MÜLKİYETİ HAZİNEYE AİT TAŞINMAZIN İHALE SURETİYLE SATIŞININ KATMA DE-
ĞER VERGİSİNE TABİ OLDUĞU HK.
Mülkiyeti hazineye ait iki adet taşınmazın ihale suretiyle satışı do-
layısıyla tahsil edilen katma değer vergisinin iadesi istemiyle açılan
davayı; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 3/d
bendinde, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışla-
rın katma değer vergisine tabi olduğunun belirtildiği, 15 numaralı
Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde ihale suretiyle yapılan satışla-
rın katma değer vergisine tabi olduğu yolunda açıklama bulunmadığı,
olayda gayrimenkulü satanın Devlet, satın alanın ise yükümlü olduğu,
bunun iki kişi arasında yapılan gayrimenkul alım satımından farkının
bulunmadığı, yapılan satış işleminin katma değer vergisine tabi tutul-
masının hakkaniyete uygun olmadığı gerekçesiyle kabul ederek tahsil
edilen katma değer vergisinin terkin ve iadesine hükmeden ... Vergi
Mahkemesinin ... tarih ve ... sayılı kararının; ihale suretiyle yapı-
lan gayrimenkul satışının katma değer vergisine tabi olduğu öne sürü-
lerek bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, mülkiyeti hazineye ait iki adet taşınmazın ihale
suretiyle satışı dolayısıyla tahsil edilen katma değer vergisinin
iadesi istemiyle açılan davayı kabul ederek katma değer vergisini
terkin eden Vergi Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması
istemine ilişkin bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-d maddesinde, mü-
zayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışların katma
değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmış 2/1. maddesinde, teslim,
bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesi olarak ta-
nımlanmış ve aynı Kanununun 10/a maddesinde ise, vergiyi doğuran ola-
yın, malın teslimi ve hizmetin ifası hallerinde meydana geldiği belir-
tilmiştir.
Öte yandan, 15 numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğin (I)
bölümünde, cebri icra, izale-i şuyu, ipoteğin paraya çevrilmesi, tas-
fiye gibi nedenlerle, müzayede mahallinde yapılan, açık artırma, pa-
zarlık ve diğer şekillerdeki satışların katma değer vergisine tabi bu-
lunduğu açıklanmıştır.
Olayda, ... Malmüdürlüğü tarafından, ... İli ... İlçesi, ...
Mahallesi ... Mevkiinde bulunan mülkiyeti hazineye ait ... ada, ...
parsel ve aynı İlçede ... Mahallesinde bulunan mülkiyeti hazineye ait
... ada, ... parsel numaralı taşınmazların ... tarihinde ihale sure-
tiyle yükümlüye satıldığı ve katma değer vergisinin de tahsil edildiği
anlaşılmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanunu, verginin konusunu teşkil eden iş-
lemleri tek tek saymak suretiyle belirlemiş ve müzayade mahallinde ya-
pılan satışlarla ilgili olarak söz konusu genel tebliğin anılan bölü-
münde geniş açıklamalara yer verilmiş olup, bu düzenlemede, müzayede
mahalleri tadadi olarak sayılmamış olduğundan ve taşınmazlar ... Mal-
müdürlüğünce ihale suretiyle satıldığından işlemin müzayede suretiyle
gerçekleştiğinin kabulü gerekir.
Bu durumda, açık artırma yolu ile yapılan satışlarda katma de-
ğer vergisini doğuran olay, ihale işlemlerinin yapılması ile meydana
geldiğine ve gayrimenkuller alıcısına teslim edildiğine göre, satış
miktarı üzerinden katma değer vergisi tahsil edilmesinde isabetsizlik
görülmediğinden aksine hüküm veren vergi mahkemesi kararında isabet
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin kabulüne,
... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve ... sayılı kararının bozulmasına
karar verildi.
AYRIŞIK OYU
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinin birinci
fıkrasının 1 numaralı bendinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faali-
yet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmet-
lerin katma değer vergisine tabi olduğu belirtildikten sonra, diğer
faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler başlığını taşıyan 3 numaralı
bendinin (d) alt bendinde, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında
yapılan satışların da katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiştir
Söz konusu bendin (g) alt bendinde de, genel ve katma bütçeli idarele-
re, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil et-
tikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü
mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kuru-
lan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya
bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mes-
leki nitelikteki teslim ve hizmetlerin de katma değer vergisine tabi
olduğu açıklanmıştır.
