞİ HK.
150 m2'den küçük konut üreten yükümlünün bu faaliyeti nedeniyle 3065
sayılı Kanunun geçici 8.maddesine göre katma değer vergisinden müstes-
na olmasına karşın teslim ettiği konutlar için düzenlediği faturalarda
sehven gösterdiği katma değer vergisi tutarlarını aynı Kanunun 8.mad-
desinin 2.fıkrasına göre beyan etmesi gerekirken kendiliğinden indirim
yolu ile gidermesi sonucu eksik beyanda bulunduğu ileri sürülerek 213
sayılı Kanunun 30.maddesinin 6.fıkrası uyarınca olayın takdir komisyo-
nuna sevki üzerine takdir olunan matrahtan, beyan edilen matrah düşül-
dükten sonra bulunan fark esas alınarak adına 1992 yılı Aralık dönemi
için resen kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarh edilmiştir. ...
1.Vergi Mahkemesi 1995/1123 sayılı kararı ile; uyuşmazlığın, muhtelif
faturalarda gösterilen ... TL katma değer vergisinin 3065 sayılı Ka-
nunun 8.maddesinin 2.fıkrası uyarınca beyan edilmediği gerekçesiyle
resen tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisine ait olduğu-
nun anlaşıldığı, 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 2.fıkrasında, vergi-
ye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatu-
ra veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzen-
lediği bu vesikalarda katma değer vergisini gösterenlerin bu vergiyi
ödemekle mükellef bulundukları, bu hususun, kanuna göre borçlu olduk-
ları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler i-
çin de geçerli olduğu, bu gibi sebeplerle fazla ödedikleri vergilerin
indirim hakkına sahip olmayanlara iadesi konusunda Maliye ve Gümrük
Bakanlığı'nın yetkili bulunduğunun belirtildiği, olayda ise, yükümlü
hakkında düzenlenen ve dosyada mevcut yoklama tutanağı ile, 1992 yılı
Aralık dönemine ait katma değer vergsi beyannamesinde muhtelif fatura-
lara ait toplam ... TL. tutarındaki katma değer vergisinin açıklanan
yasa hükmü uyarınca beyan edilmediği tespit edildiğine göre yükümlü a-
dına ilgili dönem için yapılan tarhiyatta isabetsizlik görülmediği, ö-
te yandan, bu duruma karşılık dava dilekçesinde ileri sürülen iddiala-
rın ise genel mahiyette olması nedeniyle yapılan tarhiyatı kusurlandı-
rıcı nitelikte görülmediği, zira katma değer vergisini fatura veya
benzeri vesikalarda gösterenlerin bu vergiyi ödemekle yükümlü oldukla-
rı anılan yasa maddesi ile açıkça hüküm altına alındığı gerekçesiyle
tarhiyatı onamıştır. Yükümlü, 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 2.fık-
rasının, yersiz ve fazla uygulanan vergilerin düzeltilmesine imkan
verdiğini, kaldı ki vergi mahkemesinin, faturalarında ve katma değer
vergisi beyannamelerinde ... TL.katma değer vergisi olduğunu kabul et-
mesine rağmen idarece bu miktardan fazla katma değer vergisi tarh e-
dilmesini dikkate almadığını, olayın tamamen 150 m2'den küçük konut
üretiminde öngörülen istisnanın nasıl uygulanacağının bilinmemesinden
kaynaklandığını, bu nedenle, ortada vergi zıyaının bulunmadığını ileri
sürerek kararın bozulmasını istemektedir.
