|
1- DEFTER VE BELGELERİN İNCELEMEYE İBRAZ EDİLMEMESİ HALİNDE SOMUT BİR
BELGEYE DAYANDIRILMADAN KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİNİN KABUL EDİLME-
SİNİN, YAZILI BELGE SİSTEMİNİN AMACINA UYGUN DÜŞMEYECEĞİ;
2- İSPAT YÜKÜ KENDİSİNE DÜŞEN YÜKÜMLÜ TARAFINDAN, MAHKEMEYE SUNULABİ-
LEN ALIŞ BELGELERİNDE YER ALAN KATMA DEĞER VERGİLERİNİN TESPİT EDİLME-
Sİ, İSPAT EDİLEMEYEN KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİNİN KABUL EDİLMEMESİ
GEREKTİĞİ HK.
Her türlü bakliyat işleme, paketleme, tasnif ve alım satım işleri ya-
pan yükümlü şirketin Hatay'daki işyerinde 22.2.1987 tarihinde çıkan
yangında 1985 ve 1986 yıllarına ilişkin defter ve belgelerinin tümünün
yanması nedeniyle inceleme elemanına ibraz edilememesi üzerine 1986
yılında yaptığı katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek adı-
na Ekim 1986 dönemi için resen katma değer vergisi ve dahili tevkifat
salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Ankara 1.Vergi Mahkeme-
si tarhiyatı kaldırmıştır.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danış-
tay Onbirinci Dairesi, 14.9.1995 günlü ve 1995/2034 sayılı kararıyla;
katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için 3065 sayılı
Yasanın 29 ve 34 üncü maddeleri gereğince indirim konusu yapılacak
verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ay-
rıca gösterilmesi ve bu belgelerin yasal defterlere kaydedilmiş olması
gerektiği, defter ve belgelerin yandığı mahkeme kararıyla saptandığına
göre ibraz edilemeyecek olan defter ve belgeler nedeniyle vergi matra-
hının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak saptanması ola-
nağı ortadan kalktığından, resen takdir nedeninin bulunduğu, defter ve
belgelerin yanmış olmasının ibraz ve ispat yükümlülüğünü ortadan kal-
dırabilecek hukuki bir neden olarak düşünülemeyeceği, ticari icaplara
göre emtia satın aldığı kişi ve kuruluşları tanımak ve bilmek durumun-
daki bir alıcının, gerekli girişimleri yaparak emtia alımına ilişkin
belgelerin varlığını ispat olanağına sahip olduğunun kabulü gerektiği,
vergi mahkemesince davanın çözümüne esas teşkil etmek üzere ara kara-
rıyla yükümlüden gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme ait bel-
gelerin istenmesi suretiyle katma değer vergisi indirimlerinin tespit
edilmesi ve yükümlünün ispat edemediği indirimlerin kabul edilmemesi
gerekirken, tarhiyatın tamamen terkininde yasal isabet görülmediği,
peşin bir vergi niteliği taşıyan dahili tevkifatın sonuçta yıllık ge-
lir ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir ya da
kurumlar vergisinden mahsubu gerekli olup, mahsup edilemeyen dahili
tevkifatın vergi mükerrerliğine yol açacağı, mahsubun yapılacağı beyan
dönemi geçmiş olduğundan mahsup olanağı kalmayan dahili tevkifatın
kaldırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle temyiz is-
temini kısmen kabul ederek vergi mahkemesi kararının katma değer ver-
gisine ilişkin kısmını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Ankara 1.Vergi Mahkemesi 6.11.1995 günlü
ve 1995/1541 sayılı kararıyla; yükümlünün 1986 yılı defter ve belgele-
rinin tamamen yandığının mahkeme kararıyla sabit olduğu, şirketin faa-
liyetinin her türlü bakliyat işleme, paketleme, tasnif ve alım-satım
işi olduğu, imalatı sırasında yüzlerce kişiden mal alınmış olmasının
mümkün olduğu, bu kadar çeşitli ve geniş çapta iş yapan şirket yetki-
lilerince alışveriş yapılan bütün kişilerin isim ve adreslerinin ha-
tırlanarak belge temininin mümkün olmadığı, uyuşmazlık döneminin 1986
yılı olduğu gözönüne alındığında, 213 sayılı Yasanın 253 üncü maddesi
uyarınca defter ve belgelerin muhafaza süresinin geçmiş olması nede-
niyle şirketin alışverişte bulunduğu kişilerden belge temin edemeyece-
ği, şirketin defter ve belgelerinin yandığının mahkeme kararıyla sabit
olduğu ve yangının kasten çıkarıldığı idarece kanıtlanamadığına göre
defter ve belgelerin mücbir sebep nedeniyle incelemeye ibraz edileme-
diğinin kabulü gerektiği gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararına karşı yapılan temyiz başvurusu, Kurulumuzun
20.6.1997 gününde verdiği 1997/335 sayılı kararıyla aynı hukuksal ne-
denler ve gerekçe uyarınca reddedilmiştir.