3065 sayılı Kanunun 1. maddesinin birinci fıkrasının 3 numaralı
bendindeki, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satış-
ların katma değer vergisine tabi olduğu hükmüne, Hükümet Tasarısının
3'üncü maddesinin (e) bendinde yer verilmiştir. Tasarıda bu maddeye
ilişkin gerekçede "madde, esas itibariyle katma değer vergisi mükelle-
fi olmak veya olmamak gibi nedenlerle ortaya çıkan farklı vergi yükle-
rinin doğurduğu haksız rekabeti gidermeyi amaçlamaktadır." denilmiş-
tir.
Bu haliyle söz konusu hükmün getiriliş amacı, katma değer ver-
gisi mükellefi olmak veya olmamak gibi nedenlerle ortaya çıkan farklı
vergi yüklerinin doğurduğu haksız rekabeti gidermeye yöneliktir.
Kanun, müzayede mahallerinde yapılan satışları katma değer ver-
gisine tabi tutmuştur. Gerçek ve tüzel kişilerin ticari faaliyet ve
müzayede mahalli dışındaki taşınmaz mal satışları katma değer vergisi-
ne tabi olmadığına göre Hazinenin taşınmaz malını zorunlu bir satış
yöntemi olan Devlet İhale Kanunundaki yöntemlerden biriyle satması
katma değer vergisine tabi olmasını gerektirmez. Zira, bu satışın ger-
çek ve tüzel kişiler arasında yapılan ve ticari olmayan taşınmaz mal
satışından farklı bir yönü bulunmadığı gibi, bu yönüyle madde gerekçe-
sinde belirtildiği gibi katma değer vergisi mükellefi olmak veya olma-
mak gibi nedenlerle ortaya çıkan farklı vergi yüklerinin doğurduğu
haksız rekabet durumu da bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, 15 seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği-
nin "1. Müzayede Mahallinde Yapılan Satışlar;" başlıklı bölümünün 1.
maddesinde, Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-d maddesine göre, cebri
icra, izale-i şuyu, ipoteğin paraya çevrilmesi, tasfiye gibi nedenler-
le müzayede mahallerinde açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerde
yapılan satışların katma değer vergisine tabi olduğu açıklanmıştır.
Bu açıklamadan, icra hukuku, ortaklığın giderilmesi, ipoteğin
paraya çevrilmesi ve tasfiye gibi nedenlerle müzayede mahallerinde
yapılan açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerdeki satışlar katma
değer vergisine tabidir.Cebri icra, izale-i şuyu, ipoteğin paraya çev-
rilmesi ve tasfiye gibi nedenlerle müzayede mahallerinde yapılan sa-
tışlar, alacağın teminat altına alınması ve ödenmesinin sağlanması
amacıyla yapılan satışlardır. Bu gibi satışların konusunu, büyük bir
çoğunlukla katma değer vergisine tabi mal teslimleri teşkil etmekte-
dir.
Halbuki, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, alacağın salt teminat
altına alınması amacını taşımaksızın kamu kurum ve kuruluşlarına ait
malların satışında uygulandığı gibi kamu kurum ve kuruluşlarının mal
ve hizmet alışlarında da uygulanmaktadır. Devlet İhale Kanunu, kamu
kurum ve kuruluşları için mal ve hizmet satışlarında belli usul kural-
larını öngörmek suretiyle kamu yararının azami ölçülerde gerçekleşme-
sini sağlamak ve akçalı işlerde kamu görevlilerini olabildiğince zan
altında bırakmaktan korumaktır.
Müzayede; bir mal veya mülkün bir tellal vasıtası ile en fazla
artırana verilmesi şeklinde yapılan satış olarak tanımlanabilir.
Bu haliyle, müzayede bir mal veya mülkün, önceden belli olan
müzayede mahallerinde tellal vasıtasıyla enfazla artırana satılması-
dır.
Devlet İhale Kanununa göre satışlar, her kamu kurum ve kurulu-
şunda yapılabildiği gibi bu satış sırasında tellal bulundurma gibi zo-
runlulukta yoktur.
Açıklanan nedenlerle, Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca
Hazineye ait bir taşınmaz malın satılması teknik anlamda bir müzayade
ve müzayede mahallinde yapılan bir mal satışı olarak kabul edilemeye-
ceğinden bu satışın katma değer vergisine tabi tutulamayacağı görüşü
ile çoğunluğun bozma kararına katılmıyorum.
(MT/ES)