Temyiz konusu, 150 m2'den küçük konut üreten yükümlünün bu faa-
liyetinin 3065 sayılı Kanunun geçici 8.maddesine göre katma değer ver-
gisinden müstesna olmasına karşın teslim ettiği konutlar için katma
değer vergisi tahsil etmediği halde düzenlediği üç adet satış fatura-
sında sehven gösterdiği katma değer vergisi tutarlarını, aynı Kanunun
8.maddesinin 2.fıkrasına göre beyan etmesi gerekirken ilgili dönem be-
yannamesinde söz konusu tutarları beyan etmesine karşın kendiliğinden
indirimlerle gidermesi sonucu eksik beyanda bulunması nedeniyle idare-
ce, 213 sayılı Kanunun 30.maddesinin 6.fıkrası uyarınca, olayın takdir
komisyonuna sevki üzerine belirlenen matrahtan, beyan edilen matrahın
düşülmesi sonucu kalan tutar üzerinden ilgili dönem için yükümlü adına
resen tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisini onayan mah-
keme kararının bozulması istemine ilişkindir.
3065 sayılı Kanununun "Verginin konusunu teşkil eden işlemler"
başlıklı 1.maddesinin 1.fıkrasında, ticari, sınai, zirai faaliyet ve
serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin
katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiş olup, aynı Kanunun geçi-
ci 8.maddesinde de, net alanı 150 m2'ye kadar konutların tesliminin
... tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olduğunun ifade e-
dildiği, "Mükellef" başlıklı aynı Kanunun 8.maddesinin 3297 sayılı Ka-
nunun 2.maddesi ile değişik 2.fıkrasında ise, "Vergiye tabi bir işlem
söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri ve-
sikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür vesi-
kalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükellef-
tirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha
yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. Bu gibi
sebeplerle fazla ödedikleri vergilerin, indirim hakkına sahip olmayan-
lara iadesi konusunda Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir." hükmü
yer almış, bu yetkiye dayanılarak çıkarılan ve 18.7.1986 günlü, 19168
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 23 nolu Katma Değer Vergisi Genel
Tebliği'nin "Fazla uygulanan vergilerin iadesi" başlıklı (B) bölümünde
de, "3065 sayılı Kanunun 8/2.maddesinde yapılan değişiklik ile vergiye
tabi bir işlem söz konusu olmadığı halde vergi uygulaması veya yanlış-
lıkla olması gerekenden daha fazla vergi hesaplanması halinde yersiz
olarak uygulanan bu vergilerin indirim hakkına sahip olmayanlara iade-
si konusunda Bakanlığımız yetkili kılınmıştır. Sözü edilen 8/2.madde
hükmüne göre; yersiz veya fazla hesaplanan vergilerin mükellefleri ta-
rafından vergi dairesine yatırılması gerekmektedir. Bu şekilde fazla
ödenen vergileri yüklenen kişilerin katma değer vergisi mükellefi ol-
ması halinde bu vergileri vergiye tabi faaliyetleri üzerinden hesapla-
nan katma değer vergisinden indirebilmeleri mümkün olduğundan, vergi
dairesince bir iade işlemi yapılmasına gerek bulunmamaktadır. 3297 sa-
yılı Kanunla sözü edilen 8/2.madde hükmünde yapılan değişiklik ile
yersiz veya fazla olarak uygulanan vergilerin sadece indirim hakkına
sahip olmayanlara iadesi konusunda imkan getirilmiştir." şeklinde ko-
nuyla ilgili düzenlemeye yer verilmiştir.
Öte yandan, 3065 sayıı Kanunun "Vergi indirimi" başlıklı 29.
maddesinin 3297 sayılı Kanunun 9.maddesi ile değişik 2.fıkrasında,
"bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı,
mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer
vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönem-
lere devrolunur ve iade edilmez." denilmiştir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Kanunun "Resen vergi tarhı" başlık-
lı, 2791 sayılı Kanunun 1.maddesi ile değişik 30.maddesinde, "Resen
vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve
belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan
hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi ince-
lemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporla-
rında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunma-
sıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya mat-
rah farkı takdir edilmiş sayılır." hükmüne yer verilmiş, aynı maddenin
2365sayılı Kanunun 4.maddesi ile değişen paragrafında ise; "Aşağıdaki
hallerden herhangi birinin bulunması durumda, vergi matrahının tamamen
veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanıla-
rak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir." denilmiş, bu hallerin
sayıldığı aynı maddenin 2365 sayılı Kanunun 4.maddesi ile değişik 6.
