|
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNUN 46.MADDESİ KAPSAMINDA MUTEMET FİRMA ARA-
CILIĞIYLA İTHAL EDİLEN YATIRIM MALLARI KARŞILIĞINDA, MUTEMET FİRMA TA-
RAFINDAN DA VERİLSE TEMİNAT MEKTUPLARININ ANCAK ŞARTIN GERÇEKLEŞMESİ
HALİNDE İADE EDİLEBİLECEĞİ HK.
... Deniz Ticaret ve Sanayi A.Ş. tarafından mutemet sıfatıyla teşvik
belgesine dayanılarak Haydarpaşa Giriş Müdürlüğünce tescilli muhtelif
gün ve sayılı giriş beyannameleri ile ithal edilen eşyaya ait katma
değer vergilerinin ertelenmesi için verilen banka teminat mektupları-
nın taraflarına iadesi isteminin reddine ilişkin işlemin iptali iste-
miyle açılan davayı; davacı şirketin mutemet sıfatıyla ithalatını ger-
çekleştirdiği eşyayı ithalatçı firmaya teslim ettikten ve bu suretle
aralarındaki mutemetlik sözleşmesinin gereğini yerine getirdikten son-
ra, yatırımcı firmanın aldığı teşvik belgesinin ve çeki listelerinin
sahteliğinin ortaya çıktığı, söz konusu belgelerin düzenlenmesinde mu-
temet firmaya kusur izafe edilemiyeceğinden ve davacı şirket adına dü-
zenlenen ödeme emirleri mahkemece iptal edilerek, bu kararların Danış-
tay'ca da onandığı anlaşılmakla, ithal edilen eşyalar nedeniyle tahak-
kuk ettirilen vergi ve resimler karşılığı verilen teminat mektupları-
nın nakde çevrileceği yolundaki işlemde isabet bulunmadığı gerekçesiy-
le kabul eden İstanbul 2. Vergi Mahkemesinin 19.4.1995 gün ve 1995/-
1053 sayılı kararının; 3065 sayılı Kanunun 46. maddesi 6. fıkrası kap-
samında teşvik belgeli yatırım malı ithalinin mutemet eliyle yapılması
durumunda, katma değer vergisi ertelemesi işlemine ilişkin olarak 24
seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (F) bölümündeki açıkla-
malara göre, yatırımcı firmanın vergiye tabi işlemleri nedeniyle vergi
dairesine beyan edip ödediği katma değer vergisiyle ilgili belgelerin
ibraz edilmesi halinde mutemet firma tarafından verilen teminatın ia-
desinin mümkün bulunacağı, aksi takdirde iadesinin söz konusu olmaya-
cağı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davanın, yatırım teşvik belgesi kap-
samında ithal edilen eşyaya ait katma değer vergisinin 3065 sayılı
Katma Değer Vergisi Kanununun 46 ncı maddesinin 6 ncı fıkrası hükmü
gereğince ertelenmesi için mutemet firma sıfatıyla yükümlü tarafından
verilen banka teminat mektuplarının iadesi isteminin reddine ilişkin
işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun olay tarihinde yürür-
lükte olan 46 ncı maddesinin 6 numaralı fıkrasında, "Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından verilen teşvik belgesinde gösterilen
yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gereken katma değer vergisi, bu
verginin fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar ertelenir.
