|
MÜKELLEFİYETE BAĞLI BİR HAK OLAN KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMİNE İLİŞ-
KİN İDDİA VE DELİLLERİN YARGILAMANIN HER AŞAMASINDA DEĞERLENDİRİLMESİ HK.
1995 yılına ait defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi nede-
niyle beyannamelerde gösterilen katma değer vergisi indirimleri kabul
edilmeyerek yükümlü şirket adına aynı yılın Haziran-Aralık dönemleri
için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmış, özel usulsüzlük
cezası kesilmiştir. ... Vergi Mahkemesi ... gün ve 1997/628 sayılı ka-
rarıyla; dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık yılına ait defter ve
belgelerin incelenmek üzere şirketin yetkili ortağından istenildiği,
bu tarihte ortağın askerde olduğu, daha sonra defter ve belgelerin ça-
lındığının mahkeme kararıyla saptandığının anlaşıldığı, inceleme ele-
manı tarafından mal satın aldığı kişi ve firmalardan fatura temin ede-
rek indirimlerini belgelendirme konusunda yükümlü şirkete olanak ta-
nınmadığı gibi şirketin mal temin ettiği kişi ve şirketler nezdinde
herhangi bir karşıt inceleme ve araştırma yapılmadan beyannamelerde
gösterilen katma değer vergisi indirimleri reddedilerek yapılan cezalı
tarhiyatta isabet görülmediği, kaldı ki duruşma günü davacı şirket ta-
rafından mal ve hizmet alınan bir kısım kişi ve kuruluşların fatura
dip koçanlarının fotokopilerinin mahkemelerine ibraz edildiği gerekçe-
siyle cezalı tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı idare,
olayda uyuşmazlık yılına ait defter ve belgeler istenilmesine karşın
incelemeye ibraz edilmediğini, şirket müdürünün iyi niyetli olmadığı-
nı, yapılan cezalı tarhiyatın yasal olduğunu ileri sürerek kararın bo-
zulmasını istemektedir.
Uyuşmazlık, 1995 yılına ait defter ve belgelerin incelemeye ib-
raz edilmemesi nedeniyle ilgili dönem beyannamelerinde gösterilen kat-
ma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek yükümlü şirket adına
kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınması ve özel usulsüzlük ce-
zası kesilmesinden doğmuştur.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30. maddesinde "resen vergi
tarhı" tanımlanmış, aynı maddenin 3. bendinde bu kanuna göre tutulması
mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik
ettirilmemiş veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi
bir sebeple ibraz edilmemiş olması halinde maddi delillerin var olma-
dığının kabul edileceği belirtilmiştir. Madde hükmüne göre, defter ve
belgelerin her ne sebeple olursa olsun ibraz edilmeme halinin, resen
takdir sebebi sayılacağı kuşkusuzdur.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 1/a
bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan Katma Değer Vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça
faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler
dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gös-
terilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34. mad-
desinin 1. bendinde, yurt içinde sağlanan veya ithal olunan mal ve
hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesi-
kalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar
kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm altına
alınmıştır.
Bu hükümler karşısında katma değer vergisinin indirim konusu
yapılabilmesi için, indirim konusu yapılacak verginin fatura veya ben-
zeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz
konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir.
3065 sayılı yasa ile katma değer vergisi indirimleri şekil
şartlarına bağlanmış, böylece vergilemede belge düzeninin yerleştiril-
mesi amaçlanmıştır.
Olayda, uyuşmazlık dönemine ait defter ve belgelerin yükümlü
şirketçe incelemeye ibraz edilmediği sabit olduğundan resen takdir ne-
deninin varlığının kabulü zorunludur.
Ancak defter ve belgelerin herhangi bir nedenle ibraz edilmeme-
si ispat ve ibraz yükümlülüğünü ortadan kaldırmaya dayanak sayılabile-
cek hukuki bir neden olarak düşünülemez. Zira ticari icaplara göre em-
tia satın aldığı kişi ve kuruluşları tanımak ve bilmek durumundaki bir
alıcı gerekli girişimleri yaparak emtia alımına ilişkin belgelerin
mevcudiyetini ispat olanağına her zaman sahip bulunmaktadır.
Bu durumda ispat külfeti kendisine düşen yükümlüler tarafından
ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalara ilişkin katma değer ver-
gisi indirim konusu yapılabilecek, aksi halde indirimler kabul edilme-
yecektir.
Mahkemece duruşmadan önce yükümlü şirket tarafından uyuşmazlı-
ğın ait olduğu yılda mal ve hizmet alınan bir kısım şahıs ve şirkete
ait fatura dip koçanlarının fotokopilerinin ibraz edildiği de belirti-
lerek cezalı tarhiyat terkin edilmiş ise de, söz konusu belgelerin in-
dirim konusu yapılan katma değer vergilerinin tamamına ilişkin olup
olmadığı tutanakla saptanıp beyanları ile karşılaştırılmadan karar ve-
rildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan yükümlü şirket tarafından temyiz aşamasında ya-
pılan savunmadan sonra verilen ek dilekçe ekinde de bazı faturaların
fotokopileri ibraz edilmiştir.
Katma değer vergisi indiriminin mükellefiyete bağlı bir hak ol-
ması nedeniyle bu belgelerin de indirimde dikkate alınması gerekmekte-
dir.
Öte yandan dava dilekçesinde aynı yıl için kesilen özel usul-
süzlük cezasınında dava konusu edildiği, ancak bu hususun mahkemece
irdelenmediği ve bu konuda hüküm tesis edilmediği anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalar karşısında vergi mahkemesince temyiz aşamasında
ibraz edilen fatura fotokopileri ile daha önce sunulan belgeler dikka-
te alınmak ve bu belgeler dışında kalanlar var ise verilecek ara kara-
rı ile bunlar da getirtilmek suretiyle katma değer vergisi indirimle-
rinin saptanması ve yükümlünün ibraz edemediği indirimlerin kabul e-
dilmemesi gerekirken mahkemece cezalı tarhiyatın terkin edilmesinde
isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, ... Vergi Mahkemesinin ... gün ve
1997/628 sayılı kararının yukarıda belirtilen hususlar gözönüne alın-
mak suretiyle ve dava konusu olan özel usulsüzlük cezası hakkında da
hüküm tesis edilerek yeniden bir karar verilmek üzere bozulmasına ka-
rar verildi.
(MT/ES)
|