fıkrasında ise, bu hallerde birinin de, tutulması zorunlu olan defter-
lerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair
delil bulunması, olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun "Takdir kararı" baş-
lıklı 31.maddesinde de takdir kararlarında sekiz bent halinde sayılı
malumatın bulunması gerektiği vurgulanmış olup, bu malumatlardan biri-
nin de 8.bentte sayılan, "Takdirin müstenidatı ve takdir hakkında iza-
hat" olduğu belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, inşaatçılık işi ile uğraşan yükümlü-
nün, ... tarihinde işini terk işlemi ile ilgili olarak tarh dosyasın-
dan ve ibraz edilen belgelerden yararlanılarak düzenlenen ... sayılı
tutanak ile, ... tarihli ve ... nolu faturalarda, ... TL. katma değer
vergisi gösterdiği ve ... tarihli, 12/132 sayılı tahakkuk fişi karşı-
lığında verilen 1992 yılı Aralık ayı katma değer vergisi beyannamesin-
de söz konusu tutanak ile tespit edilen üç adet faturaya ait toplam
... TL. katma değer vergisinin 3065 sayılı Kanununun 8.maddesinin 2.
fıkrası gereğince, beyan edilmesi gerekirken beyan dışı bırakılmış-
tır." yolundaki saptama üzerine olayı ... sayılı takdire sevk fişi i-
le, "ödevli, kanuni süresinde vermiş olduğu katma değer vergisi beyan-
namesinde eksik matrah beyan etmiştir. Vergi Usul Kanununun 30/6.mad-
desine göre takdiri gerekir." şeklindeki sevk sebebi ile ve "ödevlinin
kanuni süresinde vermiş olduğu katma değer vergisi beyannamesinde ...
TL.matrah beyan etmiş ve ödenecek katma değer vergisi tahakkuk etme-
miştir." notu ile takdire sevk edilmesi üzerine ilgili takdir komisyo-
nunun ... sayılı kararı ile, 1992 yılı Aralık dönemi matrahı ... TL.
olarak takdir edildiği görülmüştür. Vergi dairesi müdürlüğü tarafından
takdir komisyonunca belirlenen matrahın esas alınması sonucu düzenle-
nen ... cilt, sıra nolu vergi ve ceza ihbarnamesinde ise, vergi matra-
hı olarak, ilk tarhiyata esas olan ... TL., eklenen ... TL., toplam
... TL. yazılmış, ... TL. üzerinden ilgili oranın uygulanması sonucu
bulunan ... TL.katma değer vergisinden, yükümlü tarafından önceden ta-
hakkuk ettilen ... TL.nın düşülmesinden sonra kalan ... TL fark katma
değer vergisinin kaçakçılık cezalı olarak tarh edilmek istenilmiştir.
Bir başka ifadeyle üç adet faturada gösterilen katma değer vergisi de
dahil olmak üzere beyan edilmiş olan ... TL.nın takdir komisyonunca
takdir edilen ... TL.den düşülmesi sonucu bulunan matrah farkı üzerin-
den ilgili katma değer vergisi oranının uygulanması sonucu bulunan ...
TL.katma değer vergisinin kaçakçılık cezalı olarak tarh edilmek iste-
nildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, mükellef tarafından tahsil edilmediği ileri sürülen
ve sadece 3065 sayılı Kanunun geçici 8.maddesinin uygulanma usulünü
bilmemesi nedeniyle sehven üç adet satış faturasında gösterilen toplam
... TL. katma değer vergisinin 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 2.fık-
rasına göre, vergiye tabi olmamakla birlikte faturalarında göstermesi
nedeniyle beyan eden ve anılan Kanun maddesinin uygulanmasına ilişkin
esasları belirleyen 23 nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nde yer
alan ilkelere göre yanlışlıkla gösterdiği katma değer vergilerini il-
gili dönem beyannamesinde, katma değer vergisi mükellefi olması sebe-
biyle indirim olarak gösteren yükümlünün bu işlemlerinde mevzuata ay-
kırılık bulunmamaktadır.
