|
İNCELEME ELEMANINCA İSTENİLEN DEFTER VE BELGELERİN, 15 GÜNLÜK İBRAZ SÜRESİ GEÇMEDEN SULH HUKUK MAHKEMESİNE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAPTIRILMASI AMACIYLA SUNULDUĞU, BU DURUMUN DA İNCELEME ELEMANINA BİLDİRİLDİĞİ ANLAŞILDIĞINDAN DEFTER VE BELGELER İBRAZ EDİLMEDİĞİNDEN BAHİSLE YÜKÜMLÜNÜN KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMLERİ REDDEDİLEREK CEZALI TARHİYAT YAPILMASINDA İSABET BULUNMADIĞI HK.
Temyiz İsteminde Bulunan: ? Nakliyat Tahmil Tahliye Ticaret Ltd.Şti.
Karşı Taraf : Gemlik Vergi Dairesi Müdürlüğü-BURSA
İstemin Özeti : Yükümlü şirketin 1999 yılına ilişkin defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmemesi nedeniyle katma
değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle adına 1999/Ocak-Aralık dönemleri için re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin terkini istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirkete defter ve belgelerinin, ibrazına ilişkin yazının 13.11.2001 tarihinde tebliğ edildiği, yükümlü şirketin ise defter ve belgelerinin mahkemede bulunması nedeniyle ibraz edemeyeceğini 26.11.2001 tarihli dilekçesi ile davalı idareye bildirdiği, oysa dosyada mevcut 5. Sulh Hukuk Mahkemesi yazısından, yükümlü şirkete ait herhangi bir defter ve belgenin mahkemeye verilmediği, mahkemece istenilmediği, ancak açılan bir tespit davasında defter ve belgelerin 26.11.2001 tarihinde keşif zaptı ile bilirkişiye teslim edildiğinin anlaşıldığı, bu durumda, vergi incelemesi için ibrazı istenilen defter ve belgelerin 13.11.2001 tarihi ile 26.11.2001 tarihleri arasında yükümlü şirketin elinde bulunduğu, defter ve belgelerin vergi incelemesi için verilen süre içinde vergi dairesi müdürlüğüne ibrazı yerine tespit davasında bilirkişiye 26.11.2001 tarihinde ibraz edildiği, daha sonra defter ve belgelerin 24.12.2001 tarihinde bilirkişi tarafından yükümlü şirket yetkilisi Hüseyin Yener'e teslim edildiği, defterlerin bu kez de yine vergi incelemesi için ibraz edilmesi yerine Erdek Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen bir dava nedeniyle götürülürken Hüseyin Yener'in Karacabey garajında hastalanıp fenalaştığı, hastaneye götürüldüğü, defter ve belgelerin otobüs garajında kaldığı ve aramalara rağmen bulunamadığı iddiası ile Bursa Asliye 1. Ticaret Mahkemesinden zayi belgesi istenildiği, Mahkemece ise E:2002/149 K:2002/771 sayılı karar ile defter ve belgelerinin zayi olduğuna karar verildiğinin görüldüğü, olayda, yükümlü şirket yetkilisi her ne kadar defter ve belgelerinin mücbir sebep nedeniyle ibraz edilemediğini iddia etmekte ise de; yukarıda açıklanan hususların da dikkate alınması sonucu, 13.11.2001 tarihinde defter ve belgeleri elinde bulundurduğu anlaşılan yükümlü şirketin, defter ve belgeleri vergi incelemesi için ibraz etmemesi, ayrıca defter ve belgelerin otobüs garajında kaybolması olayının inandırıcı bulunmaması nedeniyle katma değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle yapılan cezalı tarhiyatta hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle reddeden Bursa Vergi Mahkemesi'nin 24.6.2004 tarih ve 2004/822 sayılı kararının; inceleme elemanınca istenilen defterlerin Bursa Asliye 1. Ticaret Mahkemesince zayi olduklarına hükmedildiğinden, defter ve belgelerin mücbir sebep nedeniyle ibraz edilemediklerinin kabulü ve cezalı tarhiyatın terkini icap edeceği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Savcısı Zerrin Güngör'ün Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi Güneş Kurtoğlu Karacık'ın Düşüncesi: İleri sürülen iddialar usule ve hukuka uygun Vergi Mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Duruşma istemi, 2577 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yerinde görülmeyerek incelemeye geçildi;
İstem, 1996, 1997, 1998, 1999 ve 2000 yıllarına ilişkin defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmeyen yükümlü şirket adına katma değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak 1999/Ocak-Aralık dönemleri için re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin terkini istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30. maddesinde "re'sen vergi tarhı" tanımlanmış, aynı maddenin 3. bendinde, bu Kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemiş olması halinde maddi delillerin var olmadığının kabul edileceği belirtilmiştir. Madde hükmüne göre, defter ve belgelerin her ne sebeple olursa olsun ibraz edilmeme halinin , re'sen takdir sebebi sayılacağı kuşkusuzdur.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34. maddesinin 1. bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümler karşısında katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için, indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve sözkonusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda re'sen araştırma ilkesi benimsenmiş, aynı Kanunun 31. maddesinin atıfta bulunduğu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 275. maddesinde, hakimin özel bilgi ve uzmanlık isteyen bir konuda bilirkişi incelemesi yaptırmaya yetkili olduğu belirtilmiştir.
