01/08/2016 tarihli ve 2016/9091 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, anılan Kararda belirtilen faaliyetlerle ilgili olarak Ar-Ge veya Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dışında geçen süreler için de gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanılmaktadır. Örneğin, laboratuvar, test, analiz ve deney çalışmalarına yahut yüksek lisans, doktora eğitimlerine katılmak için bölge & merkez dışında geçen süreler de bu teşvike konu edilebilmektedir.

7263 sayılı Kanunla getirilen yeni düzenleme uyarınca, yukarıda belirtilen Bakanlar Kurulu Kararındaki düzenlemelere ilave olarak, Bölge veya Merkezlerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20'sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, Bölge & Merkez dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında olacaktır. Ayrıca, Cumhurbaşkanına % 20 oranını, % 75'e kadar arttırma yetkisi verilmiştir.

Cumhurbaşkanı söz konusu yetkisini 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kullanmıştır. Anılan Karar uyarınca Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopaj teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından % 20 olarak belirlenen oranın, 31/12/2022 tarihine kadar %50 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır¹. 

Diğer taraftan, yukarıda belirtilen kapsamda merkez & bölge dışında geçen sürelerle ilgili gelir vergisi stopaj teşvikine yönelik usul ve esasları düzenleyen 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:9) 27/05/2022 tarihli ve 31848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Tebliğ, 12/10/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. 

¹ Konuyla ilgili detaylı açıklamalar 18.10.2022 tarihli ve 2021/112 sayılı Sirkülerimizde yer almaktadır.

• % 50 oranının geçerli olduğu dönemlerde, merkez veya bölge içinde çalışılan süreye isabet eden süre kadar merkez veya bölge dışında geçen çalışma süreleri de teşvik kapsamına girmektedir.
• İlgili aydaki çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren bir Ar-Ge veya destek personeline ödenen ücretler ile bu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde merkez & bölge dışında çalışmış olan bir Ar-Ge veya destek personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilir.
• % 50 oranının geçerli olduğu dönemlerde, Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin çalışma süresinin yarısını merkez & bölge içinde, kalan yarısını ise merkez & bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumuda, ilgili personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilir.
• 5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası ve 4691 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında;

−  Ar-Ge veya tasarım merkezleri ile bölge alanı dışında gerçekleştirilmesi uygun bulunan zorunlu faaliyetlere ilişkin süreler,

− Ar-Ge ve tasarım personelinden Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez veya bölge dışında geçirdiği süreler (aylık ders saati kadar),

-          Ar-Ge ve yenilik alanında haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla ders verilmesi ve mentorluk yapılması suretiyle merkez dışında geçirilen süreler,

teşvik kapsamında olduğundan, merkez ve bölge dışında çalışılan %50’lik sürenin hesabında bu süreler de merkezde veya bölgede geçirilen süre olarak kabul edilir.

• Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin yarısından daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin yarısından azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir. Buna göre işveren teşvik uygulaması nedeniyle kendisine en yüksek vergi avantajı sağlayacak durumu (merkez & bölge dışında çalışılan sürelere ilişkin olarak gelir vergisi stopaj teşviği uygulanacak ücretleri) belirleme hakkına sahiptir.
• Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması, bir diğer ifadeyle merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda, hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir.

% 50 oranının geçerli olduğu dönemlerde, Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin çalışma süresinin yarısını merkez & bölge içinde, kalan yarısını ise merkez & bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumunda, ilgili personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilir. 

Diğer taraftan, Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin, çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge içinde çalışarak geçirmiş olması durumunda, bu personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Bu personelin çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge de geçirmiş olması, çalışma süresinin tamamını merkez veya bölge dışında geçirmiş olan diğer bir Ar-Ge, tasarım veya destek personeline ödenen ücretin tamamı da teşvike konu edilir.

Özetle yüzde elli oranının geçerli olduğu dönemlerde, merkez veya bölge içinde çalışılan süreye isabet eden süre kadar merkez veya bölge dışında geçen çalışma süreleri de teşvik kapsamına girmektedir. 

