3568 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12. maddesinin Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan "Yeminli Mali Müşavirleri Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik" 2.1.1990 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan Yönetmeliğin 7-C/b maddesi ile ihracat teslimleri ve ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden doğan katma değer vergisi iade ve mahsup işlemleri tasdik kapsamına alınmıştır.

Katma Değer Vergisi Kanununa göre yapılacak iade ve mahsupların Yeminli Mali Müşavirlerce tasdiklerine ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğle belirlenmiştir.

A — YETKİ:

Katma Değer Vergisi Kanununun 11. maddesinde yer alan ihracat teslimleri ile ihraç kaydıyla tecil-terkin uygulaması kapsamında yapılan teslimlerden doğan katma değer vergisi iadelerinde vergilendirme dönemleri itibariyle 150.000.000 lirayı aşmayan iadeler ve mahsuplar teminat gösterilmeksizin Yeminli Mali Müşavirlerin düzenleyecekleri tasdik raporuna dayanılarak yapılabilecektir.

B — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR TASDİK RAPORUNA GÖRE YAPILABİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ İADELERİNE İLİŞKİN ESASLAR:

Katma Değer Vergisi Kanununun 11. maddesi uyarınca yapılan ihraç işlemleri nedeniyle yüklenip indirim konusu yapılmayan katma değer vergisi, aynı Kanunun 32. maddesi gereğince ve Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 77. maddesi çerçevesinde mükelleflere iade edilmektedir. İade ile ilgili usul ve esaslar Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri ile açıklanmaktadır.

İade edilecek katma değer vergisi tutarının vergilendirme dönemleri itibariyle 20.000.000.— lirayı aşmaması halinde iade, teminat ve inceleme raporu aranmaksızın yapılabilmektedir.

20.000.000.— lirayı aşan iade taleplerinde ise, 20.000.000.— liralık kısım teminat ve inceleme raporu aranmaksızın, aşan kısım ise teminat gösterilmesi şartıyla iade edilmekte, bilahare olay incelemeye sevkedilerek düzenlenen rapor sonucuna göre işlemler yürütülmektedir.

Mükelleflerin teminat bulma konusundaki karşılaştıkları güçlükler de gözönüne alınarak, bu tebliğin yayım tarihinden itibaren ihracat istisnası ile ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden doğan katma değer vergisi iade tutarı vergilendirme dönemleri itibariyle 20-150 milyon lira arasında olan mükelleflerden dileyenlerin iadelerini teminat göstermeden Yeminli Mali Müşavir İnceleme Raporu sonucuna göre almaları imkanı getirilmiştir.

Bu uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerin ilgili dönem beyannamelerine bir dilekçe ekleyerek, bu dilekçede;

— İadesini istedikleri katma değer vergisini, 20 milyon lirayı aşan kısmı için teminat göstermek suretiyle almak istediklerini,

veya

— İadesini istedikleri katma değer vergisini teminat göstermeden Yeminli Mali Müşavir İnceleme Raporu sonucuna göre almak istediklerini,

belirtmeleri gerekmektedir.

Mükelleflerin iadesi gereken katma değer vergisinin kendilerinin veya kendilerine mal veya hizmet satan kişilerin vergi borçlarına mahsubunu talep etmeleri halinde veya sermayelerinin % 51 veya daha fazlası devlete ait olan kuruluşların iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmamaktadır. Bu nedenle bu tür mükelleflerin beyannamelerin ayrıca bir dilekçe ekleyip tercih yapmalarına gerek bulunmamaktadır. Ancak mükelleflerin iadesini istedikleri katma değer vergisinin kendilerinin veya mal veya hizmet aldıkları kişiler dışındaki kişilerin vergi borçlarına mahsubunu talep etmeleri halinde, bu talep yukarıda belirtilen dilekçe ile yapılacak ve Yeminli Mali Müşavir İnceleme Raporu sonucuna göre yerine getirilecektir.

Haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı konusunda rapor bulunan mükelleflerin, katma değer vergisi iadeleri ancak 4 kat teminat karşılığında veya Maliye ve Gümrük Bakanlığı inceleme elemanlarınca düzenlenmiş vergi inceleme raporu sonucuna göre yapılacağından, bu mükelleflerin Yeminli Mali Müşavir Raporuna göre iade almaları kesinlikle söz konusu olmayacaktır. Bu uygulama haklarında rapor düzenlenen mükelleflerin kurdukları veya ortak oldukları şirketler ile bu mükelleflerin şahıs veya sermaye şirketi olmaları halinde bu şirketlerin ortakları için de geçerli olacaktır.

Ancak, haklarında sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandığı konusunda sadece bir vergilendirme dönemine ait inceleme raporu bulunan mükellefler, bilahare 5 dönem katma değer vergisi incelemelerinin olumlu sonuçlanması ve raporların vergi dairesine tevdi edilmesinden sonra % 100 teminat karşılığı katma değer vergisi iadesinden yararlanabileceklerinden, ancak bu duruma geldikten sonra vergilendirme dönemler itibariyle 150 milyon lirayı aşmayan katma değer vergisi iadelerinin Yeminli Mali Müşavir Raporuna göre yapılması konusunda tercih yapabileceklerdir.

C — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR TASDİK RAPORLARINDA BULUNMASI GEREKLİ BİLGİLER:

Yeminli Mali Müşavirlerce yapılacak katma değer vergisi iade incelemelerinde, iade konusu tutarların doğrululuğunun saptanabilmesi açısından, incelenen firmanın iadeye konu olan mal alışlarının ve satışlarının gerçek olup olmadığı, imalatçılarda ise katma değer vergisi iadesine konu olan malların imalatçı tarafından üretilebilecek bir kapasiteye sahip bulunup bulunmadığı, her türlü inceleme teknikleriyle tespit edilecektir. Bunun yanısıra, ihracat istisnasından veya ihraç kaydıyla teslimlerden doğan katma değer vergisi iade ve mahsup taleplerinin karşılanmasında, ihracatın gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin tespitinde, gümrük çıkış beyannameleri ve raporun düzenleme tarihinden önce dövizin yurda getirilmiş olması halinde, döviz alım belgelerinde yer alan bilgilerin de doğrululuğu araştırılacak ve belgelere ilişkin bilgilere raporda yer verilecektir.

Yeminli Mali Müşavirlerin katma değer vergisi iade ve mahsup incelemesi sonucunda düzenleyecekleri tasdik raporlarında mal hareketlerinin veya mal imalatının gerçek olduğunun ve ihracatın gerçekleştirilmiş olduğunun tespit ve ispat edilmiş olmasının yanısıra, aşağıda belirtilen hususlara ayrıca yer verilecektir.

— Mükellefin adı, soyadı veya ünvanı ile ortakların adı, soyadı ile işyeri ve ikametgah adresleri; varsa bağlı oldukları vergi dairesi ve hesap numaraları, (Ortakların nüfus hüviyet cüzdanının tasdikli örneği rapora eklenecektir.)

Aynı adreste birden fazla firma var ise bu firmalar ve ortaklar için de yukarıdaki bilgilerin tespiti şarttır.

— Mevcut en son tarihli bilanço örneği,

— Ödenmiş sermaye tutarı.

— Ticaret sicil kaydı ve numarası.

— İhracattan önceki altı ay içinde ve altı ay sonunda iş yerinde çalıştırdığı işçi sayısı.

— İletişim araçlarının (telefon, telex, fax gibi) sayısı ve numaraları ile kanuni defterlere kayıtlı olup olmadığı,

— Bir önceki yıl üretim miktarı.

— Bir önceki yıl ihracat miktarı,

— Sanayi Sicil Belgesi ve Kapasite raporu özeti. (Bu belgelerin fotokopileri rapora eklenecektir.)

— İş yerinin durumu.

— Son 1 yıl içinde kredi kullanıp kullanmadığı, kullanmışsa hangi banka şubelerinden ne miktar kredi aldığı.

İmalatçı ihracatçılara ve ihraç kaydıyla mal tesliminde bulunan imalatçılara ait raporlarda; yukarıda sayılanlardan başka, ihraç edildiği belirtilen malların üretimine yeterli kapasitenin bulunup bulunmadığı, kullanılan ham madde ve enerji miktarları ile üretim araçlarının fiilen var olup olmadığı ve defterlerde yer alıp almadığı belirtilecektir.

İmalatçı olmayan ihracatçılarda ise ihraç konusu malların sürekli olarak aynı firmalardan alınıp alınmadığına ve bu firmaların isimlerine, adreslerine ve vergi dairesi sicil numaralarına raporda yer verilecektir. İhracatçıya mal satan firmaların gerçekten var olup olmadıklarının ve malları gerçekten satıp satmadıklarının tespitinin yanısıra; bu firmaların mükellefiyet kayıtlarının bulunup bulunmadığı da ilgili vergi dairesinden tespit edilecektir.

Katma değer vergisi iadesi tasdik raporları, bu tebliğin 1. no.lu ekini oluşturan rapor kapağı ile 2 no.lu ekini oluşturan rapor dispozisyonuna uygun olarak hazırlanır. Rapor içeriği itibariyle rapor dispozisyonunda yer alan hususlara da ayrıca yer verilir. Bu tebliğ'de istenilen belgeler ve yeminli mali müşavirin gerekli gördüğü diğer belgeler ve inceleme kanıtları raporun eklerini oluşturur.

Yeminli mali müşavir tasdik raporlarının sonuç bölümünde; bu tebliğde belirtilen konuların incelenip incelenmediği, fiili durum ile muhasebe kayıtlarının uygun olup olmadığı yapılan işlemlerin, kayıtların ve bayan namelerin mevzuata uygun olup olmadığı, iadesi istenen katma değer vergisinin iade edilip edilmeyeceği veya ne kadarlık kısmın iade edilmesi gerektiği mutlaka belirtilecektir.

D — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU:

Yukarıda belirtilen aranması ve doğruluğunun araştırılması zorunlu konular ve belgeler ile bunlara ilişkin defter kayıtlarının usulüne uygun olarak düzenlenmiş, kayıt nizamı ve muhasebe ilkelerine göre kaydedilmiş olması gereklidir. Yeminli Mali Müşavirler, belgelerin geçerliliğini, diğer bir deyişle belli edilen şekil şartlarına uygun olarak düzenlenip düzenlemediğini ve gerçeği aksettirip aksettirmediğini tespit etmek zorundadır.

Yeminli mali müşavirin yapmış olduğu incelemenin amacı iade edilmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle, yeminli mali müşavir, gerçek durumu tespit etmek için, her türlü belgeden yararlanmak ve her türlü inceleme tekniklerini kullanmak zorundadır.

Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için;

1. Mal hareketlerinin izlenmesinde alış ve satış faturaları yanında sevk irsaliyelerinden, nakliyat giderleri ile ilgili faturalardan ve benzeri belgelerden yararlanılacaktır.

2. Mal bedelinin ödenmesi ile ilgili nakit akımı izlenecektir. Mal bedeli ödenmemiş ise borç-alacak ilişkisi irdelenecek; buna ilişkin senet vb. belgelerin varlığı tespit edilecektir.

3. İmalatçılarda, malın miktarı yönünden, kapasite raporu ve harcanan enerji miktarı gibi veriler kullanılarak, üretim kapasitesi ile üretim, analitik inceleme yöntemleriyle karşılaştırılacaktır.

4. Fatura bilgileri, gümrük çıkış beyannameleri ve döviz alım belgelerinde yer alan bilgilerle mukayese edilecek; miktar ve fiyat yönünden olabilecek muhtemel uyumsuzluklar tespit edilecektir.

5. İşin niteliğine ve işletmenin türüne göre, tasdike dayanak yapılan belgelerin sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olup olmadığı araştırılacak, şüphelenilen durumlarda ilgililerin mükellefiyet kayıtları vergi dosyalarından ve diğer kamu idarelerinden bilgi alınarak tetkik edilecektir.

6. Belgelerin hukuki geçerliliği tespit edildikten sonra, ilgili mevzuat hükümlerine uygunluk sağlanarak tasdik işlemi yapılacaktır.

İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve tasdik raporu düzenleyen Yeminli Mali Müşavirler, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar.

Yeminli Mali Müşavirler yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.

E — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERCE DÜZENLENECEK KATMA DEĞER VERGİSİ İADE RAPORLARIYLA İLGİLİ OLARAK VERGİ DAİRELERİNCE YAPILACAK İŞLEMLER:

Bilindiği üzere, 28 ve 30 Seri No.lu Katma Değer vergisi Genel Tebliğleri uyarınca ihracat teslimleri ile ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden doğan iade ve mahsup taleplerinin yerine getirilebilmesi için;

1. Gümrük çıkış beyannamesinin aslı veya noterce onaylı örneğinin,

2. Döviz alım belgesinin aslı veya ilgili banka şubesince onaylı ve şerhli örneğinin,

3. Alış ve satış faturalarının (imalatçılarda sadece satış faturalarının) fotokopilerinin veya bu faturalara ait listelerin vergi dairelerine ibrazı gerekmektedir.

Yeminli Mali Müşavirlerce düzenlenen raporlar uyarınca yapılacak iadelerde, bu belgelerden gümrük çıkış beyannamesinin aslı veya noterce onaylı örneği ile döviz alım belgesinin aslı veya ilgili banka şubesince onaylı ve şerhli örneği aranacak; alış ve satış faturalarının fotokopileri ve bunlara ilişkin listeler aranmayacaktır.

Yeminli Mali Müşavirlerce düzenlenen raporların, yukarıda sayılan belgelerle birlikte ve iki örnek olarak yeminli mali müşavirce kimlik ibraz edilerek tutanak karşılığında vergi dairesine tesliminden sonra, raporda iade edilmesi öngörülen meblağ mükellefe herhangi bir teminat aramaksızın iade edilecek ve raporun bir örneği ilgili vergi dairesince değerlendirilmek üzere Bakanlığımıza gönderilecektir.

Yeminli Mali Müşavirlerin katma değer vergisi iadesi tasdik raporlarında; inceleme sonucu ortaya çıkan iadesi gereken katma değer vergisi ile beyan edilen ve iade edilmesi istenen katma değer vergisi arasında fark olduğu ve bu fark; maddi hatalardan veya hesap hatalarından kaynaklandığı takdirde, yeminli mali müşavirin tasdik raporundaki iadesi gereken katma değer vergisi tutarı esas alınır. Ancak, farkın sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmesinden, kullanılmasından veya bilerek ve isteyerek yapılan yanlış işlemlerden kaynaklanması halinde, iade kesinlikle yapılmayacaktır.

Tebliğ olunur.