Olayda, yükümlü şirketten 1996,1997,1998,1999 ve 2000 yıllarına ilişkin defter ve belgelerini 7 gün içinde incelemeye ibraz etmesi için gönderilen 13.11.2001 tarih ve 59/38 sayılı yazıya cevaben yükümlü şirket tarafından, verilen 26.11.2001 tarihli dilekçe ile sözkonusu defter ve belgelerin "şirketlerinden alacaklı olan taşeron firmalarca aleyhlerine açılan davalar nedeniyle mahkemede incelemede bulunduğu, iade olunduğu zaman denetmenliğe ibraz edileceği" nin bildirilmesi üzerine vergi denetmenince 28.11.2001 tarih ve 59/41 sayılı yazı ile sözkonusu defter ve belgelerin hangi mahkemede olduğunun 2 gün içinde bildirilmesinin istenildiği, bu yazıya cevap verilmemesi üzerine 28.12.2001 tarihli yazı ile onbeş günlük süre verilerek tekrar istenildiği, akabinde 11.2.2002 tarihinde düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin vergi denetmenince 13.11.2001 tarihinde ibrazı istenilen defter ve belgelerinin yasal ibraz süresi olan 15 gün geçmeden 26.11.2001 tarihinde Bursa 5.Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından E:2001/476 no'lu dava çerçevesinde teslim alındığı, bu durumun da yükümlü şirket tarafından aynı tarihte vergi denetmenine bildirildiği, Bursa 5. Sulh Hukuk Mahkemesince 21.11.2001 tarih ve E:2001/476, K.2001/449 no'lu kararla bilirkişi tayinine ve 26.11.2001 tarihinde işyerinde tespit yapılmasına karar verildiği, bu tespit işlemi sonucu aynı gün düzenlenen keşif zaptında şirketin 1996-2001 yıllarına ait defter ve faturalarının bilirkişi ?'a verilmek suretiyle tespit için teslim edildiği, bilirkişinin de incelemeyi yaparak 24.12.2001 tarihinde raporunu düzenlediği, bu raporda, yükümlü şirketin 1996-2001 yıllarına ilişkin defterlerinin noter tasdiklerinin yapıldığı, yasal defter kayıtlarının vergi beyannameleri ile uyumlu olduğu, mal ve hizmet alışlarına ilişkin belgelerin yasal süreler içinde kanuni defterlere işlendiği hususlarının tespit edildiği, kayıtların dayanağı olan alış belgelerinin koli halinde Mahkemeye sunulduğu, aylar itibarıyla toplam mal ve hizmet alımlarının katma değer vergisi dahil toplam rakamlarını gösteren listelerin rapora ek olarak düzenlendiği yönünde görüş bildirildiği, bilirkişi tarafından 24.12.2001 tarihinde yükümlü şirkete teslim edilen sözkonusu defter ve belgelerin 24.12.2001 tarihinde Erdek Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen bir dava nedeniyle delil olarak götürülürken, şirket temsilcisinin Karacabey garajında fenalaşması sonucu garajda kaybolması nedeniyle zayi oldukları yönünde Bursa Asliye 1. Ticaret Mahkemesince 18.12.2002 tarih ve E:2002/149, K:2002/771 sayılı kararın verildiği, yükümlü şirketin defter ve belgelerini ibraz etmemesi nedeniyle "Vergi Usul Kanununa Muhalefet" nedeniyle Gemlik Asliye Ceza Mahkemesi nezdinde açılan davada 26.9.2003 tarihinde beraatine hükmedildiği anlaşılmıştır.
Olayda, yükümlü şirket tarafından süresi içinde defter ve belgeler vergi incelemesine ibraz edilmemiş olduğundan re'sen takdir sebebinin varlığının kabulü zorunlu hale gelmiş ise de, 1996-2000 yıllarına ait defter ve belgelerin vergi denetmenince 13.11.2001 tarihinde ibrazının istenildiği ve vergi denetmenine sunmak için 15 günlük ibraz süresi geçmeden 26.11.2001 tarihinde Bursa 5. Sulh Hukuk Mahkemesine bilirkişi incelemesi yaptırılması amacıyla sunulduğu, bu durumun vergi denetmenine bildirildiği, anılan Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu bu defter ve belgelerin usulüne uygun olarak tutulduğu yönünde görüş bildirildiği ve 18.12.2002 tarihinde de Bursa Asliye 1. Ticaret Mahkemesince anılan defterlerin zayi olduklarına hükmedildiğinden, yukarıda sözü edilen re'sen araştırma ilkesi uyarınca Vergi Mahkemesince Bursa 5. Sulh Hukuk Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor da dikkate alınarak yükümlü şirkete emtia alışı yaptığı kişi veya kuruluşlardan ihtilaflı yılla ilgili olarak sağlayacağı belgelerin ibrazı için uygun bir süre verilmesi, bunun sonucu ibraz edilen faturalardan vergi dairesi müdürlüğünün de haberdar edilmesi suretiyle sözkonusu faturaların gerçekten alış yaptığı emtialara ait alış faturaları olup olmadığının araştırılması ve gerçek alış faturaları göz önüne alınarak ödenmesi gereken verginin tespiti, gerekirse bu konuda bilirkişi incelemesi yaptırılarak varılacak sonuca göre bir karar verilmesi icap etmektedir.
Açıklanan nedenlerle temiz isteminin kabulüne, Bursa Vergi Mahkemesi'nin 24.6.2004 tarih ve 2004/822 sayılı kararının bozulmasına 6.4.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
(DAN-DER: SAYI:110)
BŞ/ŞGK
|