Tam zamanlı olarak merkezde çalışan bir personelin, hak kazanılmış hafta tatili veya hafta sonları çalışılmayan işletmelerde hafta sonları ile 2429 sayılı Kanunda belirtilen tatil günlerinde çalışmaması ve yıllık ücretli iznini kullanması durumunda bu sürelere isabet eden ücretler de teşvik kapsamındadır.

01.08.2016 tarihli ve 2016/9091 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca; Ar-Ge & Tasarım Merkezlerinde ve Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge & tasarım personelinin, bu  merkezlerde & bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, aşağıda  belirtilen faaliyetlerin merkez & bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu  durumlarda, merkez & bölge yönetiminin onayının alınması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, merkez dışındaki bu  faaliyetlere ilişkin ücretlerin yüzde yüzü gelir vergisi stopajı teşviki  kapsamındadır.

• Laboratuvar, analiz, test ve deney çalışmaları,

• Diğer Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde yapılan çalışmalar,

• Saha araştırması,

• Prototip geliştirmeye yönelik faaliyetler,

• Projelerde görev alan personel ile sınırlı olmak kaydıyla bilimsel içerikteki etkinlikler,

• Ar-Ge ve tasarım personelinden Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez veya bölge dışında geçirdiği süreler (aylık ders saati kadar)

Ayrıca 4746 sayılı Kanunla 7263 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle; Ar-Ge veya Tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, söz konusu çalışmalar gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. 

Yukarıda belirtilen süreler teşvik kapsamında olduğundan merkez ve bölge dışında çalışılan %50’lik sürenin hesabında bu süreler de merkezde veya bölgede geçirilen süre olarak kabul edilir.

Teşvik aylık bazda uygulandığından merkez veya bölge içinde ve dışında geçirilen sürelerin hesabında haftalık 45 saati geçmeyecek şekilde aylık çalışma süreleri dikkate alınacaktır. Buna göre, bir personel her hafta 50 saat çalışsa bile teşviklerin hesaplanmasında 45 saat esas alınır. Ancak, haftalık çalışma süresi fillen 40 saat ise gerek merkez & bölge içinde, gerekse de merkez & bölge dışında çalışılan sürelere konu teşvik tutarları 40 saate göre hesaplanmalıdır.

İlgili aylarda çalışılan iş günü sayısı ve günlük çalışma saatine göre hesaplamalar değişebilir. Yine, aylar itibarıyla teşvik kapsamındaki ücret tutarları ve ücretleri teşvike konu edilen personel de değişebilir. Merkezde veya bölgede çalışan personelin Ar-Ge, tasarım veya destek personeli olması, merkez veya bölge içinde veya dışında çalışılan sürenin veya merkezde veya bölgede çalışan personel sayısının hesabını etkilemeyecektir. 

Buna göre, ilgili aydaki çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren bir destek personeline ödenen ücretler ile bu destek personelinin çalışma süresinin tamamını merkezde geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde merkez dışında çalışmış olan bir Ar-Ge personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin yarısından daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin yarısından azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir. Buna göre, işveren teşvik uygulaması nedeniyle kendisine en yüksek vergi avantajı sağlayacak durumu (merkez & bölge dışında çalışılan sürelere ilişkin olarak gelir vergisi stopaj teşviği uygulanacak ücretleri) belirleme hakkına sahiptir.

Örnekte, işveren tarafından tercih edilmesi halinde teşvikten aşağıdaki şekilde de yararlanılabilmesi mümkündür.

Tebliğde; Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması ve merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda hiçbir personelin teşvik kapsamında değerlendirilmeyeceği belirtilmiştir. Örneğin, 15 Ar-Ge ve destek personeli olan bir Ar-Ge merkezinde, 15 personelinde çalışma süresinin tamamını, 2016/9091 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirlenen şartlar haricinde, merkez dışında geçirdiği durumda hiçbir personel gelir vergisi stopaj teşviğinden yararlanamayacaktır.

Teşvikten fazladan faydalanıldığı durumlarda, fazladan faydalanılan teşvik tutarları işverenden vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir.

Saygılarımızla,