Bu ertelemede 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Ka-
nunun süre ve tescil faizi ile ilgili hükümleri uygulanmaz. Şu kadar
ki yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi ha-
linde ertelenen vergi tahakkuk ettiği tarihten itibaren 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48. maddesine göre
tespit olunan ilgili yıllar için geçerli tecil faizleri %50 zamlı uy-
gulanmak suretiyle tahsil edilir. Erteleme süresince zamanaşımı işle-
mez." denilmiş, 31.12.1984 gün ve 18622 sayılı Resmi Gazetede yayımla-
nan 9 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından verilen Teşvik Belgelerine bağlanan
yatırımlarda kullanılacak yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gere-
ken katma değer vergisine ilişkin işlemleri düzenleyen (a) bendinde;
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından verilen Teşvik Bel-
gelerinde kayıtlı yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gereken katma
değer vergisi, 3065 sayılı Kanunun ilgili hükümleri gereğince gümrük
idareleri tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek, bu verginin indi-
rilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar erteleneceği, (b) bendinde;
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48. mad-
desinde; amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut
haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma
düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenilmiş ve teminat göste-
rilmiş olmak şartıyla, alacaklı amme idaresince veya yetkili kılacağı
makamlarca amme alacağının iki yılı geçmemek üzere ve faiz alınarak
tecil olunabileceği, Teşvik Belgesine bağlı yatırımlarda kullanılacak
yatırım mallarının ithalinde ödenmesi gereken katma değer vergisinin
ertelenebilmesi için, bu yatırım mallarını ithal edecek yatırımcının;
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından verilen teşvik bel-
gesi ile ithal edilecek yatırım mallarını gösteren çeki listesinin bi-
rer örneğinin gümrük idaresine ibrazının yeterli olacağı, bu durumda
6183 sayılı Kanunun yukarıda yazılı 48. maddesinde belirtilen sürenin
dikkate alınmayacağı ve ertelenen katma değer vergisine tecil faizi
uygulanmayacağı, ancak, aynı madde hükmüne göre ithal edilen yatırım
malları dolayısıyla ertelenen katma değer vergisi miktarı kadar temi-
nat alınacağı, (c) bendinde; mükelleflerce, yatırımın gerçekleştiği
tarihten sonra mal teslimleri ve hizmet ifaları dolayısıyla vergi dai-
resine beyan edilip ödenen katma değer vergisi toplamı yatırım malla-
rının ithalinde ertelenen katma değer vergisi toplamına ulaştığında,
söz konusu tecil tutarında katma değer vergisi ödendiğine dair vergi
dairesinden alınacak bir yazının ilgili gümrük idaresine ibraz edile-
ceği ve gümrük idaresince de daha önce yatırım mallarının ithalinde
ertelenen katma değer vergisinin terkin edileceği, terkin edilen vergi
ödenmediği için hiçbir şekilde indirim konusu yapılmayacağı ve gider
kaydedilemeyeceği, (d) bendinde de, yatırımın teşvik belgelerinde ön-
görüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, gümrük idarelerince, erte-
lenen verginin tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48. maddesine göre ilgili
yıllar için geçerli olan tecil faizleri %50 zamlı uygulanmak suretiyle
tahsil edileceği, erteleme süresince zamanaşımının işlemeyeceği açık-
lanmış bulunmaktadır.
Yine 22.11.1986 gün ve 19289 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
24 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin "Mutemet Eliyle İt-
halat" başlıklı (F) bölümünün beşinci paragrafında, ithalatın muhtemet
eliyle yapılması halinde, gümrük giriş beyannamesi adına tescil edilen
mutemet firmanın veya bu firmayı mutemet tayin eden firmanın mutemet
firma lehine teminat vermesinin mümkün bulunduğu, söz konusu teminatın
yatırımının gerçekleştirilmesinden sonra ithalatçı firmanın vergiye
tabi işlemleri dolayısıyla vergi dairesine beyan edip ödediği katma
değer vergisi tutarının ithalat sırasında ertelenen vergi miktarına
ulaşması sonucu, ilgili vergi dairesinden alınacak yazının gümrük ida-
resine ibrazı ile çözülebileceği belirtilmiştir.
Olayda, mutemet İltaş Deniz Ticaret Sanayi A.Ş. tarafından çe-
şitli yatırımcı firmalara ait yatırım teşvik belgeleri kapsamında ya-
pılan ithalatlar nedeniyle ödenmesi gereken katma değer vergileri ta-
hakkuk ettirildikten sonra bu verginin fiilen indirilmesinin mümkün o-
lacağı tarihe kadar ertelendiği ve ertelenen katma değer vergisi tuta-
rı kadar banka teminat mektuplarının yükümlü mutemet firmadan alındığı
anlaşılmaktadır.
Yatırım malları dolayısıyla tahakkuk ettirilen katma değer ver-
gisinin, bu verginin fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar
ertelenebilmesi teminatın verilmesi şartına bağlandığı cihetle ister
mutemet firma, isterse yatırımcı firma tarafından verilmiş olsun ver-
ginin ancak teminat karşılığı ertelenmesi mümkündür.
Teminatın çözülebilmesi bakımından kanunen yerine getirilmesi
gereken koşul ise, yatırımcı firmanın vergiye tabi işlemleri nedeniyle
vergi dairesine ödediği katma değer vergisi toplamının, ertelenen ver-
gi miktarına ulaşması olduğuna göre, bu halde de teminatı verenin mu-
temet veya yatırımcı firma olduğuna bakılmaksızın kanunen öngörülen
koşulun gerçekleşip gerçekleşmediğinin aranması gerekir.
Teminatın çözülmesine yönelik davada belirtilen hususlar üze-
rinde durulmak suretiyle bir sonuca varılması zorunlu iken, yazılı ge-
rekçe ile verilen vergi mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kara-
rının bozulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
|