Ancak, yukarıda sözü edilen 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 2.
fıkrası ve 29.maddesinin 2.fıkrası hükümlerinin birlikte değerlendi-
rilmesinden, mükellefçe, ilgili dönem katma değer vergisi beyanname-
sinde salt 150 m2'den küçük konut teslimi nedeniyle yer alan katma de-
ğer vergisi matrahının ... TL olduğundan ve ilgili dönemde vergiye ta-
bi başka bir hizmeti olmadığından, yanlışlıkla da olsa gösterilen üç
adet satış faturasındaki katma değer vergisinin indirim olarak beyan
edilip, başka teslim ve hizmet ifasına dayanan ödenecek vergisi de bu-
lunmadığından, söz konusu indirilecek verginin, aynı beyannamede indi-
rilmeyerek ve hizmetin türü nedeniyle de iade edilmesi mümkün olmadı-
ğından bir sonraki katma değer vergisi beyannamesine devreden olarak
gösterilmesi gerekirdi. Nitekim, bu durum, vergi dairesince, takdir
komisyonunca belirlenen matrah sonrasında vergi ve ceza ihbarnameleri
düzenlenirken yükümlü tarafından yanlışlıkla yazılmakla birlikte indi-
rilecek vergi olarak beyan edilen ve üç adet faturada gösterilen tuta-
rın düşülmesinden sonra tarh edilecek verginin hesaplanmış olmasından
da anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, uyuşmazlık, artık 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin
2.fıkrasının uygulanma esasına değil, üç adet faturada katma değer
vergisi göstermekle birlikte bu tutarları 3065 sayılı Kanunun 8.madde-
desinin 2.fıkrası ile, 29.maddesinin 2.fıkrası hükümlerine göre beyan
edip devreden vergi indirimi olarak göstermesi gerekirken, aynı beyan-
namede 29.maddenin 2.fıkrasına aykırı bir biçimde, ödenecek herhangi
bir vergi olmamasına karşın söz konusu vergiyi indiren yükümlünün bu
fiilinin 213 sayılı Kanunun 30.maddesinin 6.fıkrası uyarınca, "beyan-
namesinin gerçek durumu yansıtmadığına delil" kabul edilerek olayın
takdir komisyonuna sevki üzerine yükümlünün beyanından daha fazla bir
matrah takdir edilmesi nedeniyle, yükümlünün beyan ettiği matrahtan
daha fazla bir matrah beyan etmesini gerektirecek bir hizmet ifası ya
da mal teslimi olup olmadığının çözümlenmesi noktasında toplanmakta-
dır.
Zira, 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 2.fıkrasını ilgilendiren
vergi ... idare tarafından vergi ve ceza ihbarnamesi düzenlenirken
dikkate alınarak mahsup edilmiş olup, yükümlü tarafından da dava açı-
lırken beyanından daha fazla bir matrahın takdir edilmesi sonucu bulu-
nan ... TL. katma değer vergisi ve buna kesilen kaçakçılık cezası dava
konusu edilmiştir.
Bu durumda, mahkemece, uyuşmazlığın, olayda, resen takdir sebe-
bi olup olmadığının var ise, ilgili dönemde, yükümlünün beyanından da
ha fazla bir matrah yaratacak faaliyeti bulunduğuna dair idarece ya-
pılmış bir tespitin de olup olmadığı dikkate alınarak ve 213 sayılı
Kanunun 31.maddesinin 8.bendinde yer alan ilke de göz önünde bulundu-
rularak çözümlenmesi gerekirken, tarhiyatın onanmasında isabet görül-
memiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, 1.Vergi Mahke-
mesinin ... 1995/1123 sayılı kararının yukarıda belirtilen ilkeler
doğrultusunda yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına, karar ve-
rildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:93)
|