Bilindiği gibi, 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu 19/6/1986 gün ve 19139 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Kanunun 32 nci maddesi ile kurulan Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'nun gelir kaynaklarından biri de, yıllık beyanname veren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin hesaplanan gelir veya kurumlar vergisine ilave olarak ödeyecekleri yüzde birlik miktardır.

3308 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi gereğince, Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ödemede bulunacak mükellefler, yıllık beyanname veren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleridir.

Dolayısıyla, mükellef ve sorumlularca verilen münferit, özel ve muhtasar beyannamelerde Fona ait hesaplama yapılmayacaktır. Ancak, yıllık beyanname vermek zorunda olmadığı halde ihtiyari olarak yıllık beyanname veren gelir vergisi mükellefleri de Fon mükellefiyetine tabi olacaklardır.

3308 sayılı Kanun, Resmi Gazete'de yayım tarihi olan 19/6/1986 tarihinde yürürlüğe girmekle beraber bu Kanunun 32 nci maddesi ile kurulan Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ilişkin hükümleri, aynı kanunun 45 inci maddesinin (a) bendi hükmü gereğince, 1/1/1987 tarihinde yürürlüğe girmekte ve geçici 7'inci madde hükmü uyarınca yıllık beyanname veren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1986 yılı kazançları da Fon kapsamına alınmaktadır. Bu itibarla, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 1/1/1987 tarihinden sonra verecekleri 1986 yılı kazanç ve iratlarına ilişkin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde hesaplayacakları gelir veya kurumlar vergisinin % 1'ini Fona ait meblağ olarak ayrıca hesaplayacaklardır.

A — Beyana Tabi Gelir Vergisi Mükelleflerinin Fona İlişkin Mükellefiyetleri:

Kazanç ve iratlarını yıllık beyanname ile beyan eden gelir vergisi mükellefleri elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden hesapladıkları gelir vergisinden ayrı olarak sözkonusu verginin % 1'i nisbetinde Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ödeyecekleri meblağı da hesaplamak zorundadırlar. Fona ait meblağın matrahı, mükelleflerce verilen beyannamelerde beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan ve ödenmiş vergiler mahsup edilmeden önceki gelir vergisi olacaktır.

Gelir vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri gelirin hayat standardı esasına göre beyan edecekleri gelirden düşük olması halinde, hayat standardı esasına göre tespit edilen gelir üzerinden hesaplanan gelir vergisi Fonun matrahı olacaktır.

Mükelleflerce hesaplanan Fona ilişkin meblağ verilecek yıllık gelir vergisi Beyannamesinde gelir vergisinden ayrı olarak beyan edilecek ve ödenmesi gereken gelir vergisi ile birlikte bu verginin ödeme süresi içerisinde ödenecektir.

Bu arada, mükellefleri ilgilendiren önemli hususlara aşağıda yer verilmiştir.

a) 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2361 Sayılı Kanunla değişik 42'nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla 1987 yılında mükelleflerce beyan edilecek gelir üzerinden hesaplanacak gelir vergisinin % 1'i nisbetinde Fona ait meblağ ayrıca hesaplanacaktır.

b) Gelir Vergisi Kanununun 72 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince gayrimenkul sermaye iradı sahibinin 1986 yılında tahsil ettiği o yıla ve geçmiş yıllara ait gayrimenkul sermaye iratlarının yıllık gelir vergisi beyannamesinde toplanması durumunda, bu beyannamede toplanan gelir üzerinden hesaplanan gelir vergisinin % 1'i Fona ait meblağ olarak ayrıca hesaplanacaktır.

c) Mükelleflerce verilecek yıllık gelir vergisi beyannamelerinde ücret gelirinin de bulunması halinde, hesaplanan gelir vergisinin (ücret gelirine isabet eden vergi de dahil) tamamı üzerinden Fona ait meblağ ayrıca hesaplanacaktır.

d) 1986 yılı kazanç ve iratlarına ait olup ölüm yahut memleketi terk gibi sebeplerle 1986 yılı içinde yıllık beyanname verilmesi durumunda, mükelleflerce Fona ait meblağ hesaplanmayacaktır.

B — Beyana Tabi Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Fona İlişkin Mükellefiyetleri:

Kazanç ve iratlarını kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan eden kurumlar vergisi mükellefleri beyan ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden hesapladıkları kurumlar vergisinden ayrı olarak sözkonusu verginin % 1'i nisbetinde Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ödeyecekleri meblağı da hesaplamak zorundadırlar.

Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca tasfiye ve birleşme hallerinde verilen tasfiye beyannamesi ile devir halinde verilen devir beyannamesinde gösterilen, münfesih kurumun devir tarihine kadar olan kazancına ilişkin olarak hesaplanan kurumlar vergisi üzerinden de, bu vergiden ayrı olarak % 1 nisbetinde Fona ait meblağın hesaplanacağı tabiidir.

C — Genel Hükümler

1. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, hesaplanan gelir veya kurumlar vergisini esas alarak bu matrah üzerinden ayrıca hesaplayacakları Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ait meblağı, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak indiremeyeceklerdir.

2. Mükellefleri tarafından Fona ödenecek meblağın tarh, tahakkuk ve ödenmesine ait usul ve esaslar hakkında, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının tarh, tahakkuk ve ödemesine ilişkin hükümleri uygulanacaktır.

3. Mükellefler tarafından yapılan beyanlar üzerine tarh edilen Fona ait meblağ, Fonun matrahını teşkil eden vergiye ilişkin tahakkuk fişinde ayrı satırda gösterilecektir.

4. Yıllık beyanname veya kurumlar vergisi beyannamesi veren yada vermek zorunda olan mükellefler nezdinde yapılan inceleme sonucu veya Gelir Vergisi Kanununun 111 ve 112'nci maddelerine göre tarhiyata konu olacak matrah farkları bulunması durumunda, bulunan matrah farkına göre hesaplanacak gelir veya kurumlar vergileri ile birlikte bu vergiler üzerinden % 1 nisbetinde hesaplanan Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu'na ait meblağ, vergi dairesince ayrıca tarh edilecektir.

5. Yıllık beyanname veya kurumlar vergisi beyannamesi veren veya vermek zorunda olan mükelleflerle ilgili bulunmak kaydıyla, gelir ve kurumlar vergilerine ilişkin olarak yapılacak ikmalen veya re'sen tarhiyatlar sonucu düzenlenecek olan ihbarnamelerde de fona ait meblağ ayrıca hesaplanacak ve verginin altında, ayrı bir satırda gösterilecektir.

6. İkmalen veya re'sen yapılan gelir ve kurumlar vergisi tarhiyatları dolayısıyla kesilecek cezalar için düzenlenecek ceza ihbarnamelerinde, yukarıda belirtilen beyannameli mükelleflere ilişkin olmak kaydıyla Fona yatırılacak meblağa ilişkin ceza ayrı satırda gösterilecektir. Vergilere uygulanacak ceza türü ile Fona ait meblağa uygulanacak ceza türü irtibatlandırılmayacaktır. Bu husus da ceza, doğrudan doğruya Fona ait meblağın matrahından (hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi) hareket edilerek tespit edilecektir. Ancak, gelir veya kurumlar vergisiyle ilgili olarak, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 344'uncu maddesinin 1-7 numaralı bentleri uyarınca kasden vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, bu vergiler üzerinden hesaplanan Fona ait meblağ da kasden ziyaa uğratılmış olacağından bu meblağ için kaçakçılık cezasının kesileceği tabiidir.

7. İkmalen veya re'sen tarh edilen gelir veya kurumlar vergisine itiraz edilmesi halinde, aynı ihbarnamelerde ayrı satırda gösterilen Fona ait meblağa da itiraz edilmiş sayılacak, bu meblağ için müstakil bir işlem teessüs ettirilmeyecektir.

8. Fona ait meblağ, vergisiyle ilgili tahakkuk fişinde veya vergi ve ceza ihbarnamelerinde ayrı satırda gösterileceğinden Fona ait meblağın tebliğine ilişkin olarak ayrı bir işlem yapılmayacaktır.

9. Vergi dairelerince tahsil edilen fona ait meblağ, konuyla ilgili olarak Muhasebat Genel Müdürlüğünce yayımlanan 426 (M) Seri No.lu Genel Tebliğinde belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili Fon hesabına aktarılacağından, Saymanlıkların mezkur Tebliğ esaslarına göre işlem yapmaları gerekmektedir.

Tebliğ olunur.

(*) Güncelliği Kalmamıştır.