Vergi dairesi müdürlüğü yükümlünün indirim konusu yaptığı katma
değer vergilerine ilişkin belgeleri ibraz edemediğini, 3065 sayılı Ya-
sanın 29 ve 34 üncü maddeleri uyarınca indirimlerin kabul edilmemesin-
de yasaya aykırılık bulunmadığını ileri sürerek kararın düzeltilmesini
istemiştir.
1986 yılına ilişkin defter ve belgelerini, işyerinde çıkan yan-
gında yandığından bahisle incelemeye ibraz etmeyen kurum adına katma
değer vergisi indirimlerini belgeleyememesi nedeniyle uygulanan tarhi-
yatın kaldırılması yolundaki ısrar kararına vergi dairesi müdürlüğü
tarafından yapılan temyiz başvurusunun reddine ilişkin Kurulumuzun ...
sayılı kararının düzeltilmesi istenmiştir.
Her türlü bakliyat işleme, paketleme, ayırma işiyle uğraşan ku-
rumun işyerinde ... gününde çıkan yangında, 1986 yılına ilişkin tüm
defter ve belgelerinin yandığı kanıtlanmışsa da bu durum; Katma Değer
Vergisi Kanununun indirimin belgelenmesini düzenleyen kuralında yer a-
lan ve indirim konusu vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş
olduğunun kanıtlanmasına engel teşkil etmeyeceğinden, vergi dairesi
müdürlüğünün karar düzeltme isteminin kabulü ve Kurulumuzun 20.6.1997
günlü, 1997/335 sayılı kararının kaldırılmasına oyçokluğu ile karar
verildikten sonra Ankara 1.Vergi Mahkemesinin, tarhiyatın kaldırılması
yolundaki 6.11.1995 günlü ve ..., ... sayılı ısrar kararına aynı mü-
dürlük tarafından yapılan temyiz başvurusu incelendi.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin
1/a bendinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerin-
den hesaplanan katma değer vergisinden, kanunda aksine hüküm olmadıkça
faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler
dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gös-
terilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34 üncü
maddesinin 1 inci bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan
mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benze-
ri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesi-
kalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm
altına alınmıştır.
Bu hükümler karşısında, katma değer vergisinin indirim konusu
yapılabilmesi için indirim konusu yapılacak verginin, fatura veya ben-
zeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz
konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir.
Öngörülen bu koşullarla, vergilendirmede belge düzeninin yerleştiril-
mesi amaçlanmıştır.
Yangın nedeniyle defter ve belgelerini incelemeye ibraz edeme-
yen, bunu yargı kararı ile belgeleyen yükümlünün, katma değer vergile-
rinin indirim uygulama koşullarından ikincisi olan "indirim konusu ya-
pılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olması"nı kanıt-
lama sorumluluğundan kurtarmaz.
Ticari icaplara göre kendisine mal ve hizmet sağlayan kişi ve
kuruluşları bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimlerde bu-
lunarak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sa-
hip olduğunun kabulü gerekmektedir.
Defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde somut
bir belgeye dayandırılmadan katma değer vergisi indiriminin kabul e-
dilmesi, yazılı belge sisteminin amacına uygun düşmeyeceğinden, mahke-
me tarafından yükümlüden gerekli girişimleri yaparak ihtilaflı döneme
ait belgeleri sunması sağlanarak, indirime konu katma değer vergileri-
nin tespit edilmesi ve yükümlünün ispat edemediği indirimlerin kabul
edilmemesi gerekirken, dava konusu tarhiyatın tümüyle kaldırılmasında
yasaya uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Ankara 1.Vergi
Mahkemesinin 6.11.1995 günlü ve 1995/1541 sayılı ısrar kararının bo-
zulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
|