|
KOLLEKTİF ŞİRKETİN AKTİFİNDE KAYITLI TAŞINMAZLARIN, ŞİRKET ORTAKLARINA
DÜŞÜK BEDELLE SATILMAK SURETİYLE İŞLETMEDEN ÇEKİLDİĞİNDEN BAHİSLE TAK-
DİR KOMİSYONUNCA TAKDİR EDİLEN BEDEL İLE BEYAN ARASINDAKİ FARK ÜZERİN-
DEN CEZALI TARHİYAT YAPILMASI HALİNDE VERGİ MAHKEMESİNCE; TAŞINMAZLA-
RIN SATIŞ TARİHİ İTİBARİYLE EMSAL BEDELLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE SONU-
CUNA GÖRE BİR KARAR VERİLMESİ GEREKECEĞİ HK.
... Kollektif Şirketinin 1987 yılına ilişkin işlemlerinin incelenmesi
sonucunda; kollektif şirketin ... İnşaat Müteahhitliği Anonim Şirke-
tinden ... tarihinde ... liraya satın alarak kayıtlarına intikal et-
tirdiği 3 adet dükkanı, ... tarihinde şirket ortaklarına ... liraya
satması üzerine bu taşınmazların, şirketten düşük bedelle çekildiğin-
den bahisle takdir komisyonunca takdir olunan ... bedel ile beyan de-
ğeri arasındaki fark üzerinden kaçakçılık cezalı katma değer vergisi
salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Manisa Vergi Mahkemesi,
1992/437 sayılı kararıyla; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1
inci maddesinin 1 inci bendinde ticari faaliyet çerçevesinde yapılan
teslimlerin katma değer vergisine tabi tutulduğu, aynı Kanunun 3/a
maddesinde de vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, ver-
giye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesinin teslim
sayıldığı, kollektif şirket tarafından şirket ortaklarına satılan dük-
kanlardan dolayı salınan gelir vergisinin mahkemelerince onandığı ge-
rekçesiyle davayı reddetmiştir.
Yükümlünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi
1993/2860 sayılı kararıyla; temyiz istemini cezanın kusura çevirilmesi
gerektiğinden bahisle kabul etmiş ve kararı bu yönden bozmuş ancak,
tarafların karar düzeltme istemini inceleyen aynı Daire 1994/242 sayı-
lı kararıyla; vergi dairesi müdürlüğü istemini reddetmiş, yükümlü is-
temini kabul ederek, 1993/2860 sayılı kararı kaldırmış ve yükümlünün
temyiz istemini yeniden incelemiştir.
Danıştay Dokuzuncu Dairesinin söz konusu 1994/242 sayılı kara-
rında; yükümlü vekilince ibraz edilen 25.12.1992 tarihli bilirkişi ra-
poru ile ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... sayılı kararında dükkanla-
rın tüm özellikleri ve 18.12.1992 tarihi itibarıyla alım satım rayiç-
leri gözönüne alınarak değerinin ... lira olduğunun tespit edildiği,
taşınmazlar için daha sonraki bir tarihte emsal mukayesine dayanılarak
bilirkişi marifetiyle saptanan değerin, takdir komisyonunca takdir o-
lunan emsal bedellerden daha düşük olması karşısında, takdir komisyo-
nunca belirlenen emsal bedellerin yeterli araştırmaya ve somut veri-
lere dayanmadığı sonucuna varıldığı, söz konusu taşınmazların ... ta-
rihi itibarıyla emsallerine nazaran haiz olacağı emsal bedellerin a-
raştırılmasından sonra sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden
bahisle mahkeme kararı bozulmuştur.
Bozma kararına uymayan ... 1.Vergi Mahkemesi 1994/997 sayılı
kararıyla; şirketin aktifinde kayıtlı bulunan dükkanların düşük bedel-
le satılmak suretiyle işletmeden çekilmesi nedeniyle takdir komisyo-
nunca takdir olunan bedel ile beyan olunan bedel arasındaki ... lira
matrah farkı üzerinden salınan cezalı gelir vergisi tarhiyatlarının
Danıştay Üçüncü Dairesinin ... sayılı kararlarıyla onandığı, satış ha-
sılatının katma değer vergisi matrahını oluşturacağı, bu matrahın ge-
lir vergisi yönünden de matrah unsuru olduğu, aynı matrah farkı üze-
rinden salınan gelir vergisi ve cezanın yükümlü aleyhine kesinleştiği,
bu nedenle katma değer vergisi yönünden uyuşmazlığa konu dükkanların
emsal bedelinin araştırılmasına gerek bulunmadığı gerekçesiyle ilk ka-
rarında direnmiştir.
Direnme kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiştir.
Bu istemi inceleyen Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu-
nun 1996/238 sayılı kararında; takdir komisyonunca ... İlçesi, ...,
... mevkii, ... parsel numaralı taşınmaz üzerinde bulunan uyuşmazlık
konusu ... dükkan için ... lira, ... nolu dükkan için ... lira, ...
nolu dükkan için ise ... lira bedel takdir edildiğinin anlaşıldığı,
Danıştay Dokuzuncu Dairesinin ... sayılı ara kararına cevaben yükümlü
şirket vekilince ibraz edlen ... günlü bilirkişi raporu ve ... Asliye
Hukuk Mahkemesinin ... sayılı kararının incelenmesinden, uyuşmazlık
konusu dükkanların tüm özellikleri ve 18.12.1992 tarihi itibarıyla
alım-satım rayiç bedelleri gözönüne alınarak ... değerinde olduğunun
tespit edildiği, uyuşmazlık konusu taşınmazlar için satış tarihinden
sonraki bir tarihte Asliye Hukuk Mahkemesince emsal mukayesesine daya-
nılarak bilirkişi marifetiyle saptanan değerlerin, takdir komisyonunca
takdir edilen bedellerden daha düşük olması karşısında, takdir komis-
yonunca takdir olunan bedellerin yeterli araştırmaya dayanmadığı sonu-
cuna varıldığı, bu durumda söz konusu taşınmazların 30.12.1987 tarihi
itibarıyla emsallerine nazaran haiz olacağı bedeller tespit edilerek
yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle yükümlünün temyiz
istemi kabul edilerek vergi mahkemesi ısrar kararı bozulmuştur.
Vergi dairesi müdürlüğü tarafından; aynı nedenden dolayı tarh
edilen kaçakçılık cezalı gelir vergisi yükümlü aleyhine kesinleştiğin-
den, katma değer vergisi yönünden uyuşmazlığa konu dükkanların emsal
bedellerinin tesbitine gerek bulunmadığı ve olaya kaçakçılık cezası
kesilmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın dü-
zeltilmesi istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54 üncü maddesinde,
Danıştay tarafından verilen yargısal kararlar hakkında, bu maddede ya-
zılı sebeplerle kararın düzeltilmesinin istenebileceği belirtilmiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünce gerek vergi aslı ve gerekse ceza yö-
nünden ileri sürülen iddialar, bu nedenlerden hiçbirine dayanmadığın-
dan istemin reddine karar verildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:94)
|